الکسی ناوالنی در زندان روسیه درگذشت
الکسی ناوالنی، مخالف سرسخت پوتین در زندان درگذشت. این خبری بود که دیروز ابتدا رویترز اعلام کرد و بعد از آن شبکه خبری اسپوتنیک منتشر کرد و نوشت: «الکسی ناوالنی در زندان درگذشت و دلایل مرگ ناوالنی درحال بررسی است. تمام اقدامات لازم برای احیا ناوالنی انجام گرفت اما نتیجه مثبتی نداشت». با این حال هنوز دلیل مرگ این فعال سیاسی جوان در زندان روسیه مشخص نیست. وی هنگام مرگ ۴۷ سال داشت.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاستجمهوری روسیه در مورد مرگ ناوالنی نیز گفت: «سازمان زندانهای فدرال همه بررسیها را انجام میدهد، هیچ دستورالعمل خاصی لازم نیست. مرگ ناوالنی از مسکو گزارش شده است و پزشکان باید علت مرگ ناوالنی را پیدا کنند». وکیل این فعال سیاسی، گفته است که ناوالنی روز چهارشنبه هفته جاری با یک وکیل دیدار کرده و در آن زمان نیز «حالش خوب بود».
منطقهای که ناوالنی در آن زندانی بود به خاطر زمستانهای سخت و طولانیاش شهرت دارد و حدود ۱۰۰ کیلومتر با ورکوتا، یکی از بدترین مجموعه اردوگاههای کار اجباری «گولاگ» در دوران شوروی فاصله دارد. الکسی ناوالنی که سیاستمداری حقوق خوانده بود که در زندان، محکومیت ۱۹ ساله خود را سپری میکرد. مجله فارن پالیسی او را جزو «صد متفکر برجسته جهان» خواند و مجله تایم نیز وی را یکی از «صد شخصیت تاثیرگذار» خوانده بود اما دستگاه حکومت روسیه، مخالف سرسخت ناوالنی بود. پس ابتدا وی را به اختلاس متهم کرد و بعد او را در یک دادگاه دیگر با ۶ اتهام جداگانه ازجمله تحریک و تامین مالی فعالیتهای افراطی و ایجاد یک سازمان افراطی به ۱۹ سال زندان محکوم کرد.
محاکمه پشت درهای بسته و در سالن ورزشی زندان برگزار شد و پخش صدای دادگاه به حدی ضعیف بود که عملاً تشخیص آنچه آندری سووروف، قاضی دادگاه میگفت، غیرممکن بود. روزنامهنگاران نیز اجازه ورود به دادگاه را نداشتند اما میتوانستند از یک اتاق رسانهای ویژه محاکمه را با دوربین مداربسته تماشا کنند اما بهمحض صدور حکم، تصویر قطع شد. ناوالنی البته اتهامات علیه خود را نادرست خواند و آنها را رد کرد. اکنون سازمان زندانهای روسیه اعلام کرده است که ناوالنی پس از پیادهروی در روز جمعه «احساس ناخوشی» کرده است. در بیانیه آنها آمده که ناوالنی «تقریباً بلافاصله بیهوش شده است». این بیانیه افزوده است که بلافاصله یک گروه فوریتهای پزشکی فراخوانده شده و تلاش کردند تا او را احیا کنند اما موفق نشدند.
چند ماه پیش و پس از آنکه دادگاه حکم ۱۹ سال زندان وی را ابلاغ کرد، ناوالنی در بیانیهای که منتشر کرد، نوشت: «برای اینکه یک کشور جدید، آزاد و ثروتمند متولد شود باید والدینی داشته باشد. کسانی که آن را میخواهند. کسانی که از آن انتظار دارند و حاضرند برای تولدش فداکاری کنند». ناوالنی همچنین درباره اتهاماتی که دستگاه حکومتی پوتین به وی زده بود، گفته بود این موضوع اهمیتی ندارد؛ زیرا من را با اتهامات تروریستی جداگانه هم تهدید میکنند که همین اتهامات میتواند یک دهه زندان دیگر به حکم من اضافه کند. ناوالنی گفته بود، هدف از صدور حکم زندان اضافی برای من، نشاندهنده ترس پوتین است. البته مسکو ناوالنی را به تلاش برای برانگیختن انقلاب از طریق بیثبات کردن وضعیت سیاسی- اجتماعی کشور متهم کرده است.
بعد از اعلام آن حکم ۱۹ ساله، اتحادیه اروپا صدور حکم جدید با انگیزه سیاسی را محکوم کرد و خواستار آزادی فوری ناوالنی شد.
رئیس حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز گفت که این حکم نگرانیهای جدی را در مورد آزار و اذیت قضایی و استفاده از سیستم برای اهداف سیاسی در روسیه ایجاد کرده است. وزارت امور خارجه آمریکا نیز با صدور بیانیهای حکم جدید را محکوم کرد. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این بیانیه گفته بود: «ایالاتمتحده حکم محکومیت بیشتر و ۱۹ سال زندان برای الکسی ناوالنی، سیاستمدار مخالف و مبارز ضدفساد توسط دادگاه روسیه را با اتهامات بیاساس به اصطلاح افراطگرایی محکوم میکند. این نتیجهگیری ناعادلانه از یک محاکمه ناعادلانه است».
در بخش دیگری از این بیانیه گفته میشود: «ایالاتمتحده بهشدت ادامه بازداشت ناوالنی، ولادیمیر کارا مورزا و بیش از ۵۰۰ زندانی سیاسی دیگر در روسیه را محکوم میکند. ما به پیگیری دقیق پروندههای آنها ادامه میدهیم و از آزادی همه افرادی که ناعادلانه بازداشت شدهاند، دفاع خواهیم کرد».
اما ناوالنی کیست که نامش این چنین در روسیه طنینانداز است و کشورهای غربی به وی توجه نشان دادهاند. عمده فعالیتهای سیاسی اجتماعی او از سال ۲۰۰۹ آغاز شد و در سال ۲۰۱۰ در یک رایگیری اینترنتی که برای نامزدی شهرداری مسکو انجام شد، وی توانست ۴۵ درصد آرا را به خود اختصاص دهد. در نوامبر ۲۰۱۰ گزارشی را در وبلاگ خود که به نام «ژورنال زنده» نام دارد، منتشر کرد و طی آن مدعی شد که رؤسای شرکت ترانسنفت مبلغ ۴ میلیارد دلار در جریان احداث خط لوله شرق سیبری دزدیدهاند.
دسامبر ۲۰۱۱ و در ماههای فوریه و مارس ۲۰۱۲ او به همراه دیگر رهبران معترض، تظاهرات وسیعی در شهر مسکو علیه روند انتخابات و نامزدی پوتین در این انتخابات به راه انداخت. او همچنین همکار نزدیک پوتین، یعنی ایگور شوالوف را متهم کرد که از شرکتهای متعلق به رومن آبراموویچ و آلیشر عثمانف مبلغ دهها میلیون دلار دریافت کرده است.
پس از انتخاب پوتین مجدداً تظاهرات وسیعی را در میدان پوشکین به همراه دیگر ناراضیان برگزار کردند که باعث دستگیری و زندانی شدنش به مدت ۱۵ روز شد. سازمان عفو بینالملل او را «زندانی برای ابراز عقیده» نامگذاری کرد. در ژولای ۲۰۱۳ برای انتخاب شهردار مسکو نامزد شد ولی در مراسمی که در جلوی کاخ کرملین برگزار کرده بود، دستگیر سپس آزاد شد و رادیو و تلویزیون از تبلیغ او جلوگیری کرد. در این رأیگیری حدود ۲۷ درصد آرا را کسب کرد و شهردار مسکو که از طرفداران پوتین بود حدود ۵۱ درصد آرا را به دست آورد. در آوریل ۲۰۱۴ دادگاهی در مسکو، او را به اتهام اختلاس از یک شرکت سازنده وسایل آرایشی محاکمه و به حبس خانگی محکوم کرد تا در جریان محاکمه، مسکو را ترک نکند. گفته میشود ممکن است، دادگاه او را به ۸ سال زندان و پرداخت جریمه نقدی محکوم کند.
دادستان مسکو در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴ درخواست ۱۰ سال حبس برای وی کرد، اما او خود را در ارتباط با اختلاس بیگناه میداند. روز سهشنبه ۳۰ دسامبر ۲۰۱۴ هزاران نفر در مسکو علیه رای دادگاه دست به تظاهرات زدند. ناوالنی درحالی که حصر خانگی را نادیده گرفته و قصد الحاق به تظاهرکنندگان را داشت توسط پلیس دستگیر شد.
روز پنجشنبه ۲۰ اوت ۲۰۲۰ به دلیل بدحالی ناشی از «مسمومیت احتمالی» به بخش اورژانس بیمارستان بالینی منتقل شد و به حالت اغما رفت. وی سپس در ۲۱ اوت با هواپیما از امسک به آلمان منتقل شد تا تحت مداوا قرار گیرد، وضعیت او در هواپیما به طور ناگهانی متشنج شد و فیلمهای ویدئویی نشان میدهند که خدمه هنگام پرواز به سمت ناوالنی میآیند و او با صدای بلند ناله میکند.
ناوالنی پس مسمومیت در روسیه و انتقال به بیمارستانی در آلمان در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۱ به کشورش بازگشت و در بازرسی گذرنامه در فرودگاه بازداشت شد. مقامهای زندان فدرال روسیه بازداشت آقای ناوالنی را تایید کردهاند. وی در روز چهارشنبه ۳۱ مارس ۲۰۲۱ اعلام کرد که در اعتراض به «شکنجه» و «عدم رسیدگی» به مشکلات جسمیاش اعتصاب غذا میکند. در روز جمعه ۲۳ آوریل ۲۰۲۱ نیز گفت که پس از دریافت مراقبتهای پزشکی و اخطار پزشکانش به اعتصاب غذای خود پس از ۲۴ روز پایان میدهد،چراکه ادامه این اعتصاب میتواند، جانش را به خطر بیندازد.