جدال بر سر پاول

بازداشت مدیر تلگرام تمدید شد

دستگیری پاول دوروف، بنیان‌گذار و موسس تلگرام که شنبه هفته جاری (۲۴ آگوست) در فرودگاه لو بورژه واقع در حومه شمال‌شرقی پاریس انجام شد در نمای شکلی شاید یک اقدام قضایی از سوی فرانسه به حساب آید اما از منظر ماهوی بدون‌شک درون‌مایه‌های امنیتی، اقتصادی و حتی سیاسی دارد که به مرور زمان در حال عیان شدن است. به‌عنوان مثال، اینکه چرا او بعد از ورود به خاک فرانسه دستگیر شده، موضوعی است که به تابعیت وی برمی‌گردد. دوروف در سال ۲۰۲۱ شهروندی فرانسه را اخذ کرد و به همین دلیل دادستانی و ساختار قضایی فرانسه از حیث صلاحیت سرزمینی و شخصی خود را برای بازداشت وی مُحق دیده و در نهایت او را که از مبدأ جمهوری آذربایجان وارد خاک فرانسه شده بود، بازداشت کرد. در همین راستا، رسانه‌ها اعلام کردند که (سه‌شنبه) قاضی پرونده دوروف قرار بازداشت وی را ۴۸ ساعت تمدید کرده و براساس اطلاعیه دفتر دادستانی پاریس، بعد از سپری شدن این مدت پاول دوروف یا باید آزاد، یا رسماً تفهیم اتهام شود.
در این راستا، دفتر دادستانی فرانسه فهرستی از اتهاماتی که متوجه موسس تلگرام است را منتشر کرده است که عبارتند: از مشارکت در مدیریت یک پلتفرم آنلاین برای انجام معاملات غیرقانونی در یک گروه سازمان‌یافته، امتناع از ارائه‌ اطلاعات یا اسناد مورد نیاز به مقامات مربوطه برای اجرای شنود مجاز، مشارکت در نگهداری تصاویر مستهجن افراد زیر سن قانونی (کودکان و نوجوانان)، مشارکت در توزیع، عرضه یا در دسترس قرار دادن تصاویر مستهجن افراد زیر سن قانونی در یک گروه سازمان‌یافته، مشارکت در خرید، حمل، نگهداری، عرضه یا فروش مواد مخدر، مشارکت در عرضه، فروش یا دردسترس قرار دادن تجهیزات، ابزارها، برنامه‌ها یا داده‌هایی که برای دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های پردازش داده‌ خودکار یا آسیب رساندن به آنها طراحی یا تطبیق داده شده‌اند، مشارکت در کلاهبرداری سازمان‌یافته، پولشویی درآمد‌های حاصل از جرائم و تخلفات گروه‌های سازمان‌یافته، ارائه‌ خدمات رمزنگاری با هدف تضمین محرمانگی بدون اعلام‌ قبلی، ارائه‌ ابزاری برای رمزنگاری که صرفاً برای احراز هویت یا نظارت بر صحت داده‌ها نیست، بدون اعلام قبلی و چندین مورد دیگر. فهرست اتهاماتی که فرانسه آنها را به موسس تلگرام نسبت داده به‌نوعی نشان می‌تواند گویای یک پیچیدگی ماهیتی باشد اما واقعیت این است که این فهرست درحالی منتشر شده که بازداشت پاول دوروف بر جذابیت این پیام‌رسان تاثیر گذاشته و براساس گزارش‌های منتشر شده طی روزهای اخیر، اکنون درخواست نصب اپلیکیشن تلگرام افزایش یافته و این برنامه در رتبه دوم لیست شبکه‌های اجتماعی «اَپ‌استور» آمریکا قرار گرفته و دانلود جهانی نسخه iOS تلگرام نیز تاکنون ۴ درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر، در ایالات‌متحده تلگرام در جدول اپلیکیشن‌های پیام‌رسان برتر از رتبه ۱۸ به رتبه ۸ صعود کرد که از ژانویه ۲۰۲۳ تاکنون، این بالاترین رتبه تلگرام به‌شمار می‌رود.‌

زدوخورد میان غرب و شرق
اینکه تلگرام طی روزهای اخیر تا این حد توانسته در جدول اپلیکیشن‌های پیام‌رسان خود را بالا بکشد صرفاً یک موضوع عادی با محوریت تکنولوژی نیست، بلکه این موضوع باعث افزایش ارزش اقتصادی آن خواهد شد. اینکه رمزارز «تون کوین» پس از انتشار خبر پاول دوروف سقوط چشمگیری داشته، یا اینکه با بازداشت وی احتمال دارد سهام این پیام‌رسان در بورس آمریکا عرضه نشود، همگی مسائل اقتصادی که نمی‌توان از اهمیت آن چشم‌پوشی کرد اما مهم‌تر از آن، اتهاماتی است که شرق و غرب علیه یکدیگر در این پرونده مطرح می‌کنند. در این میان، ویاچسلاو ولودین، رئیس مجلس دومای روسیه (سه‌شنبه) اعلام کرد که آمریکا باعث بازداشت پاول دوروف شده تا کنترل تلگرام را پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا به دست بگیرد. رئیس دومای روسیه در کانال تلگرامی خود در این خصوص نوشته است که «واشنگتن در پشت ‌پرده بازداشت دوروف قرار دارد. تگرام یکی از معدود و در عین حال، بزرگ‌ترین پلتفرم‌های آنلاینی است که آمریکا هیچ نفوذی بر آن ندارد و اتفاقاً در بسیاری از کشورهایی فعالیت می‌کند که آمریکا در آنها منافع دارد».سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم با اشاره به ساختار تلگرام گفت که «فرانسه با بازداشت پاول دوروف نشان داد که تلگرام از نظر امنیتی پیام‌رسان قابل اعتمادی است». به‌موازات این روند و با گمانه‌زنی‌هایی که در مورد حبس احتمالی ۲۰ ساله دوروف رخ داده، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هم از آمادگی روسیه برای ارائه کمک حقوقی به موسس تلگرام خبر داد. همچنین کیم اشمیتز، موسس خدمات اشتراک فایل «مگاآپلود» و «مگا»، معروف به «کیم داتکام» که اخیراً با استرداد وی به ایالات‌متحده توسط نیوزیلند موافقت شد هم در ایکس نوشت: «بزرگی، مقدار و سبک جنایی اتهامات، هیچ شکی در من باقی نگذاشته که دولت ایالات‌متحده این کار را هماهنگ می‌کند و پاول دوروف را بازداشت کردند».با تمام این تفاسیر اما پاریس اعتقاد دیگری در مورد این پرونده دارد. در این خصوص امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه بالاخره سکوت خود را شکست و در ایکس نوشت: «بازداشت مدیر تلگرام در خاک فرانسه در چارچوب تحقیقات قضایی انجام شد و این موضوع به هیچ وجه یک تصمیم سیاسی نیست؛ تصمیم‌گیری در این مورد به عهده قضات است». این درحالی است که استفان دوجاریک، معاون دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه اعلام کرد که این نهاد درحال بررسی تحولات درباره دستگیری بنیان‌گذار و مدیرعامل پیام‌رسان تلگرام است. حالا به نظر می‌رسد که این پرونده نه‌تنها ابعاد سیاسی به خود گرفته، بلکه می‌تواند به جدال مسکو با غرب هم تبدیل شود.