توسط : ▫️شورای امنیت سازمان ملل قطعنامهای که خواستار لغو دائمی تحریمهای این نهاد علیه ایران بود را رد کرد. این تصمیم، مسیر دیپلماسی هستهای را بیش از پیش حساس، متشنج و دشوار خواهد کرد
▫️”سازندگی” به این موضوع پرداخته است که چگونه باید به دور از تندروی، مسیر دیپلماسی را احیا کنیم؟
شورای امنیت سازمان ملل قطعنامهای که خواستار لغو دائمی تحریمهای این نهاد علیه ایران بود را رد کرد؛ ۴ عضو شورا با فعالسازی «مکانیسم ماشه» مخالفت کردند، ۹ کشور رأی موافق و دو کشور رأی ممتنع دادند. این تصمیم، مسیر دیپلماسی هستهای را بیش از پیش پیچیده کرده است. تحلیلگران میگویند، اصرار اروپاییها بر اجرای ماشه و قرار دادن شرطهایی در برابر ایران بیش از آنکه راهگشا باشد، تنشها را افزایش میدهد و امکان کشاندن اوضاع به یک درگیری تمامعیار را بالا میبرد. در صورت اجرای ماشه، احتمال دارد چین و روسیه با وتو مانع اعمال تحریمها شوند اما حتی تهدید روانی بازگشت تحریمها میتواند ایران را به بازنگری در دکترین هستهای خود وادار کند. تهران اما تلاش دارد از مسیر دیپلماسی پیش رود و با توافق مشروط با آژانس بینالمللی انرژی هستهای در قاهره، نشان دهد که اگر اروپاییها واقعاً به دنبال تضمین صلحآمیز بودن برنامه هستهای هستند باید اجرای ماشه را متوقف کنند. در این شرایط گروههای تندرو باید از واکنشهای هیجانی و تصمیمهای شتابزده پرهیز کنند. در وضعیت حساس فعلی هر اقدام تند و نسنجیده میتواند، بحران را تشدید کند و فرصت دیپلماسی و حفظ امنیت ملی را از بین ببرد. به جای تحریک تنش، تمرکز بر تحلیل دقیق، حفاظت از منافع ملی و استفاده از ابزارهای قانونی و دیپلماتیک، بهترین مسیر برای پیشگیری از پیامدهای فاجعهبار است.
قطعنامهای که توسط کرهجنوبی، رئیس دورهای شورای امنیت در سپتامبر ۲۰۲۵ ارائه شده بود بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ تلاش داشت، روند تعلیق تحریمها را ادامه دهد. اما شورای امنیت، صحنهای شد برای نمایش تضاد منافع و اختلافات عمیق جهانی.
جزئیات رأیگیری به شرح زیر است:
آرای مخالف: آمریکا، انگلیس، فرانسه، یونان، دانمارک، اسلونی، پاناما، سیرالئون و سومالی
آرای موافق: چین، روسیه، پاکستان و الجزایر
آرای ممتنع: کره جنوبی (رئیس دورهای شورا) و گویان
نماینده چین بعد از عدم تصویب قطعنامه ادامه رفع تحریمهای ایران در شورای امنیت گفت که حملات آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، روند مذاکرات را تخریب کرد.
نماینده روسیه در سازمان ملل گفت: «اقدام تروئیکای اروپایی برای اعمال مجدد تحریمها علیه ایران هیچ مبنای قانونی ندارد».
اما نماینده آمریکا گفت که کشورش از عدم تصویب قطعنامهای که خواستار ادامه رفع تحریمها علیه ایران است، خرسند است. او گفت که عدم تصویب این قطعنامه به معنای آن است که چنانچه اقدام دیگری از سوی شورای امنیت انجام نشود، تحریمهای شورای امنیت علیه ایران از ۲۸ سپتامبر فعال خواهند شد. نماینده انگلیس نیز بیتوجه به همکاریهای ایران در مساله هستهای، گفت: «تروئیکای اروپایی آنچه که از نظر قانونی موظف به اعمال مجدد تحریمها علیه إیران بودهاند را انجام دادهاند.»
پیش از این رأیگیری، «چو هیون» وزیر امور خارجه کره جنوبی با وزیر امور خارجه کشورمان تماس گرفت. سیدعباس عراقچی در این گفتوگو بر ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران تأکید کرد و یادآور شد که دیپلماسی همواره تنها مسیر حل مسائل بینالمللی است. او از کره جنوبی خواست که مسیرهای منجر به افزایش تنش را سد کند و فضای لازم برای گفتوگو و تفاهم را فراهم آورد.
پیش از رأیگیری کاظم غریبآبادی، معاون امور حقوقی و بینالمللی وزارت خارجه ایران با صراحت از رویکرد سیاسی و زیادهخواهانه اروپا انتقاد کرد. او گفت: «ما با کشورهایی مواجه هستیم که رفتارهای کاملاً سیاسی و زیادهخواهانه دارند». غریبآبادی افزود که با توقف فعالیتهای هستهای ایران، «اسنپبک به بهانه عدم اجرای تعهدات هستهای ایران اصولاً بیمعناست.»
غریبآبادی رفتار اروپا را نشانه وابستگی آنها به آمریکا دانست و گفت: «این کشورها شعار مذاکره و همکاری میدهند اما وقتی تفاهم روی میز است، نادیدهاش میگیرند. دیپلماسی برای آنها تنها پوششی برای سیاستورزی است.»
او در پایان با لحنی قاطع تأکید کرد: «تفاهم با آژانس و راهکارهای دیپلماتیک برای جلوگیری از اسنپبک، نشانه ضعف ایران نیست. جمهوری اسلامی برای هر سناریویی آماده است و اقدامات خود را متناسب با طرف مقابل تنظیم خواهد کرد.» در همین حال امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، روز جمعه و در سخنرانی خود در نشست شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ با تأکید بر اجرای دقیق قطعنامه و توافق هستهای، هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریمهای لغو شده را غیرقانونی و نقض آشکار حقوق بینالملل دانست. او تأکید کرد که ایران در دفاع از حاکمیت، حقوق و ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای خود استوار خواهد ماند و در برابر اجبار، تسلیم نخواهد شد. ایروانی اظهار کرد که ایران تعهدات خود را با حسننیت اجرا کرده اما خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و عدم پایبندی تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) به تعهداتشان، توافق را تضعیف کرده است. سفیر ایران اقدامات جبرانی ایران را قانونی، شفاف و پاسخی به نقض تعهدات طرفهای مقابل توصیف کرد و اخطار اخیر تروئیکا در تاریخ ۲۸ آگوست ۲۰۲۵ را از نظر حقوقی باطل و مغرضانه خواند. او همچنین حملات رژیم صهیونیستی و آمریکا به تأسیسات هستهای تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نقض اصول حقوق بینالملل دانست و از سکوت و توجیه برخی کشورها در برابر این اقدامات انتقاد کرد. سفیر ایران با اشاره به تفاهم اخیر ایران با آژانس در نهم سپتامبر در قاهره، از نادیده گرفتن این فرصت دیپلماتیک توسط آمریکا و تروئیکا ابراز تأسف کرد. او ادعاهای کذب درباره تهدیدآمیز بودن برنامه هستهای ایران را رد و تأکید کرد که برنامه هستهای ایران کاملاً صلحآمیز است. ایروانی تصمیم اخیر شورای امنیت را شتابزده، غیرقانونی و فاقد اجماع خواند و مسئولیت عواقب آن را متوجه آمریکا و تروئیکا دانست. سفیر ایران با قاطعیت اعلام کرد که ایران از برنامه هستهای صلحآمیز خود دفاع خواهد کرد، در برابر تهدیدات تسلیم نخواهد شد و دیپلماسی را با شرایط خود ادامه میدهد.
نماینده ایران همچنین از تضعیف بیطرفی شورای امنیت انتقاد کرد و گفت که این نهاد تحت فشار برخی اعضای دائم، دیدگاههای ایران، روسیه و چین را نادیده گرفته است. او در پایان تأکید کرد که ایران در برابر بیعدالتی و اجبار ایستادگی خواهد کرد و اجازه نمیدهد شورای امنیت به ابزاری برای نقض حقوقش تبدیل شود.
