توسط : چرا دولت ژرمن‌ها فروپاشید؟
از قدیم‌الایام آلمان و آلمانی‌ها به نظم و انضباط مشهور بودند. هر محصولی که از این کشور روانه بازارهای جهانی می‌شود هنوز هم ظرافت‌های خاص خود را دارد و مرسدس بنز را گواه همین نظم و ظرافت می‌دانند؛ چراکه تمام دنیا در انواع و اقسام تشریفات خود همچنان این محصول ژرمن‌ها را دوست دارند و نه تنها از آن استفاده می‌کنند بلکه برای آن احترام زیادی قائل هستند. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که بدانیم در عالم سیاست هم آلمان‌ها به نوعی سعی داشته‌اند تا نقش خود را به عنوان یک عامل موثر در نظام بین‌الملل به نمایش بگذارند و خود را به قدرت اقتصادی اروپا تبدیل کند که این اتفاق رخ داد اما واقعیت اینکه چند سالی است برلین دچار «فرسایش سیاسی» در عرصه داخلی و خارجی شده است.
چهارشنبه هفته گذشته خبر آمد که اولاف شولتس، صدراعظم آلمان یک‌باره کریستین لیندنر، وزیر دارایی این کشور از حزب دموکرات‌های آزاد را برکنار کرده است و همین خبر باعث شد تا یک بحران سیاسی نادر در برلین رقم بخورد. شولتس در اولین واکنش رسمی خود در مورد این اقدامش صراحتاً وجود اختلافات بنیادین را دلیل کنار گذاشتن وزیر دارایی کشورش اعلام کرد و گفت: «لیندنر بارها به اعتماد من ضربه زده و دیگر مبنای اعتمادی برای همکاری بیشتر وجود ندارد». صدراعظم آلمان اعلام کرد: «هر کسی که به دولت ملحق می‌شود باید مسئولانه عمل کند و قابل اعتماد باشد و نباید هنگام سخت شدن اوضاع به دنبال فرار و پناهگاه باشد بلکه باید مشتاق مصالحه به نفع همه شهروندان کشورش باشد اما متاسفانه لیندنر بیشتر نگران اطرافیان و بقای حزب خودش است». صدراعظم آلمان همچنین اذعان کرد که پیشنهادات وزیر دارایی شامل کاهش مالیات به ارزش میلیاردها یورو برای چند نفر از افراد ارشد و در عین حال کاهش حقوق بازنشستگی برای همه بازنشستگان است». به گزارش یورونیوز، لیندنر هم در واکنش به اظهارات تند شولتس، صدراعظم را به تجزیه حساب شده ائتلاف متهم کرد و گفت، شرکای ائتلاف پیشنهادات حزب وی (حزب دموکرات‌های آزاد) برای رونق اقتصاد را به عنوان مبنایی برای بحث قبول نکرده‌اند و همین مساله باعث ایجاد اختلاف شده است.
این درحالی است که برخی از منابع آلمانی اعلام کردند که پس از برکناری وزیر دارایی آلمان، سه وزیر دیگر از حزب دموکرات‌های آزاد هم استعفا دادند که یکی از آنها فولکر ویزینگ، وزیر حمل‌ونقل آلمان بود که سپس اعلام کرد، استعفای خود را پس گرفته و پس از صحبت با صدراعظم تصمیم گرفته به عنوان وزیر حمل‌ونقل باقی بماند و به جای آن حزب خود را ترک کند. به زعم بسیاری از ناظران سیاسی، ترک کردن حزب دموکرات‌های آزاد از سوی این وزیر آلمانی می‌تواند به معنای وجود اختلاف‌های گسترده در حزب دموکرات‌های آزاد باشد که به عنوان یکی از سه حزب برای تشکیل دولت ائتلافی به رهبری اولاف شولتس با وی به توافق رسیده بودند.
همچنین روبرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان از حزب سبزها که دولت ائتلافی حاکم را تشکیل می‌دهد، در پیام ویدئویی در شبکه ایکس از شهروندان این کشور خواست به‌رغم بحران دولتی به دموکراسی شک نکنند چراکه به گفته وی آلمان چالش‌های بزرگ‌تری را پشت سر گذاشته و مشکلات بسیار سخت‌تری را حل کرده است.
انتخابات زودهنگام؟
آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اولاف شولتس به عنوان صدراعظم حالا و در چنین شرایطی به دنبال آن خواهد بود که بتواند اوضاع را به نحوی سر و سامان دهد که اولاً انتقادهای داخلی علیه او و حزبش بیش از این گسترده نشود. دوم اینکه بتواند این اختلاف را به گونه‌ای حل‌وفصل کند که دامنه آن به انتخابات زودهنگام این کشور نکشد. او اعلام کرده که خواستار رای اعتماد خواهد شد تا پارلمان آلمان (بوندستاک) ۱۵ ژانویه (۲۶ دی‌ماه) در این باره رای‌گیری کند چراکه اعضای پارلمان می‌توانند در مورد زمینه‌سازی برای برگزاری انتخابات زودهنگام تصمیم‌گیری کنند.
بر این اساس در صورتی که پارلمان به دولت ائتلافی شولتس رای اعتماد ندهد، انتظار می‌رود که انتخابات زودهنگام اواخر ماه مارس برگزار شود و این درحالی است که چند روز قبل از فروپاشی در دولت ائتلافی آلمان، روبرت هابک، معاون صدراعظم آلمان که وزارت اقتصاد را در دست دارد صراحتاً هشدار داده بود که این ائتلاف درحال فروپاشی است و با توجه به تحولات اوکراین، اوضاع وخیم اقتصادی آلمان و انتخابات آمریکا اکنون بدترین زمان برای سقوط و ناکامی دولت به حساب می‌رود.
از سوی دیگر، فرانک والتر اشتاین‌مایر، رئیس جمهور آلمان در پی وقوع این اتفاق و برکناری وزیر دارایی، تحولات اخیر برلین را وضعیت نامناسبی نامید که در تاریخ ۷۵ ساله آلمان مدرن به ندرت اتفاق افتاده است. به گفته اشتاین‌مایر، قانون اساسی آلمان شرایط خاصی را برای انحلال زودهنگام پارلمان تعیین کرده است اما او گفته که «کشور ما به یک اکثریت باثبات و دولتی که توانایی عمل داشته باشد، نیاز دارد. این تنها معیار برای تصمیم‌گیری خواهد بود و زمان برای مسئولیت‌پذیری فرا رسیده است».
سخنان اشتاین‌مایر تا حدودی نشان می‌دهد که او هم با برگزاری انتخابات زودهنگام تقریباً مشکلی ندارد اما بحث اینجاست که آیا شولتس دوباره صدراعظم خواهد شد یا خیر؟ در این خصوص بسیاری اعتقاد دارند که ا اگر انتخابات زودهنگام برگزار شود، او شانسی برای صدراعظمی مجدد نخواهد داشت اما ساسکیا اسکن، یکی از دو رهبر حزب سوسیال دموکرات (حزب منتصب به شولتس) اعلام کرده که در صورت برگزاری انتخابات زودهنگام، اولاف شولتس نامزد حزب برای مقام صدراعظمی خواهد بود و حزب سوسیال دموکرات (SPD) در انتخابات پیروز خواهد شد.
چرا ائتلاف «چراغ راهنما» فروپاشید؟
سوال اصلی که در این راستا مطرح می‌شود این است که چرا ائتلاف سه حزبی در برلین فرو ریخت؟ واقعیت این است که دولت کنونی آلمان محصول یک ائتلاف سه حزبی متشکل از حزب سوسیال دموکرات، حزب سبزها و حزب دموکرات‌های آزاد است که به دلیل سه رنگ حزبی (قرمز، سبز و زرد) به ائتلاف چراغ راهنما معروف شد اما نکته اصلی این است که در آلمان نهایتاً ائتلاف‌های دولتی با دو حزب شکل می‌گرفت اما در سال ۲۰۲۱ برای اولین بار پس از حدود ۷ دهه ما شاهد تشکیل یک دولت سه حزبی بودیم که صدراعظمی آن را هم اولاف شولتس به عهده گرفت.
طبیعی است که دولت ائتلافی هرچه که از احزاب بیشتری تشکیل شود بدون شک اختلافات، سهم‌خواهی‌ها و حتی مخالفت با طرح‌های اساسی کشور بیشتر می‌شود و این دقیقاً همان موضوعی است که برای دولت ائتلافی حاکم بر برلین رخ داد. در سال ۲۰۲۱ که شولتس به عنوان صدراعظم و هدایت کننده این دولت ائتلافی انتخاب شد. برنامه‌ای مشترک از سوی هر سه حزب به عنوان یک نقشه راه جدید ارائه شد که نوسازی این کشور در زمینه‌های اقلیمی، تکنولوژی، ساختارها، پناهجویان و عدالت اجتماعی را در بر می‌گرفت اما حالا با گذشت سه سال از آن روزها شاهد فروپاشی این ائتلاف هستیم که ناشی از اختلاف بر سر تصویب بودجه سال ۲۰۲۵ و عملکرد اقتصادی نامناسب دولت است.
از سوی دیگر باید توجه شود که جنگ اوکراین و فشار اقتصادی آن بر کشورهای اروپایی کاملاً مشهود است و حالا هم آلمان‌ها اولین قربانی این حمایت‌های غرب از کی‌یف شده‌اند. نکته نهایی هم، قدرت گرفتن احزاب راست افراطی در اروپا به‌خصوص آلمان است؛ چراکه حزب آلترناتیو برای آلمان (AFD) حدود سه ماه پیش در انتخابات ایالتی تورینگیا با کسب حدود ۳۳ درصد آرا پیروز شد و این اتفاق برای اولین بار از زمان پایان جنگ جهانی دوم در این کشور رخ داد که ناظر بر تنزل جایگاه احزاب سنتی و قدیمی دارد.
