درباره “عبدالله انوار”
تالار استاد سیدعبدالله انوار مشتمل بر کتابخانۀ شخصی آن مرحوم به مناسبت صدمین سال تولد این استاد فقید در مرکز مطالعات ایرانشناسی و اسلامشناسی کتابخانۀ ملی ایران با حضور علیاکبر اشعری، احمد مسجدجامعی و… افتتاح شد.
غلامرضا امیرخانی، مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران در این مراسم، گفت: «مرحوم عبدالله انوار متولد ۱۳۰۳ بود و این اقدام در سال ۱۴۰۳ به مناسبت بزرگداشت مقام این استاد فقید در صدمین سال تولدش صورت میپذیرد. کتابخانۀ استاد انوار دربرگیرنده حدود ۶ هزار جلد کتاب اعم از فارسی، عربی، لاتین همچنین کتابهای چاپ سنگی و خطی است که بنا بر وصیت او به کتابخانۀ ملی ایران منتقل شده است. حاشیهنویسی این استاد فرزانه بر بسیاری از کتابها از مهمترین ویژگیهای این مجموعه است که برای پژوهشگران میتواند حائز اهمیت باشد.» غلامرضا امیرخانی همچنین عنوان کرد که ارجنامۀ سیدعبدالله انوار با عنوان «آسمان معرفت» در دو جلد و حدود ۱۳۰۰ صفحه به زودی چاپ و رونمایی خواهد شد. ارجنامۀ عبدالله انوار دربرگیرنده مقالاتی دربارۀ مرحوم انوار و یا مقالاتی است که به ایشان اهدا شده؛ این مقالات توسط نویسندگان و پژوهشگران و مترجمان برجستۀ داخلی و خارجی در حوزه نسخههای خطی، تاریخ معاصر و تاریخ قاجار، فقه، فلسفه و تهرانشناسی به نگارش درآمده است.
سیدعبدالله انوار که ۱۸ اسفند ۱۴۰۱ درگذشت، عمر خود را به پژوهش، آموزش و تصحیح متون گذراند و مدت ۲۰ سال رئیس بخش نسخ خطی کتابخانۀ ملی بود و در این مدت ۱۰ جلد از فهرست نسخ خطی کتابخانۀ ملی را منتشر کرد.
نجفقلی حبیبی، عضو هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی هم در این مراسم گفت: «استاد انوار از بزرگان کشور بود و سابقۀ طولانی در کتاب، کتابخوانی، فهرستنویسی و تربیت جوانان داشت.» او با بیان اینکه استاد انوار سالها عمرش را در کتاب و کتابداری سپری کرد، افزود: «امروز دو کار بزرگ انجام گرفته است، اول فرصتی فراهم شد تا قدر زحمات او را بدانیم و دیگر اینکه به یاد او سالنی افتتاح شد و یاد او زنده خواهد ماند. اواخر سال ۱۳۴۰ به عنوان دانشجو در ساختمان قدیم کتابخانۀ ملی به حضور او رسیدم، در بین کتابها نشسته بود و به نوعی در بین کتابها غرق شده بود، به عنوان یک دانشجو سلام کردم، او با بزرگواری پاسخ داد و با مهربانی با من برخورد و مرا راهنمایی کرد. او با بزرگواری افراد را میپذیرفت و با آنها برخورد میکرد. استاد انوار چند بار بیان کرده بود که مسئولیت کتابخانهام را میخواهم به تو بسپارم اما من قبول نکردم و گفتم کار به این بزرگی از عهدۀ من خارج است. سپاسگزارم که امروز این فضا افتتاح شد تا مکانی برای تمام علاقهمندان به او وجود داشته باشد. او در حوزۀ علمی و تخصصهای مختلف صاحبنظر و از شخصیتهای علمی کشور بود. وجود او در فهرستنویسی به تعالی فرهنگ کمک کرد. فهرستنویسی او با افراد دیگر متمایز است و او بسیار عمیق کار کرده است، تفاوت کار او با دیگران عمق علاقه او به کار و تحقیق را نشان میدهد. او با اینکه معلم رسمی دانشگاه نبود اما منزلش مرکز تعلیم بود. کتابداری، معلمی و تعلیم افراد و روش تحقیق در رفتار او بارز است. ما تجربۀ آثار استاد انوار و دیگران را داریم اما از لحاظ فهرستنویسی در کل ضعیف هستیم. چه کسانی باید افرادی را تربیت کنند تا فهرستنویسی عمیق داشته باشند. فهرستنویسی به افراد اهل مطالعه کمک میکند و این فهرستها، منابع دقیق را نشان میدهند و بهترین معلمها و راهگشا هستند. از اهل تحقیق درخواست میکنم که راه او را پیش بگیرند و به کار خود عمق ببخشند. هنوز هزاران نسخ خطی وجود دارد که فهرستشان کامل نیست و فهرستنویسی علمی نشده است. کتابخانۀ ملی باید به عنوان متولی، افرادی را تربیت کند که در کار فهرستنویسی متخصص شوند. کار فهرستنویسی، کار سادهای نیست و در جهان اعتبار علمی دارد. ناگفته نماند که برگزاری چنین مراسمی، تشویقی برای جوانترهاست. بسیاری از نسخ خطی ما آنچنان که باید معرفی نشده و این گام مثبت باید برداشته شود.»