توسط : هدا احمدی، گروه سیاسی
اولین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری شب گذشته برگزار شد. مراسم به‌گونه‌ای طراحی شده بود که مجری چندین بار یاد سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فقید را گرامی داشت. با اینکه از قبل اعلام شده بود، قرار است مناظره رأس ساعت 8 برگزار می‌شود اما سه مجری ابتدایی برنامه، مدام با پرگویی، اصل مراسم را به تعویق می‌انداختند. این درحالی است که کاندیداها از حدود ساعت 6 عصر دیروز به صداوسیما رفتند. هر یک با یک خودروی ساده. تنها علیرضا زاکانی بود که با خودروی خارجی به صداوسیما رفت و بعدتر تیم انتخاباتی او اعلام کرد که زاکانی با تاکسی برقی وارداتی به این مراسم رفته بود. تاکسی‌هایی که البته هنوز وارد بازار نشده است.
اولین مناظره زیر حجم نظرسنجی‌ها برگزار شد. زیرا نظرسنجی‌های مختلفی در این روزها منتشر می‌شود که پیش از آنکه اصلاح‌طلبان را نگران کند، اصولگرایان را نگران کرده و آنها را ترسانده است. تا جایی که هر اصولگرایی که تریبون، میکروفنی و خبرنگاری می‌یابد، خواستار آن می‌شود که اصولگرایان روی یک کاندیدا به وحدت برسند. رقابت درونی اصولگرایان بین سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف است. هر دو مدعی آن هستند که در صورت کسب آرای مردم، رئیس‌جمهور شایسته‌ای برای ایران خواهند بود. هر دو امتحان پس داده‌اند و مردم با تحریم‌ها و مسائل پشت پرده آنها آگاه هستند. تیم جلیلی خواستار کناره‌گیری قالیباف است و تیم قالیباف برعکس از جلیلی می‌خواهند کنار برود. در عین حال هر دو از رشد آرای مسعود پزشکیان نگران هستند. چندی پیش بود که ثابتی، نماینده اصولگرای مجلس افشا کرد که اصولگرایان خواهان افزایش مشارکت در انتخابات نیستند چراکه نگران هستند با افزایش مشارکت به نهادی انتخاباتی راه پیدا نکنند.
مناظره که با موضوع رشد اقتصادی و برنامه هفتم بود با تاخیر بسیار و اتلاف وقت از سوی صداوسیما برگزار شد. مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، محمدباقر قالیباف، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی و سعید جلیلی بر صندلی‌ها نشسته بودند؛ بعد از سرودی که فقط شامل پسربچه‌ها می‌شد و توضیحات واضحات، مناظره با 40 دقیقه تاخیر آغاز شد سپس سوالات متعددی از سوی کارشناسان اقتصادی به صورت رگباری مطرح شد. سپس از نامزدها خواستند در 4 دقیقه وقت به حدود 15 سوالات تخصصی کارشناسان پاسخ دهند! قاضی‌زاده‌هاشمی به عنوان اولین فردی که شروع به صحبت کرد از وعده‌هایی که دیگر از نامزدها می‌دهند، انتقاد کرد. او گفت، این وعده‌ها را چگونه می‌خواهید انجام بدهید؟ او گفت که دلیل ناامیدی و اعتراض و قهر مردم با صندوق همین وعده‌هایی است که برخی می‌دهند و به وعده‌های خود عمل نمی‌کنند. قاضی‌زاده که پیش‌تر ایده «حل معضل بورس در ۳ روز» را داده بود، گفت: مردم از وعده خسته شده‌اند. او خواست کاندیداها وعده‌های توخالی ندهند. قاضی‌زاده همچنین در بخش دوم سخنان خود به کاندیداها گفت که «حرف‌های کلی می‌زنید؛ این حرف‌ها و تصمیمات موجب رشد منفی در دهه 90 شد». قالیباف نیز گفت که در دهه ۹۰ شرایط سختی داشتیم. رئیس‌جمهور باید حواسش به سفره مردم و پروژه‌های کلان باشد. در دولت من، اقتصاد قوی را دنبال خواهیم کرد که حقوق مردم را متناسب با تورم پیش ببرد. قالیباف همچنین تلویحاً خود را تبلیغ کرد و گفت: «ظرفیت‌های بزرگمان را داریم از دست می‌دهیم به یک مدیر قوی نیاز داریم». پزشکیان تاکید کرد که اگر نتوانیم انسجام داخلی را در جریان اجرای برنامه داشته باشیم، هر چقدر هم برنامه خوب باشد، اجرای برنامه محقق نمی‌شود. با این نیروها و با این کارشناسان فعلی، برنامه قابل اجرا نیست. پزشکیان همچنین تاکید کرد که «امکان ندارد بدون ارتباط با دنیا بتوانیم رشد اقتصادی داشته باشیم. بدون ارتباط با دنیا، رشد اقتصادی فقط یک شعار است».
جلیلی به سوالات صداوسیما ایراد وارد کرد و گفت که نباید در برنامه و رشد 8 درصد اقتصادی تردید کرد چون قانون است. او جذب سرمایه را اعمال اصلی ندانست و گفت، مدیریت منابع مهم‌تر از جذب سرمایه است.
زاکانی که به نظر چندان آماده به نظر نمی‌رسید؛ بارها در حین خواندن متن خود متوقف شد. او همچنین حین تبریک عید نیز ظاهراً نام عید را فراموش کرده بود. با این حال وی در پاسخ به پزشکیان گفت: «واقعاً مشکل اقتصادی ایران، تحریم‌های آمریکا نیست و باید از اقتصاد دلارزدایی کرد».
اما شروع تندوتیز با مصطفی پورمحمدی بود. او نیز چون پزشکیان از نقش سرمایه خارجی و جذب آن سخن گفت و تاکید کرد که «مردم هر روز با گوشت و پوست خود مشکلات اقتصادی را دارند درک می‌کنند. حل مشکلات اقتصادی صرفاً راه‌حل اقتصادی ندارد؛ به حوزه بین‌الملل و فرهنگ هم ارتباط دارد».
پورمحمدی به زاکانی کنایه زد که «می‌گویند تحریم مهم نیست، اما ساده از آن می‌گذرند. 10 سال است که در لیست سیاه هستیم. تمام روابط تجاری ما قفل شده است. بعضی‌ها می‌گفتند تحریم‌ها مهم نیست، حالا هم می‌گویند، تحریم تاثیری ندارد. به سفارت حمله می‌کنند و مشکل تحریم را افزون می‌کنند. هزینه ماجرای جنگ اوکراین را دادند اما استفاده‌ای نکردند». به گفته وی: «ما با مردم صادق نبودیم و ما را باور ندارند».
پزشکیان در دور دوم سخنان خود دوباره تاکید کرد: «هیچ کشوری بدون رشد صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی، رشد اقتصادی محقق نمی‌شود. نخبه‌های ما دارند از کشور می‌روند. روزبه‌روز دارید وضعیت مردم و کشور را بدتر می‌کنید». پزشکیان همچنین گفت: «هیچ کشوری بدون رشد صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی، رشد اقتصادی محقق نمی‌شود. الان بر سر فروش نفت کلی ضرر می‌کنیم. نفت را مفت می‌فروشیم و می‌رود. خرید و تهیه ماشین دست دوم برای آقایان افتخار شده است».
به گفته پزشکیان، تحریم فاجعه است و در دور زدن تحریم، کلی بخوربخور وجود دارد. او همچنین خبر داد که کشور چین که با ایران قرارداد 25 ساله بسته است، قرار بود در ایران سرمایه‌گذاری کند اما رسماً اعلام کردند بدون پذیرفتن fatf نمی‌توانیم در ایران سرمایه‌گذاری کنیم. پزشکیان معترضانه گفت: «40 سال است می‌گویند درستش می‌کنند اما روزبه‌روز اوضاع بدتر شده است. با تحریم چگونه می‌توانیم صادرات داشته باشیم؟ نخبه‌ها و سرمایه‌های کشور از ایران می‌روند اما می‌گویند درستش می‌کنند اما می‌بینیم که روزبه‌روز بدتر شده است. کدام تئوری و کدام دانشمند می‌گوید، می‌توان با این روش فعلی به نتیجه رسید و رشد و توسعه را محقق کرد؟»
زاکانی در حمله به قالیباف که گفته بود، نقدینگی 6 برابر شده است، گفت: «من می‌گویم نقدینگی مفید است».
زاکانی در قدم دوم، به پزشکیان حمله کرد که تعجب می‌کنم او چطور کاندیدا شده است. به گفته وی پزشکیان نکات کلی را بیان کرد؛ همه چیز را به همه چیز گره زد؛ تعجب کردم چطوری نامزد شده است.
زاکانی همچنین به پورمحمدی نیز حمله کرد و گفت: آقای پورمحمدی حرف‌هایی زد که نشان می‌دهد راه را اشتباه رفته است. حرف‌های کلی قشنگ می‌زنید اما مشکل مردم حل نمی‌شود.
پورمحمدی در پاسخ به وی گفت: چرا فقط رویاپردازی می‌کنید؟ این برنامه‌ها باید امکان اجرا داشته باشد؟ دو سال در دوره دولت رئیسی و مجلس فعلی، مملکت بدون برنامه بود. پول اجرای برنامه را از کجا می‌خواهید بیاورید؟ همان مردمی که به بورس اعتماد ندارند؟ تاثیر تحریم در کشور خیلی مهم است، کشور می‌توانست فرو بپاشد. اشتباهات خودتان را بپذیرید. خودفریبی نکنید.
قالیباف در بخش دوم، دوباره از خود تعریف کرد و تاکید کرد که «تحریم‌ها حتماً اثر می‌گذارند و دستگاه دیپلماسی باید لغو تحریم‌ها را دنبال کند. انتخاب یک رئیس‌جمهور درست، می‌تواند ظرفیت‌ها را احیا کند». پزشکیان نیز گفت: «اگر مدیریت اصلاح شود، مشکل بهره‌وری رفع می‌شود. برخی ادعا می‌کنند اگر قدرت پیدا کردیم، فلان کار را می‌کنیم. اما می‌بینیم که نتوانستند. اینهایی که نتوانستند کاری پیش ببرند، باید محاکمه بشوند. هر کسی که بگوید من به تنهای می‌توانم، بنابر روایت‌های دینی هلاک می‌شود. من برای حل مشکلات مملکت به کارشناسان متخصص و تجربه موفق بین‌المللی در سایر کشورها تکیه می‌کنم. مغزهای ما دارند فرار می‌کنند. باید نگران بود». سعید جلیلی در ادامه هم به دولت احمدی‌نژاد حمله کرد که به برنامه اقتصادی اعتقادی نداشت و هم به دولت روحانی انتقاد کرد که دولت روحانی گفته بود اگر فلان توافق امضا نشود، حقوق اسفند را نمی‌توانیم بدهیم.
زاکانی هم مجدداً به پزشکیان و پورمحمدی حمله کرد که «روی هوا حرف نزنید. چرا دقت نمی‌کنید یک عده دارند با مردم می‌جنگند. ما تا وقتی تحریم را خنثی نکردیم به ما واکسن ندادند. اول واکسن را ساختیم و تحریمش را خنثی کردیم تا بعد خارجی‌ها به ما واکسن دادند. پورمحمدی هم گفت: بلندپروازی بدون پشتوانه که جواب نمی‌دهد. تورم چند سال اخیر، بالای ۴۰ درصد است؛ مگر می‌شود با این تورم، ثبات ایجاد کرد. با جهان خارج شوخی نکنیم. با خودتحریمی که نمی‌توانید تحریم را بردارید. ما درحال افزایش خودتحریم در داخل هستیم.
پزشکیان در پاسخ به زاکانی که از ترکیه مثال می‌زد، گفت: می‌گویند ترکیه شکست خورده، بازارها و جاده‌ها و مردم ترکیه را ببینید و بعد بگویید شکست خورده‌اند. می‌گویند ترکیه شکست خورده، لطفاً بروید آنجا؛ قبل از انقلاب، اینها حسرت جاده‌های ما را می‌خوردند، اما ببینید الان کجا هستیم. بدون حل مساله تحریم‌ها و ارتباط با دنیا و استفاده از تجربه موفق سایر کشورها نمی‌توان رشد را محقق کرد. یکی می‌گفت، با یک میلیون تومان شغل ایجاد می‌کنم. این حرف‌ها توهین به مردم است.
پزشکیان همچنین به زاکانی گفت: اینهایی که می‌گویید ما می‌توانیم پس چه شد؟ مگر قرار نبود یک میلیون خانه بسازند؟ مگر قرار نبود با یک میلیون تومان، شغل ایجاد کنید؟ مگر قاضی‌زاده نمی‌گفت در سه روز مشکل بورس را حل می‌کنم؛ پس چه شد؟ من تنها کاندیدایی بودم که هنگام کاندیداتوری گفتم برنامه من اجرای برنامه هفتم است اما به من می‌گویند، برنامه نداری.
