کابینه جای کارآموزی نیست

“سیدحسین مرعشی”، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران از شورای راهبری و دولت آینده سخن می‌گوید:

در یک نگاه
پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری، برد اصلاح‌طلبان است. در ایران اعتماد به‌نفس کاذب خیلی از نیروهای میانی کشور، انتظارات را بالا برده است. یک نفر را در خیابان نمی‌بینید که اگر به او بگویید وزیر صمت شود، بگوید این کار را بلد نیست. اصلاح‌طلبان نیاز ندارند که آقای پزشکیان به آنها پست بدهد یا ندهد. من همیشه یک مشی روشن داشته‌ام؛ کاری که روی زمین نمانده باشد به من نمی‌آید که بردارم، خوشبختانه هم برای پست معاون اول و هم برای سایر پست‌ها به اندازه کافی افراد شایسته‌ای که آمادگی داشته باشند، وجود دارد. جوان‌گرایی خوب است اما اصولاً در دنیا سن کابینه‌ها بالاست. صریح خدمت آقای پزشکیان گفتم که هیچ بدهی به ما ندارید. رهبری حتماً در تحقق برنامه‌های آقای پزشکیان کمک خواهد کرد. پزشکیان اگر بتواند کارشناسان کشور را بسیج کند و رابطه خود را با رهبری در همین شرایط فعلی نگه دارد، دولت موفقی است. رهبری تدبیر کردند که آقای خاتمی و اصلاح‌طلبان را به‌ عنوان فعالان سیاسی به خانواده جمهوری اسلامی برگردانند. دولت آقای پزشکیان باید دولت کارآمدی باشد و بتواند مردم را مجدداً جذب کند. پزشکیان در مجلس دادوفریاد خود را زده، از حق دختری به نام مهسا امینی هم دفاع کرده اما به نظام تعرض نکرده است. من مکرراً توصیه‌ام به آقای پزشکیان این بوده که در هیچ شرایطی اجازه ندهند تا افرادی بین ایشان و رهبری شکافی ایجاد کنند.

سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران در گپ‌و‌گفتی با محمد ‌مهاجری که خبرآن‌لاین آن را منتشر کرده است از نزدیکی رهبری و پزشکیان سخن گفت و تاکید کرد نباید بین نفر اول و دوم نظام شکافی باشد.
مرعشی پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری را برد اصلاح‌طلبان می‌داند اما تاکید می‌کند که سرنوشت جریان اصلاحات به دولت چهاردهم گره خورده است؛ او با طعنه به اصولگرایان هم می‌گوید: «تا قبل از آن می‌گفتند در انتخابات زیر ۶۰ درصد اصلاح‌طلبان شانس ندارند؛ در یک انتخابات ۵۰ درصدی هم اصلاح‌طلبان برنده انتخابات هستند و در خدمت آقای رئیس‌جمهور هستند».
مهم‌ترین مساله‌ای که مرعشی نگران آن است، این است که در ایران اعتماد به‌نفس کاذب خیلی از نیروهای میانی کشور، انتظارات را بالا برده است. یک نفر را در خیابان هم نمی‌بیینید که اگر به او بگویید وزیر صمت شود، بگوید این کار را بلد نیستم و تجربه ندارم. هر کسی که به او برخورد می‌کنید علاقه‌مند است، وزیر شود. «دولت مونتاژی» اصطلاحی است که مرعشی در این گفت‌وگو به کار می‌برد و می‌گوید: «دولت ملی مفهومی است که در شأن ملت ایران به لحاظ سطح کارآمدی و تجربه‌اش باشد. ولی اینکه چند اصولگرا و اصلاح‌طلب و اعتدالی با هم مونتاژ کنید، این دولت خوبی نمی‌شود. دولت علاوه بر اینکه اجزایش مهم است، ترکیب دولت و کلیت آن هم مهم است».
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران درخصوص شایعاتی که برای معاون اول شدنش در کابینه چهاردهم مطرح است، گفت که من یک مشی‌ روشن‌ همیشه داشته‌ام، کاری که روی زمین نمانده باشد به من نمی‌آید که بردارم. خوشبختانه هم برای پست معاون اول و هم برای سایر پست‌ها به اندازه کافی افراد شایسته‌ای که آمادگی داشته باشند و مسئولیت بگیرند، وجود دارد. آن‌طور که از این سخنان مشخص است، ترجیح سیدحسین مرعشی بر این است که بدون پست رسمی بتواند تجربه و ایده‌هایش را برای آینده که خیلی نیز برایشان اهمیت قائل است را در اختیار کابینه پزشکیان و شخص خودش بگذارد.

سن کابینه‌ها در دنیا بالاست
این روزها برخی جوان‌گرایی را یکی از امتیازهای مثبت برای کابینه پزشکیان می‌دانند و اعتقاد دارند که پست‌های وزارت به جوانان و وزیر اولی‌ها داده شود بر همین اساس سیدحسین مرعشی در پاسخ به این پرسش که آیا این قاعده در کل دولت قابل تسری است و اگر هست در چه وزارتخانه‌هایی می‌توان از وزیر اولی استفاده کرد، می‌گوید: «اگر وزیر اولی را این‌طور قلمداد کنیم که کسی را به‌ عنوان وزیر انتخاب کنیم که حداقل ۱۰ الی ۱۲ سال معاون وزیر بوده به نظرم خوب است؛ اما اگر تصور این باشد که به سراغ کسی برویم که مراحل رشد خود را در سیستم طی نکرده باشد و ابتدا به ساکن او را به ‌عنوان وزیر انتخاب کنیم باید فردی باشد که یا استعداد فوق‌العاده بالایی داشته، یا تجربه‌ای در خارج از بخش دولتی و در بخش خصوصی داشته باشد؛ اما چنین افرادی نداریم».
به اعتقاد دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران، اساساً وزارتخانه‌ها را می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم. یک دسته وزارتخانه‌هایی هستند که وزرایش باید سیاسی باشند مانند وزیر کشور و وزیر امور خارجه که تکلیف‌شان مشخص است؛ یک‌سری وزارتخانه‌ها هم فنی اجرایی هستند مانند وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و حتی وزارت اقتصاد. کسانی که وزیر این وزارتخانه‌ها می‌شوند باید تجربه چند دوره معاون وزیری را داشته باشند و بعد یک وزیر موفق شوند. یک دوره معاون وزیری کفایت نمی‌کند. مرعشی می‌گوید که جوان‌گرایی خوب است اما اصولاً در دنیا سن کابینه‌ها بالاست، سن کابینه در ژاپن ۶۵ سال است و این‌طور نیست که افراد جوان را روی کار بگذارند. درحالی که آنجا سیستم‌ها کار می‌کنند نه شخص وزیر اما در ایران شخص وزیر خیلی تعیین‌کننده‌تر از سیستم است و سیستم‌ها به لحاظ فنی خیلی توانا نیستند. بنابراین جوان‌گرایی باید در بدنه دولت رخ دهد. در صف معاونان، استاندارها و حتی استاندارها یا معاونان وزرا می‌توانند باشند. اینکه فکر کنیم اگر وزن تجربی وزرا را پایین بیاوریم به ‌نفع کشور است، حرف درستی نیست.
در ادامه این گفت‌وگو، سیدحسین مرعشی درخصوص اینکه زمانی که رئیس دفتر هاشمی‌رفسنجانی بود حدود ۳۰ سال داشت، گفت: «من در آن زمان ۳۵ سال داشتم اما ۸ سال سابقه استانداری و ۴ سال سابقه معاون استانداری را هم داشتم. زمانی که به دفتر رئیس‌جمهور آمدم یک کارشناس تجربی مسلط بودم که می‌توانستم به رئیس‌جمهور به معنای واقعی کمک کنم. قرار نبود در دفتر رئیس‌جمهور کارآموزی کنم. من ۸ سال‌ونیم استاندار بودم و ۴ سال قبل هم معاون استاندار بودم و با تجربه کافی و شناخت از وزارتخانه‌ها وارد شدم».
او در پاسخ به این سوال که می‌گویند، اعضای جبهه اصلاحات و احزاب اصلاح‌طلب از آقای پزشکیان انتظار و مطالبه دارند که در دولت چهاردهم حضور داشته باشند. آیا شما این را منطقی می‌دانید؟ شما به‌ عنوان کارگزاران چه توقعی از دولت دارید؟ وزارتخانه می‌خواهید؟ تاکید کرد: من صریح خدمت آقای پزشکیان نظرم را گفته‌ام که همه کسانی که به شما در انتخابات کمک کرده‌اند باید بدانند که مدیون شما نیستند، هیچ بدهی به ما ندارید. ما شما را بهانه کردیم که از خودمان دفاع کنیم، شما حضور پیدا کردید، ما از جناح خودمان رفتیم با مردم ارتباطات را تقویت کردیم و پیروز شدیم، شما پیروز شدید و ما از حاشیه به متن آمدیم.

بهترین کابینه بعد از انقلاب، کابینه اول هاشمی است
در ادامه مرعشی از این سخن گفت که اصلاح‌طلبان نیاز ندارند که آقای پزشکیان به آنها پست بدهد یا ندهد زیرا اصلاح‌طلبان برد خود را کرده‌اند و توانسته‌اند در یک انتخابات با مشارکت ۵۰ درصد پیروز شوند. تا قبل از آن می‌گفتند، در انتخابات زیر ۶۰ درصد اصلاح‌طلبان شانس ندارند؛ در یک انتخابات ۵۰ درصدی هم اصلاح‌طلبان برنده انتخابات و در خدمت آقای رئیس‌جمهور هستند. به گفته او، مساله‌ای که درحال حاضر برای ما اهمیت درجه یک دارد، این است که دولت آقای پزشکیان، دولت کارآمدی داشته باشد و بتواند مردم را مجدداً بیشتر جذب کند؛ نه اینکه ۵۰ درصد را حفظ کند و بالاتر از آن نرود. لذا اصلاح‌طلبان این مساله را به خوبی درک می‌کنند و برایشان مهم نیست که ترکیب کابینه چه وضعیتی داشته باشد. مهم این است که ترکیب کابینه، افکار عمومی را قانع کند و حداقل از این ۵۰ درصد که ۵۴ درصدشان به آقای پزشکیان رای داده‌اند، قانع شوند که دارد درست عمل می‌کند و بعد نتایجش را ببینند.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران با بیان اینکه دو سال اول رهبری آیت‌الله خامنه‌ای و ریاست‌جمهوری آقای هاشمی‌رفسنجانی، کشور بهترین شرایط مدیریتی را داشت، گفت: در آن روزها آقای هاشمی می‌گفتند زیر آسمان کبود هیچ‌کس بهتر از آیت‌الله خامنه‌ای به ‌عنوان رهبری نیست. در جلساتی که آن زمان خدمت حضرت آقای خامنه‌ای بودیم و من استاندار بودم، ایشان می‌گفتند: من از خواب می‌پرم به خاطر مشکلاتی که کشور با آن مواجه است، یادم می‌آید که آقای هاشمی رئیس‌جمهور است، آرام می‌شوم و می‌خوابم. وی افزود: آنقدر این دو نفر به هم کمک می‌کردند و اختلافی بین‌شان نبود. آن دو سال کشور رشد اقتصادی ۵/۱۱ درصد و ۵/۸ درصد را تجربه کرد. بنیان خیلی از کارهایی که گذاشته شد برای دو سال اول است و بعد از آن دیگر تکرار نشد.
مرعشی معتقد است که بهترین کابینه بعد از انقلاب، کابینه اول آقای هاشمی است. مهندس غرضی، وزیر پست و تلگراف و تلفن بود که برای خودش یلی بود. آقای زنگنه وزیر نیرو، آقای آقازاده وزیر نفت، آقای خاتمی وزیر ارشاد، آقای معین وزیر علوم و آقای نوری وزیر کشور بودند. مرحوم آقای نژاد‌حسینیان حضور داشت که یکی مانند او در سیستم کشور دیگر نداریم. مهندس نعمت‌زاده یا آقای محمودی بودند، می‌شد به این وزرا تکیه کرد و آن کابینه بود که شرایط ایران بعد از جنگ را توانست تغییر دهد.
‌‌مرعشی درباره یکی از وعده‌های مهم پزشکیان در ایام انتخابات، یعنی بحث رفع فیلترینگ و جمع کردن گشت ارشاد و حتی FATF‌ و اختیاراتی که برای این قبیل اقدامات دارد، گفت: با اطلاعاتی که از مواضع رهبری داریم و سخنانی که چند روز پیش مقام معظم رهبری داشتند امکان دارد. در تجربه گذشته هم بوده که در دوره اول رؤسای‌جمهور از دولت‌ها حمایت کرده‌اند و بعداً دولت‌ها نتوانسته‌اند این حمایت را حفظ کنند، ولی هم دولت آقای خاتمی در دوره اول مورد عنایت بود و هم دوره اول آقای روحانی. به نظرم رهبری حتماً در تحقق این برنامه‌های آقای پزشکیان کمک خواهد کرد. بنابراین به نظرم رهبری در موضعی هستند که علاقه‌مندند رئیس‌جمهور موفق شوند.
او همچنین درخصوص احتمال پیروزی پزشکیان می‌گوید: « صددرصد، از همان اول که ایشان تایید صلاحیت شدند گفتم باید یک بار دیگر به خدا ایمان آورد». وی افزود: من به دو دلیل امیدم بیشتر است، یک اینکه آقای پزشکیان بسیار در تنظیم روابطش با هسته اصلی قدرت نظام یعنی رهبری، هوشمندانه عمل می‌کنند. من مکرراً توصیه‌ام به او همین بوده است که در هیچ شرایطی اجازه ندهند که افرادی بین ایشان و رهبری شکافی ایجاد کنند. هر دولتی که بتواند قدرت رهبری را پشت سر خود بیاورد دولت موفقی می‌شود. من خیلی به این موضوع امیدوارم و تجربه‌اش را هم داریم. به اعتقاد وی، آقای پزشکیان اگر بتوانند کارشناسان کشور را بسیج کند و رابطه خود را با رهبری در همین شرایط فعلی نگه دارد دولت موفقی است. خدمت‌شان تاکید کردم که رهبری امروز از هر زمان دیگر تنهاتر هستند؛ شما خلأ کارشناسی کشور را سازمان دهید و آماده کنید و در اختیار رهبری قرار دهید. حلقه وصل قرار دهید. بزرگان و سیاستمداران و کارشناسان ارشد کشور و صاحبان تجربه‌های اصلی یک‌بار دیگر باید در خدمت رهبری قرار بگیرند.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران گفت: تشخیص من این است که تایید صلاحیت پزشکیان هوشمندی رهبری است و نه چیز دیگر، این هوشمندی که به خرج داده شد، به شورای نگهبان و دولت آقای رئیسی نمی‌آید، به وزیر کشور هم نمی‌آید. این هوشمندی شخص مقام معظم رهبری بود که تشخیص درستی دادند و منحنی مشارکت در انتخابات از ۹۸ – ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ منفی با شیب تند بود. یعنی در ۱۴۰۲ بعد از کسر آرای باطله به ۳۲ درصد مشارکت رسیدیم. اگر این روند ادامه پیدا می‌کرد و کسی مانند آقای پزشکیان نمی‌آمد و اصلاح‌طلبان به صحنه سیاسی برنمی‌گشتند، این مشارکت درست است که ۵۰ درصد است، ولی به زیر ۲۵ درصد می‌رفت و اصلاً برای امنیت ملی و نظام مناسب نبود.
سیدحسین مرعشی با بیان اینکه رهبری با این تدبیرشان این منحنی را صعودی کردند. از ۳۲ درصد به ۴۰ درصد رسیدیم و بعد در مرحله دوم به ۵۰ درصد رسیدیم تاکید کرد: این یک بعد از این تصمیم کلی نظام بود. یک بعد هم این بود که آقای خاتمی و اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۲ رسماً اعلام کردند که در انتخابات شرکت نمی‌کنند. این شد یک نقطه. اگر در سال ۱۴۰۳ هم یک نقطه دیگر گذاشته می‌شد و شرکت نمی‌کردند حاصل اتصال این دو نقطه می‌شد خط خروج از نظام. رهبری تدبیر کردند که آقای خاتمی و اصلاح‌طلبان را به‌عنوان فعالان سیاسی به خانواده جمهوری اسلامی برگردانند.
در ادامه این گفت‌وگو، سیدحسین مرعشی از این سخن گفت که همان پزشکیانی که در مجلس داد‌وفریاد خود را زده، از حق دختری به نام مهسا امینی هم دفاع کرده، ولی به نظام تعرض نکرده است. آقای پزشکیان اگر پزشکیان بماند، کشور هم ظرفیت دارد. این کشور آنقدر نیروی تربیت شده و دارای ظرفیت دارد که می‌توانید یک کابینه بسیار کارآمد و پرتحرک را شکل دهید، بدون اینکه متعرض به نهادهای بالادستی شود. لازم نیست طوری رفتار کنیم که قدرت کشور از پشت دولت کنار برود. آقای پزشکیان الان باید با ابزار کارآمدی مردم را به صحنه بیاورد و جذب کند و نگه دارد و مسائل آنها را حل کند.
او در گریزی به احتمال مذاکره ایران و آمریکا هم بر این باور است که مذاکره با آمریکا فراتر از دولت بایدن یا دولت جمهوری‌خواه احتمالی آینده است. ما یک اصولی داریم که براساس آن، تصمیمات را نظام گرفته است و تاکنون موفقیت‌های خوبی داشته و اتفاق خاصی قرار نیست که رخ دهد. وی همچنین تاکید می‌کند که اصلاح‌طلبان نیاز ندارند که آقای پزشکیان به آنها پست بدهد یا ندهد.