هشدار آخر

اخطار “بلینکن” به اسرائیل

فرشاد گلزاری
گروه بین‌الملل

چندی پیش وزارت خارجه ایالات‌متحده اعلام کرد که آنتونی بلینکن، رئیس دستگاه دیپلماسی این کشور قرار است به اسرائیل سفر کند اما این اتفاق طی هفته گذشته رخ نداد؛ چراکه سایر مقامات آمریکا مانند ویلیام برنز، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) همچنین برت مک‌گورک، فرستاده جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در امور خاورمیانه هفته گذشته را در منطقه سپری کردند تا بتوانند از تمام توان سیاسی و امنیتی خود و کشورشان در جهت سروشکل دادن به مذاکرات آتش‌بس غزه استفاده کنند. واقعیت این است که ورود این دو مقام کلیدی ایالات‌متحده به خاورمیانه شاید از نظر بسیاری از تحلیلگران و ناظران منطقه‌ای، موضوع جدیدی به حساب نیاید اما اصل ماجرا این است که این دو برای هدایت خط اصلی مذاکرات پنج‌شنبه و جمعه هفته گذشته، وارد منطقه شده بودند که البته خروجی مذاکرات که با حضور رؤسای سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، اسرائیل و مصر به انضمام نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در دوحه برگزار شد تا به این لحظه مثبت نبوده و باز هم ما شاهد تکرار روندهای گذشته هستیم.‌
با این وجود به نظر می‌رسد که واشنگتن به صورت کامل در جریان خروجی این مذاکرات بود و اگر بنا بر این بود که مذاکرات مذکور به نتیجه برسد، اساساً دیگر نیازی به اعزام آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به خاورمیانه نبود. به هر ترتیب با گذشت ۴۸ ساعت از مذاکرات دوحه شاهد آن بودیم که بلینکن شامگاه یک‌شنبه وارد تل‌آویو شد که البته این سفر از قبل اطلاع‌رسانی شده بود اما به دلیل اوضاع‌واحوال امنیتی حاکم بر منطقه زمان دقیق آن به صورت علنی اعلام نشد و اساساً با تاخیر چند روزه انجام شد. اینکه چرا او از آغاز جنگ میان حماس و اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ برای نهمین بار وارد منطقه شده، موضوعی است که ریشه آن در تعهد واشنگتن به اسرائیل درخصوص حمایت‌های نظامی، سیاسی و امنیتی نهفته است و همیشه هم این موضوع ادامه خواهد داشت.‌
واقعیت این است که ساختار بالادستی آمریکا که برخی‌ها بدان «دولت عمیق» یا Deep State می‌گویند، فارغ از آنکه دموکرات‌ها در کاخ ‌سفید باشند یا جمهوری‌خواهان، خود را ملزم به حمایت از اسرائیل می‌داند. اینکه هفته‌ها تظاهرات دانشجویان و افکار عمومی در ایالت‌های مختلف آمریکا نمی‌تواند، ایده و روش حمایت تسلیحاتی و سیاسی آمریکا از اسرائیل را متزلزل کند به ‌نوعی نشان‌دهنده عمق این تعهد است و حالا هم که بسیاری از مولفه‌ها نشان می‌دهد، توافق آتش‌بس غزه هیچ دورنمای مثبتی ندارد، بلینکن وارد تل‌آویو شده تا در این خصوص با مقامات اسرائیل دیدار کند.

تکاپو در وقت اضافه
براساس اعلام رسانه‌های اسرائیل، وزیر خارجه اسرائیل پس از ورود به اسرائیل با اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری اسرائیل دیدار کرد و دو طرف درباره توافق آتش‌بس در نوار غزه و تبادل اسرا میان اسرائیل و جنبش حماس رایزنی کردند. او با اشاره به این موضوع که مذاکرات درباره غزه در یک لحظه حساس قرار دارد و حماس و اسرائیل نباید تلاش‌های مذاکره را از مسیر آن خارج کنند، در دیدارش با هرتزوگ گفت که ممکن است، مذاکرات فعلی آخرین فرصت برای بازگرداندن اسرای اسرائیل باشد.‌
پس از این دیدار، بلینکن با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ملاقات کرد و در این دیدار هم دو طرف مجدداً بر مسائل مربوط به آتش‌بس غزه تمرکز کردند. دفتر نخست‌وزیر اسرائیل دیدار وی با وزیر خارجه آمریکا در تل‌آویو را مثبت ارزیابی کرد و گفته شده که این نشست، سه‌ ساعت به طول انجامید و فضای خوبی بر آن حاکم بوده است. از سوی دیگر بلینکن دیدار با یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل را در برنامه خود داشت و در تمامی این دیدارها بر این موضوع تاکید کرد و هشدار داد که مذاکرات جاری، آخرین شانس اسرائیل برای رسیدن به آتش‌بس و تبادل اسرایی خواهد بود که حدود ۱۰ ماه است در اختیار حماس قرار دارند. در این میان خبرگزاری العربیه هم اعلام کرده که وزیر خارجه ایالات‌متحده با فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی به صورت تلفنی گفت‌وگو کرده و دو طرف بر تلاش‌ها برای خاتمه بخشیدن به جنگ ادامه‌دار رژیم صهیونیستی در غزه تاکید کردند و علاوه بر آن در مورد تحولات جاری در یمن و سودان با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند.
آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که سفر بلینکن به اسرائیل درحالی انجام می‌شود که حماس و بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای اعتقاد دارند هیچ خروجی مثبتی از مذاکراتی که هنوز هم به ‌نوعی در جریان است، بیرون نخواهد آمد. آنچه در این راستا باید مورد نظر باشد این است که اساساً پیشنهاد جدیدی که آمریکا در مذاکرات دوحه ارائه کرده از سوی حماس مردود اعلام شده است. این پیشنهاد شامل کاهش حضور نیروهای ارتش اسرائیل در محور فیلادلفیا و نه عقب‌نشینی آنها از این محور و نیز بازگرداندن تشکیلات خودگردان فلسطین به مدیریت گذرگاه رفح تحت نظارت اسرائیل است. همچنین پیشنهاد آمریکا شامل پافشاری بر نظارت اسرائیل بر آوارگانی است که به «محور نتزاریم» در شمال نوار غزه بازمی‌گردند که هنوز چگونگی این نظارت روشن نشده است. از سوی دیگر، براساس این پیشنهاد تعداد زیادی از اسرای فلسطینی که در چارچوب قرارداد تبادل اسرا آزاد خواهند شد به خارج از فلسطین تبعید می‌شوند. حق امتناع از آزادسازی دست‌کم ۱۰۰ اسیر فلسطینی و نیز عدم عقب‌نشینی از نوار غزه از محورهای دیگر این پیشنهادات بوده و حتی امدادرسانی به غزه نیز مشروط به موافقت با تمامی این بندها اعلام شده است. نکته مهم‌تر آنکه براساس این طرح پیشنهادی، آتش‌بس دائمی در مرحله دوم و در سقف مشخصی مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر حماس با خواسته‌های اسرائیل موافقت نکند، ارتش اسرائیل جنگ را از سر می‌گیرد! بر همین اساس باید دید که آیا بلینکن می‌تواند از این سفر یک پیام شفاف برای پایان دادن به جنگ غزه صادر کند یا خیر.