توسط : “یحیی السنوار” به‌عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس انتخاب شد
پس از ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس بسیاری از گمانه‌زنی‌ها به این سمت‌وسو رفت که چه کسی قرار است، جایگزین وی شود. در این راستا بسیاری بر این عقیده بودند که حماس به دلیل درگیر بودن با ارتش اسرائیل در جبهه جنوبی (غزه) فعلاً جایگزین هنیه را مشخص نمی‌کند و در این راستا، تمرکز خود را بر نبرد در این منطقه معطوف خواهد کرد. در این راستا برخی دیگر اینگونه تحلیل کردند که ظرف چند روز نمی‌توان جانشین وی را انتخاب کرد اما چندی بعد سه گزینه برای جایگرینی هنیه گمانه‌زنی شد.
گزینه اول «خالد مشعل»، رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس بود. او از سال ۱۹۶۷ در اردن، قطر، سوریه و کشورهای دیگر در تبعید زندگی می‌کرد و پس از کشته شدن بنیان‌گذار حماس، احمد یاسین شناخته‌شده‌ترین رهبر حماس شد. مشعل در سال ۱۹۹۷ از یک ترور با مسمومیت در امان توسط ماموران موساد جان سالم به در برد. خالد مشعل که تا سال ۲۰۱۷ رهبری این گروه را بر عهده داشت از تجربه سیاسی و دیپلماتیک مورد قبولی برخوردار بود اما روابط او با جبهه مقاومت در سال‌های پس از ۲۰۱۱ چندان مطلوب نبوده است و البته باید دانست که او روابط خوبی با ترکیه و قطر دارد. بر همین اساس بسیاری از تحلیلگران اعتقاد داشتند که او به دلیل داشتن پتانسیل بالای سیاسی و تجارب کاری می‌تواند جانشین خوبی برای هنیه باشد.
گزینه دوم «خلیل الحَیه» بود. او معاون دفتر سیاسی حماس به شمار می‌رود و در روزهای اخیر هم به صورت مستقیم برای اطلاع‌رسانی در مورد وقایع رخ داده، بارها نامش مطرح شده است. خلیل الحیه در سال ۲۰۰۶ ریاست بلوک پارلمانی حماس را بر عهده داشت که به تازگی در انتخابات پیروز شده بود که البته باید دانست چندین عضو خانواده خود را در عملیات نظامی اسرائیل از دست داده است. برخی از تحلیلگران غربی و عربی اعتقاد داشتند که خلیل الحیه مانند هنیه بر مسائل سیاسی تمرکز نداشته و بیشتر بر موضوعات نظامی متمرکز بوده ا و به همین دلیل گزینه خوبی برای جایگزینی به شمار نمی‌رود.
موسی ابومرزوق هم به عنوان گزینه سوم برای جایگزینی هنیه مطرح شده بود. او که ۷۲ سال سن دارد، یکی از اعضای ارشد دفتر سیاسی حماس به حساب می‌آید و مشهور است که در رویکرد عملگرایانه خود در مذاکرات، شباهت‌های زیادی با اسماعیل هنیه دارد. ابومرزوق به نوعی از پذیرش مرزهای فلسطینی که پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ ترسیم شده بود، حمایت می‌کند و از سوی دیگر؛ در دهه ۹۰ میلادی در ایالات‌متحده زندگی می‌کرد و در آنجا به اتهام جمع‌آوری کمک‌های مالی دستگیر شد. او سپس در تبعید ازجمله در اردن، مصر و قطر زندگی کرد اما با این وجود با تردید به وی نگاه می‌شود و به همین دلیل بسیاری از مفسران اعتقاد داشتند که وی به عنوان جایگزین هنیه انتخاب نخواهد شد.
این سه گزینه اگرچه در طول یک هفته گذشته و پس از ترور هنیه بارها و بارها از سوی رسانه‌های عربی و حتی عبری برای انتصاب به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس مطرح شدند اما شامگاه سه‌شنبه خبری منتشر شد که فرای تصور بسیاری از مقامات و تحلیلگران سیاسی- امنیتی منطقه و فرامنطقه بود و آن هم انتصاب «یحیی السنوار» به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس بود.
یحیی السنوار کیست؟
اینکه سنوار دقیقاً یک هفته پس از ترور اسماعیل هنیه از سوی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) به‌عنوان مسئول جدید دفتر سیاسی حماس انتخاب می‌شود به نوعی نشان از آن دارد که حماس تمام معادلاتی که طی ۷ روز گذشته از سوی رسانه‌های عربی، عبری و غربی مطرح شده را به‌شدت زیر ذره‌بین داشته و آنها را رصد کرده و حالا کارت خود، یعنی یحیی سنوار را در دقایقی که هیچ کس انتظارش را نداشت، رو کرده است.
واقعیت این است که سنوار نه تنها طی ۱۰ ماه گذشته که اسرائیل در غزه با حماس در جنگ علنی به سر می‌برد بلکه از مدت‌ها قبل یکی از اهداف اصلی ترور موساد و سایر اجزای منظومه اطلاعاتی اسرائیل بوده است. بارها‌وبارها طی ۱۰ ماه گذشته شنیده شد که ارتش اسرائیل مدعی ترور وی در غزه شده اما باز هم این خبر از سوی حماس تکذیب شد و در نهایت سنوار به یک شبح غیرقابل دست یافتن در غزه برای اسرائیل تبدیل شد؛ حتی در برخی از مقاطع منابع اسرائیلی اعلام کردند که تونل‌های زیرزمینی حماس را در آب غرق کردند که به‌رغم اعلام تل‌آویو، دلیل اصلی این اقدام کشتن سنوار بود که باز هم موفق به این کار نشدند.
بسیاری از مقامات ارشد نظامی اسرائیل به انضمام کارشناسان امنیتی غرب بر این باور هستند که یحیی السنوار معمار و طراح اصلی عملیات توفان‌الاقصی است که به «عملیات ۷ اکتبر» هم معروف شده و به همین دلیل است که مجموعه امنیتی تل‌آویو همچنان بر حذف وی تاکید دارد. با این وجود باید دانست سنوار که سال ۱۹۶۲ در خان‌یونس به دنیا آمد، اغلب به عنوان یکی از سازش‌ناپذیرترین مقامات ارشد حماس معرفی شناخته می‌شود. او در اوایل دهه ۸۰ میلادی بارها توسط اسرائیل به دلیل مشارکت در فعالیت‌های ضداشغالگری در دانشگاه غزه دستگیر شد.
الجزیره در مورد کارنامه وی نوشته است که «سنوار پس از فارغ‌التحصیلی به ایجاد شبکه‌ای از فلسطینی‌ها برای مقاومت مسلحانه علیه اسرائیل کمک کرد که این گروه بعداً به گردان‌های قسام که شاخه نظامی حماس شناخته می‌شود، تبدیل شد. سنوار در سال ۱۹۸۸ میلادی توسط اسرائیل دستگیر شد و به اتهام دست داشتن در دستگیری و کشتن دو سرباز اسرائیلی به چهار حبس ابد (معادل ۴۲۶ سال زندان) محکوم شد. او ۲۳ سال را در زندان اسرائیل گذراند و در آنجا زبان عبری را آموخت و با مسائل امنیتی و داخلی اسرائیل به خوبی آشنا شد. سنوار در سال ۲۰۱۱ به عنوان بخشی از توافق مبادله زندانیان در ازای آزادی گیلاد شالیت، سرباز اسرائیلی که توسط حماس اسیر شده بود، آزاد شد.
پس از آزادی، سنوار به سرعت دوباره در صفوف حماس پیوست و رشد کرد؛ تا جایی که در سال ۲۰۱۲ به عنوان عضو دفتر سیاسی این گروه انتخاب شد و وظیفه هماهنگی با گردان‌های قسام را بر عهده گرفت. او در حمله هفت هفته‌ای اسرائیل به غزه در سال ۲۰۱۴ نقش دوگانه سیاسی و نظامی ایفا کرد و سال بعد از آن (۲۰۱۵) ایالات‌متحده، سنوار را در فهرست ویژه تروریستی خود قرار داد. در نهایت او سال ۲۰۱۷ مسئول دفتر سیاسی حماس در غزه و جانشین هنیه در این منطقه شد که به همین دلیل بسیاری از منابع اسرائیلی و آمریکایی معتقدند که باید یحیی السنوار را «معمار ۷ اکتبر ۲۰۲۳» دانست!
با تمام این اوصاف و با نگاهی به کارنامه او می‌توان دریافت که حماس یک گزینه نظامی- سیاسی را برای جایگزینی اسماعیل هنیه انتخاب کرده است. انتخاب السنوار می‌تواند به این معنا باشد که حماس به عنوان عنصر درگیر با ارتش اسرائیل در غزه حالا یکی از کلیدی‌ترین مُهرهای خود را از پشت پرده روی صحنه سیاست آورده است تا به تل‌آویو اعلام کند که در حین جنگ هم می‌توانند مذاکره کنند و اگر این روند باز هم به بن‌بست برسد، جنگ به صورت دیگری حتی قوی‌تر از گذشته ادامه دارد.
از منظری دیگر باید توجه داشت که انتخاب السنوار برای اسرائیل یک پیام مخرب دیگر در درون خود دارد؛ چراکه یکی از اهداف اصلی ارتش و دستگاه اطلاعاتی زیر نظر تل‌آویو این بود که حماس را به صورت کلی محو و ریشه‌کن کند و حالا انتخاب وی پیامی از سوی حماس است مبنی بر اینکه او زنده است و رهبری حماس در غزه همچنان به حیات خود ادامه خواهد داد.
