هدا احمدی، گروه سیاسی
به نظر میرسد که چند روز منتهی به انتخابات نه تنها نقابی بر اختلاف جریانهای مختلف اصولگرا با ائتلافهای جدیدشان گذاشته نشد بلکه هنوز هم درحال خطونشان کشیدن علیه یکدیگر هستند. اولین چالش و تحول را شورای ائتلاف نیروهای انقلاب موسوم به «شانا» آغاز کرد و با پشت کردن به اغلب نیروهای اصولگرا به خصوص بدنه آنها و نیز نادیده گرفتن ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (امنا) ناگهان ۳۰ کاندیدا معرفی کرد که بسیاری از اصولگرایان دیگر به این لیست خرده گرفتند. در واقع قالیباف با جبهه پایداری، یعنی همان دشمن قسمخوردهاش بیعت کرده بود تا شورای ائتلاف نیروهای انقلاب با لیست نهایی «ایران سربلند، مجلس انقلابی» دو سرلیست داشته باشد. آقاتهرانی و محمدباقر قالیباف! لیست موسوم به راست سنتی نیز با سرلیستی منوچهر متکی منتشر شد و نظرات شورای ائتلاف را قبول نکرد و خود ۳۰ نفر را معرفی کرد. از آن سو نیروهای جوان هم مانند سعید محمد فریاد کشیدند که اگر هر کس دیگری جای قالیباف بود تاکنون ردصلاحیت شده بود؛ مدافع آهنین او کیست؟ و البته رائفیپور تازه از راه رسیده با تیغ کشیدن علیه قالیباف، اسناد مختلفی از پولپاشی مشاور قالیباف منتشر کرد و نهایتا راه خود را رفت.
در عین حال با بررسی مواضع همه اصولگرایان میشود دریافت که شاید اختلافات آنها ریشهدار نبوده بلکه صرفاً برای کسب قدرت بیشتر به وجود آمده است؛ چه آنکه حتی گاهی برای مثال تفاوت ویژهای نمیشود میان قالیباف و نیروهای پایداری قائل شد؛ چنانکه به یاد داریم هم پایداریها و هم قالیباف و طیفش در موضوع احیای برجام با تصویب قوانینی سنگاندازی کردند، یا در موضوع طرح صیانت هر دوی اینها در پیش بردن مصوبه محدودکننده اینترنت تلاش کردند. با این اوصاف میشود گفت که تفاوت طیفهای اصولگرایی، نه مبنایی است و نه حتی راهبردی و صرفاً در غیاب اصلاحطلبان برای افزایش سهم خود از قدرت سیاسی به رقابت با یکدیگر میپردازند.
یکی شدن دو دشمن دیرینه!
اختلافات درونطیفی اصولگرایان با جبهه پایداری که طی سال گذشته هر روز بیشتر نمایان میشد، اندکی با ارائه لیست مشترک با محمدباقر قالیباف فروکش کرد. آن هم یکی شدن با کسی که طیف پایداری و نمایندگانی که در پارلمان داشت از هیچ تلاشی برای بیآبرو کردن آن دریغ نکردند. به هر حال لیست در کمال تعجب این یکی شدن با سرلیستی قالیباف و آقاتهرانی منتشر شد که البته گویا ۲۴ ساعت نگذشته، سایت متعلق به جبهه پایداری موضعگیری منفیای نسبت به لیست منتشر شده، هم از سوی شانا و هم از سوی پایداری داشت و با وجود نهایی شدن ائتلاف شانا و پایداری در انتخابات ۱۴۰۲ و انتشار لیست مشترک، رجانیوز در مطلبی انتقادی نوشت که بسیاری از مردم اعتقادی به لیستی رای دادن ندارند اما طی زمان تبلیغات کاندیداهای این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، حواشی زیادی گریبانگیر ارائه این نوع لیستها شده است.
واقعیت این است که پایداری درگیر یک طیف تمامیتخواهی شد که با استفاده از نهادهای قانونی و ظرفیتهای مالی، سیاسی و امنیتی که دارند، تلاش میکنند جدا از اینکه کل جریان اصولگرایی را از آن خود کنند، تمام قدرت (قوای سهگانه و نهادهای حکومتی) کشور را به دست گیرند. بنابراین، این جبهه از سوی جامعه، رسانههای منتقد و طیفهای فکری متهم به اقداماتی چون افراطیگری، تعصب خروج از ادب سیاسی، تمامیتخواهی، واپسگرایی، تحجر و طرح انتقادهای بیپایه و مسائلی از این دست شده است. البته پر بیراه هم نیست زیرا پایداریها ثابت کردهاند که نه تنها به تنهایی جایی بین مردم ندارند بلکه برای تمامیتخواهی بیشتر با دشمن دیرینه خودشان یعنی محمدباقر قالیباف نیز دست دوستی میدهند. جبهه پایداری یکی از مجموعههایی است که در آستانه انتخابات مجلس نهم شکل گرفت. این مجموعه در نهایت حاضر به فعالیت زیر پرچم جبهه متحد اصولگرایان نشد و با ادامه فعالیت مستقل، تصمیم به ارائه لیست مستقلی از نامزدهای مورد حمایت خود در انتخابات مجلس نهم هم گرفت. این جریان که زمینههای آن پس از خانهنشینی ۱۲روزه احمدینژاد شکل گرفت، متشکل از چهرههای اخراجی از دولت محمود احمدینژاد است.
سال ۹۸ نیز پایداریها در انتخابات مجلس یازدهم لیست منتشر کردند اما ۲ روز قبل از شروع انتخابات با وساطت شورای ائتلاف نیروهای انقلاب با بقیه اصولگراها ائتلاف کرد و در مقابل نام ۹ نفر از اعضای پایداری در فهرست ۳۰ نفره اصولگرایان تهران جا گرفت. ائتلافی که اکنون به تفرقه زیادی بین اصولگرایان تبدیل شده است. در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۴۰۰ حزب پایداری رئیسی، محصولی و جلیلی را به عنوان افراد پیشنهادی در نظر داشتند اما در نهایت با توجه به اجماع اغلب جریانات جبهه انقلاب، رئیسی را به عنوان گزینه آخر برای ریاستجمهوری معرفی کردند. حمایت این گروه از رئیسی درحالی بود که امیرحسین قاضیزادههاشمی نیز نامزد انتخابات ریاستجمهوری بود، کسی که سالها سخنگویی جبهه پایداری را بر عهده داشت.
وسط بازی قالیباف
محمدباقر قالیباف؛ رئیس مجلس فعلی که بیشتر پایداریها به نمایندگی از خودشان و دولت سیزدهم با او چالش داشتند تا قالیباف با آنها بالاخره گویا راه چارهای برایش نماند و برای مجلس دوازدهم با دشمنهای قسمخوردهاش لیستی واحد داد. ارائه لیست انتخاباتی مشترک جبهه پایداری و شورای ائتلاف در نگاه فعالان سیاسی بسیار عجیب بود زیرا پایداریها و طیف نزدیک به قالیباف به نوعی رقیبان سرسخت یکدیگر در عالم سیاست ایران محسوب میشدند و حالا مشخص نیست چه زمینههایی باعث ایجاد ائتلاف این دو گروه سیاسی شده است. البته در انتخابات مجلس یازدهم هم پس از توافق بر سر فهرست تهران به سرلیستی محمدباقر قالیباف، پایداریها توانستند افراد متعددی را در تهران و شهرستانها وارد مجلس کند.
غیر از طرفداران خود رئیس مجلس، باقی اصولگرایان از همان ابتدا رضایتی از نشستن او بر مستند ریاست نداشتند و نمایندگان تندروی پایداری تمام تلاششان را برای تخریبش کردند. هرچند که قالیباف هم کم سوژه دست آنها نداد. مثلاً دو هفته پیش ناگهان خبری مانند بمب تمام فضای مجازی و رسانهها را ترکاند. «مارک میلر، وزیر مهاجرت کانادا در حساب کاربری رسمی خود در شبکه اجتماعی ایکس(توئیتر) نوشت که درخواست اقامت دائم اسحاق قالیباف، فرزند محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران در تاریخ ۶ فوریه رد شده است». هرچند بر این موضوع هم به نوعی سرپوش گذاشته شد اما نکته جالب توجه واکنش پایداریها، دشمن دیرین و دوست جدید رئیس مجلس بود. سایت جبهه پایداری خطاب به روحانیای که در صداوسیما از قالیباف طرفداری کرده بود، نوشت: «بهتر بود از رئیس مجلس میخواستید با سند و مدرک از خود و پسرش دفاع کند» یکی دیگر از مواردی که سروصدای زیادی کرد، ماجرای سفر خانواده قالیباف به ترکیه برای خرید سیسمونی نوه در راهشان بود. چندی بعد از این ماجرا، مهدی طائب، رئیس قرارگاه عمار و از چهرههای اصولگرایان در یک فایل صوتی که از او درز پیدا کرد، مدعی شد که در پس افشای سفر خانواده قالیباف به استانبول، برادر داماد ابراهیم رئیسی قرار داشته است.
از دیگر اتهامات قالیباف که در رسانهها منتشر شد، تخلف ۶ میلیارد تومانی شهرداری او در پرونده املاک نجومی بود و تونل توحیدی که قرار بود گویا پس از افتتاح تا یک هفته فرو بریزد. هرچند محسن پیرهادی، عضو هیاترئیسه مجلس با ارائه توضیحاتی درباره پرونده یاس گفته بود: «موضوع یاس در اصل قراردادهایی با مدیریت شهری است که ارتباطی با شخص شهردار وقت ندارد».
در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ نیز که قالیباف تلاش داشت تا به دولت راه پیدا کند، خشم پایداریها بار دیگر شعلهور شد و زخم کهنه را باز کرد. به هر حال قالیباف رئیسجمهور نشد اما توانست در انتخابات هیاترئیسه، رئیس قوه مقننه شود. اما به وضوح موضعش در برابر دولت سیزدهم که پایداریها پشت آن بودند، تضعیف شده بود. پس از آن نیز کشمکش قالیباف و پایداریچیها بر سر مسائل گوناگون ادامه یافت. از ماجرای شاسیبلندهایی که به برخی مجلسیها با شرایط ویژه داده شد گرفته تا لوایحی چون عفاف و حجاب؛ لایحهای که پایداریچیها تیم رئیس مجلس را به انتقاد گرفتند و قالیباف را به عنوان مخالف و سنگانداز برابر لایحه عفاف و حجاب، مقابل قشری از بدنه اجتماعی اصولگرایان قرار دادند. جدیدترین حملات هم از ناحیه پایداریچیها به قالیباف، اتهام دستکاری در لایحه عفاف و حجاب است که به موضوعی جدید برای زیر ضرب بردن قالیباف بدل شد. هرچند او تمام این اتهامات را رد کرده است. دستکاری بودجه پس از تصویب از سوی قالیباف و نزدیکانش، مقصر به نتیجه نرسیدن برخی مسائل و تصمیمات دولت سیزدهم، بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه و ماجرای بخشنامه جنجالبرانگیز معاون سیاسی سابق وزیر نیز از بارزترین اتهاماتی بود که به قالیباف وارد کرده بودند.
نام سیاسی جدید رائفیپور
جالبترین لیست انتخاباتی اصولگرایان به نام جبهه صبح ایران و به سرلیستی علیاکبر رائفیپور است. این مجموعه تا همین چند روز قبل نامی نداشت و بیشتر با عنوان «مصاف» (موسسه فرهنگی و هنری تحت هدایت رائفیپور) شناخته میشد. اما ناگهان هفته گذشته و در آستانه آغاز تبلیغات انتخاباتی، رائفیپور از تشکیلاتی به نام «جبهه صبح ایران» رونمایی کرد و خود را به عنوان دبیرکل آن معرفی کرد. چهره شاخص دیگر این جریان سعید محمد است. او که زمانی فرمانده قرارگاه خاتمالانبیاء سپاه بود، در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ هم با سروصدای زیاد نامزد شد؛ اما تایید صلاحیت نشد.
محمدرضا غلامرضا، معاون سیاسی سابق وزارت کشور که سال گذشته با فشار نمایندگان مجلس یازدهم ناگهان برکنار شد، دیگر چهره شاخص این تشکیلات جدیدالتاسیس است. ظاهراً این تشکیلات برخلاف شریان و امنا، مرزبندی تندی با ائتلاف اصلی اصولگرایان ندارد اما نمیتوان باز هم رد پای قالیباف را نادیده گرفت. ماجرا به سال گذشته و استیضاح احمد وحیدی برمیگردد. وحیدی ابتدا تصور نمیکرد که قضیه جدی باشد اما پس از مشاهده عزم راسخ قالیبافیها مبنی بر استیضاح، برای جلوگیری از آنکه صندلیاش را از دست ندهد، غلامرضا، معاون سیاسیاش قربانی شد؛ البته منتقدان دولت معتقد بودند که این فرد ازجمله «سوپرانقلابی»های حاضر در دولت است؛ واژهای که برای توصیف تندروها و پایداریچیها از سوی نواصولگرایان استفاده میشود.
رائفیپور درباره دلایل قرار ندادن نام قالیباف در لیست این گروه میگوید: «برای من گفتمان مهم است و اگر در ۵ روز گذشته آقای قالیباف درخواست میکرد در لیست ما قرار میگرفت». جنجال او با قالیباف از جایی شروع شد که این فعال مجازی، یعنی علیاکبر رائفیپور در بخشی از سخنان خود در برنامه زنده شبکه افق صداوسیما از فساد در مجلس و رشوه ۱۴۰ سکهای مجلسیها گفت. ادعایی که به مجلس کشانده شد و محمدباقر قالیباف در همین راستا از دادستان خواست تا به عنوان مدعیالعموم به این موضوع ورود کند.
رائفیپور ازجمله کسانی بود که در انتخابات ۱۴۰۰ از کاندیداتوری ابراهیم رئیسی حمایتی همهجانبه داشت. او در روزهای منتهی به روز رایگیری در این رابطه گفته بود: «نزدیک ۱۰۰ کلیپ علیه آقای رئیسی آماده شده تا او را تخریب کنند. این درحالی است که رئیسی در قوه قضائیه کارنامهای روشن دارد».
تلاش رسایی برای یک جریان نوپا
پس از آنکه ابوالقاسم جراره، دبیرکل شریان و از اعضای ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی(امناء) اسامی فهرست ۳۰ نفره نامزدهای این ائتلاف برای انتخابات مجلس شورای اسلامی در تهران را اعلام کرد، اکثراً منتظر ائتلاف جبهه پایداری با شریان بودند زیرا این جریان نوپا را میتوان انشعابی البته نزدیک به طیف پایداری دانست. حمید رسایی، نماینده تندروی مجلس که سرلیستی این ائتلاف را بر عهده دارد، روز گذشته در این باره گفت: «لیست امنا براساس مشورتی امینانه تهیه شده است. این لیست را به دوستانتان معرفی کنید تا در کنار کسانی که به صلاحیت آنها یقین دارند، فهرست کاندیداهای خود را براساس آن تکمیل کنند».
حميد رسايی ازجمله چهرههای جبهه پايداری بود كه به گفته خودش به دليل اختلافاتی كه در شورای مركزی اين تشكيلات با برخی از اعضای آن پيدا كرده، از جبهه پايداری خارج شد. پس از جدایی رسایی در نهایت شریان جریان جدیدی شد که با محوریت او در قامت رئیس کمیته انتخابات شکل گرفت. رسایی در بهمن ماه امسال اعلام کرده بود که «شورای وحدت»، «مصاف» و «رزما» و مجموعههای دیگر گفتوگو داشتیم و بسیاری از این تشکلها به ائتلاف پیوستند که درنهایت «ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» (امنا) شکل گرفت.
البته مرزبندی طیفی از نامزدهای جریان حاکم با قالیباف و شورای ائتلاف، آنها را به سمت ایجاد تشکیلات انتخاباتی دیگری تحت عنوان «ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (امنا)» کشانده است. گرچه دولت رئیسی به ویژه مهرداد بذرپاش، وزیر راهوشهرسازی هرگونه فعالیت انتخاباتی و معرفی نامزد را تکذیب میکردند اما به نظر میرسد این ائتلاف انتخاباتی، نزدیکترین لیست به حامیان دولت سیزدهم باشد؛ چراکه این ائتلاف عملاً تداوم گروه موسوم به «شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی (شریان)» است که اسفند ماه گذشته با سخنرانی افتتاحیه بذرپاش اعلام موجودیت کرد.
در عین حال در این بین اتفاق خبرسازی که افتاد این بود که قبل از اعلام رسمی ، لیست ۳۰ نفره تحت عنوان «ائتلاف فراگیر جبهه مردمی انقلاب» به شکل پوستر تبلیغاتی در فضای مجازی منتشر شد که رسایی، نظامالدین موسوی، مرتضی آقاتهرانی و احمد نادری (نمایندگان تهران) سرلیست آن بودند و تصاویر رهبری و ابراهیم رئیسی نیز دیده میشد؛ اما تصاویر امام خمینی و مصباحیزدی در آن وجود نداشت.
انتشار این فهرست تحت عنوان «جبهه انقلاب» و بدون عکس امام واکنشهای زیادی را برانگیخت؛ تا آنکه سخنگوی این ائتلاف لب به سخن گشود و پوستر منتشر شده را جعلی عنوان کرد. بلافاصله پس از آن خبرگزاری ایرنا، تصویری جدید از این لیست را منتشر کرد که عکس امام هم در آن دیده میشود. به گفته بعضی رسانهها به نظر میرسد، انتشار شتابزده این پوستر در فضای مجازی، اقدامی از سوی جریانی درون ائتلاف امنا بوده که خواسته نامزدهای همسو با خود را به شکلی پیشدستانه و به عنوان فهرست نهایی معرفی کند.
لیست ۲۹ نفره با کمترین حاشیه
همچنین حسن بیادی، رئیس ستاد انتخابات جبهه پیشرفت رفاه و عدالت نیز از انتشار لیست کاندیداهای این تشکل سیاسی اصولگرا برای انتخابات مجلس دوازدهم خبر داد. جبهه پیشرفت رفاه و عدالت از اولین جریانهای اصولگرا بودند که لیست ۲۹ نفره خود را با کمترین حاشیه منتشر کردند. این طیف که با محوریت جامعه روحانیت مبارز و حزب موتلفه اسلامی در عرصه سیاسی شناخته شده است در این دوره از انتخابات با رهبری محمدعلی موحدیکرمانی تحت عنوان «شورای وحدت اصولگرایان» نامزدهای خود را معرفی کرده است.
سرلیستی با منوچهر متکی، وزیر خارجه دولت احمدینژاد است. به گزارش ایلنا، سرلیستی متکی در فهرست راست سنتی پس از آن رقم خورد که محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین پس از آگاهی از تصمیم ائتلاف اصولگرایان برای سرلیستی قالیباف، ترجیح داد ریسک نکند و حوزه انتخابیه خود را به کرمان تغییر داد. در میان نامزدهای شورای وحدت اصولگرایان جز متکی چهره چندان شاخصی دیده نمیشود و شاید ابوالقاسم رئوفیان، دبیرکل حزب اسلامی ایرانزمین و لاله افتخاری معروفترین آنها باشد.
متکی یکی از منتقدان سرسخت مجلس یازدهم است. این را بارها در مصاحبههایش اظهار کرده است. او به انتخاب گفته بود که مجلس یازدهم ضمن اینکه از مواضع سیاسی انقلابی برخوردار بود و بسیاری از نمایندگان کنونی مجلس را انقلابی میدانم اما عملکردش قابل دفاع نیست.
او با شورای ائتلاف اختلافات جدیای دارد و در این باره هم به خبرآنلاین گفته بود: «در مجموعه گفتوگوهایی که با جریانهای مختلف اصولگرایی داشتیم احساس کردیم برخی از این دوستان هیچگونه آمادگی برای همراهی و همگرایی ندارند چون معتقد بودند، فهرستی که تهیه کردند خیلی خوب است و مشکلی ندارد. بنابراین تلقی ما این بود که نمیتوانیم مشارکتی با این دوستان داشته باشیم». به گفته متکی درباره احتمال قرار گرفتن محمدرضا باهنر در فهرست شورای وحدت در کرمان، انتخاب نامزدها در استانها بر عهده شورای وحدت استانهاست. اگر شورای وحدت استان به نتیجه نهایی درباره نامزد یا نامزدها در چارچوب دستورالعمل شورای وحدت برسد با آنان مخالفتی نداریم. اما اگر در موردی به اختلاف برسند یا نتوانند تصمیم بگیرند از تهران به این موضوع رسیدگی میشود و کرمان از این قاعده مستثنا نیست.