توسط : “مجید تختروانچی”، معاون سیاسی وزارت امور خارجه اعلام کرد: ایران درهای مذاکره با دولت “ترامپ” را باز نگه داشته است
گروه بین‌الملل: دو هفته از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می‌گذرد و همچنان جهان در حال تحلیل آینده روابط با دولت دوم وی هستند. در اروپا نگرانی‌ها از بازگشت «غول نیویورک» به صورت واضح قابل رویت است. چینی‌ها هم با حدث و گمان آغشته به شک و تردید در حال رصد رفتار دولت دوم ترامپ هستند. روس‌ها هم به نوعی سعی می‌کنند که کمتر از حد معمول خود را خوشحال نشان دهند؛ چراکه در این کشور هم دوگانه‌هایی در خصوص روابط آتی مسکو- واشنگتن وجود دارد که یکی از اصلی‌ترین موضوعات آن جنگ اوکراین است؛ چراکه وضعیت روس‌ها در شرایط فعلی همانند سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ که ترامپ در اتاق بیضی کاخ سفید حضور داشت، نیست. در منطقه هم کشورهای عربی سعی کرده‌اند از ۴ سال پیش ارتباط خود با تیم ترامپ (به خصوص جرد کوشنر، داماد وی) را در حوزه اقتصادی حفظ کنند و گفته شده که معاملات سنگین تجاری در این مدت میان آنها جریان داشته که همین موضوع باعث تحکم روابط میان این دو طیف شده و حالا هم آنها آرام به گوشه‌ای نشسته‌اند و منتظر تکیه زدن مجدد ترامپ بر صندبی قدرت هستند. در اسرائیل هم تکلیف مشخص است و نتانیاهو امید دارد که با پیروزی مجدد رفیق دیرینه خود، بتواند از این مخمصه خارج شود.
در ایران هم اوضاع و احوال به صورتی دیگر است. عده‌ای اعتقاد دارند که ترامپ و گزینه‌های «فول محافظه‌کار» وی برای کابینه جدیدش راهی برای مذاکره باقی نمی‌گذارند و باید تقابل در صدر فهرست اقدامات متقابل به اشکال گوناگون قرار گیرد و دسته‌ای دیگر هم معتقدند که باید با این تیم و ترامپ مذاکره کرد؛ به شرطی که منافع ملی ایران تامین شود.
در همین زمینه مجید تختروانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه خود با روزنامه فایننشال‌تایمز اعلام کرده که ایران باب مذاکره با دولت دونالد ترامپ را باز نگه داشته اما در همین راستا هشدار داد که هرگونه تلاش واشنگتن برای اعمال دوباره سیاست فشار حداکثری و کسب امتیاز از ایران شکست خواهد خورد. به گزارش ایرنا، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران به فایننشال تایمز گفت که تهدید و ارعاب در (رفع) بن‌بست دیرینه ایران و غرب بر سر برنامه هسته‌ای تهران بی‌اثر خواهد بود. تختروانچی با زودهنگام خواندن گمانه‌زنی در مورد ماحصل تعامل احتمالی میان ایران و آمریکا در دولت ترامپ، افزود: در مورد مذاکرات، لازم است که سیاست آمریکا را ملاحظه کرده و تصمیم بگیریم که چگونه به آن واکنش نشان دهیم. در حال حاضر مساله اصلی آن است که دولت جدید چه رویکردی در قبال ایران، مساله هسته‌ای، امنیت منطقه و خاورمیانه خواهد داشت.
معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت: برجام هنوز می‌تواند مبنای مذاکرات بوده و با به‌‌روزرسانی، واقعیت‌های جدید را منعکس کند. بارها اعلام کرده‌ایم که اگر طرف‌های دیگر عمل به تعهدات خود را از سر بگیرند، ما نیز مایلیم که چنین کنیم. وی افزود: همان‌طور که (با آن توافق) ثابت کردیم، ما طرفدار مذاکرات هستیم. اما چه کسی در گذشته مذاکرات را به شکست کشاند؟ دولت ترامپ بود که حاضر به مذاکره نبود. تخت روانچی همچنین هشدار داد که اگر ترامپ دوباره رویکردی سختگیرانه در پیش گیرد، «فشار حداکثری با مقاومت حداکثری روبه‌رو خواهد شد».
این دیپلمات ارشد ایران گفت: ما به دور زدن تحریم‌ها ادامه خواهیم داد؛ به شرکای تجاری خود تنوع خواهیم داد و روابط منطقه‌ای خود را برای حفظ آرامش تحکیم خواهیم کرد. تختروانچی در زمینه احتمال تحریم‌های شدیدتر نفتی علیه ایران در دولت دوم ترامپ گفت: گرچه ممکن است تحولاتی رخ دهد اما منجر به تغییرات چشمگیر نخواهند شد. اگر دولت ترامپ تصمیم بگیرد که دوباره سیاست فشار حداکثری را در بازار نفت دنبال کند حتماً شکست خواهد خورد. در دنیای امروز هیچ کشوری نمی‌تواند شروط خود را بر کل جامعه جهانی دیکته کند. وی افزود: در حال حاضر امیدواریم که او (دونالد ترامپ) آن اشتباه را تکرار نکند چراکه نتیجه آن تفاوتی نخواهد کرد. معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: دولت ترامپ ادعا کرد که در (دولت نخست) ایران را به میز مذاکره می‌آورد اما نتوانست. بستگی به خودشان دارد که همان رویکرد را برای ۴ سال دیگر اتخاذ کرده و دوباره شکست بخورند. با این حال این یک کار غیرمنطقی است.
تختروانچی در ادامه گزارش‌های اخیر در مورد دیدار امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل با ایلان ماسک، کارآفرین آمریکایی و متحد نزدیک ترامپ را تکذیب کرد و گفت: چنین دیداری انجام نشده است. اگر چنین دیداری برگزار می‌شد بسیار شفاف عمل می‌کردیم. وی افزود که سفیران ایران معمولاً با چهره‌های غیررسمی مانند دانشگاهیان ملاقات می‌کنند. معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان درباره پرونده شهادت سردار قاسم سلیمانی نیز گفت: قوه قضاییه ما روند قانونی را آغاز کرده و بر اساس اصولمان این مسیر را ادامه خواهد داد. تختروانچی گفت: ما به حمایت از جنبش مقاومت ادامه می‌دهیم. این سیاست جمهوری اسلامی است و تغییر نخواهد کرد.
اروپا و رویارویی جدید؟
اظهارات معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان به صورت واضح این پیام را مخابره می‌کند که تهران در حال رصد وضعیت موجود است و تازه با ورود ترامپ به کاخ سفید (۲۰ ژانویه ۲۰۲۵) باید منتظر بود و دید که اقدامات واشنگتن چگونه در قبال ایران اجرای خواهد شد. نکته مهم در اظهارات تختروانچی اشاره به بی‌اثر بودن «تئوری فشار حداکثری» است. او صراحتاً و با استناد به تجریه دولت اول ترامپ در میانه سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ به این مساله پرداخت که تکرار همان سناریوی قدیمی می‌تواند به هر ترتیب باز هم به شکست منجر شود که در خصوص فروش نفت ایران هم بدان اشاره کرد. در این میان باید توجه شود که ترامپ و تیم وی با اعمال این فشارها در دور اول ریاست جمهوری خود نتوانستند ایران را از این طریق پای میز مذاکره بیاورند و به همین دلیل است که در داخل ایران و حتی ایالات متحده به دنبال آن هستند تا به وی بفهمانند که برای مذاکره، اعمال محدودیت‌های سختگیرانه علیه تهران نتیجه عکس خواهد داد. با تمام این مسائل اما در اروپا، اتفاقات دیگری در حال رخ دادن است و به نوعی شاهد آن هستیم که این کشورها باز هم در حال تکرار یک سناریو قدیمی یعنی «اعمال تحریم» هستند. به عنوان مثال (دوشنبه) شورای اروپا با تکرار ادعای حمایت نظامی ایران از جنگ روسیه در اوکراین و آنچه گروه‌های مسلح و نهادها در منطقه غرب آسیا و دریای سرخ خوانده شده، تحریم‌های تازه‌ای را علیه افراد و نهادهای ایرانی اعمال کرد. به گزارش ایسنا در بیانیه شورای اروپا در این باره آمده است: این اقدام اضافی استفاده از کشتی‌ها و بنادر برای انتقال هواپیماهای بدون سرنشین(پهپادهای) ساخت ایران، موشک‌ها و فناوری‌ها و قطعات مرتبط با ایران را هدف قرار می‌دهد. شورای اروپا اعلام کرد: تصمیم امروز صادرات، انتقال، تامین یا فروش قطعات به کار رفته در توسعه و تولید موشک‌ها و پهپادها از اتحادیه اروپا به ایران را ممنوع می‌کند. این بیانیه می‌افزاید: اتحادیه اروپا همچنین ممنوعیت انتقالی اعمال کرده که حمل‌ونقل از طریق بنادری که تحت مالکیت افراد و نهادهای تحریم‌شده هستند یا توسط آنها اداره می‌شوند یا برای انتقال پهپادها و موشک‌های ایرانی یا فناوری‌های و قطعات مرتبط به روسیه استفاده می‌شوند را ممنوع می‌سازد. این اقدام شامل دسترسی به تاسیسات بنادر و تنگه‌هایی مانند امیرآباد و انزلی و ارائه هرگونه خدمات به کشتی‌ها می‌شود. مورد آخری باید به استثنای کشتی‌هایی در نظر گرفته شود که برای کمک به اهداف امنیت دریایی یا بشردوستانه یا رخدادهایی که تاثیری جدی بر سلامت انسانی، ایمنی یا محیط زیست دارند، فعالیت آنها مورد نیاز است. همچنین دولت انگلیس (دوشنبه) هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و کشتی باری روسی «پورت اُلیا-۳» را با ادعای نقش داشتن در تحویل تسلیحات ایرانی از جمله پهپادها به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین تحریم کرد. تحریم‌های انگلیس علیه این نهادهای ایرانی در پی تحریم کشتیرانی جمهوری اسلامی و مدیر آن همچنین سه شرکت کشتیرانی روسی از سوی اتحادیه اروپا به همین بهانه انجام شده است. این در حالی است که ایران بارها تاکید کرده برخلاف متحدان غربی اوکراین که آشکارا به مداخله نظامی در این جنگ می‌پردازند از هیچ یک از طرفین این درگیری حمایت نمی‌کند و آماده میانجیگری برای حل‌وفصل سیاسی این درگیری است.
در این راستا اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (سه‌شنبه) وضع تحریم‌های جدید از سوی اتحادیه اروپا و انگلیس علیه تعدادی از اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی از جمله شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به ادعای واهی ارسال موشک بالستیک به روسیه را اقدامی ناموجه و مغایر با موازین حقوق بین‌الملل و نیز ناقض تعهدات اتحادیه اروپا و انگلیس وفق برجام دانست و آن را به شدت محکوم کرد.
بقایی با رد مجدد ادعاهای مطرح شده توسط اتحادیه اروپایی و انگلیس مبنی بر انتقال موشک بالستیک از سوی ایران به روسیه گفت: در حالی که رئیس‌جمهور اوکراین خود اذعان کرده که هیچ موشک بالستیک ایرانی به روسیه صادر نشده است، اقدام اتحادیه اروپایی و انگلیس در اعمال تحریم علیه ایران به این بهانه به هیچ عنوان قابل توجیه نبوده و فاقد هر نوع مشروعیت یا مبنای قانونی یا منطقی است.
بقایی تاکید کرد که تحریم‌های اتحادیه اروپایی و انگلیس علیه ایران به ویژه تحریم‌های وضع شده علیه هواپیمایی کشوری و تحریم‌های اخیر علیه شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که منافع و حقوق بنیادین ایرانیان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مصداق بارز نقض نظام‌مند حقوق بشر بوده و مسئولیت بین‌المللی بانیان و واضعان این تحریم‌ها را موجب می‌شود. سخنگوی وزارت خارجه تصریح کرد: آزادی کشتیرانی و تجارت دریایی از اصول بنیادین حقوق بین‌الملل دریاهاست و بر این اساس مسئولیت بین‌المللی طرف‌های اروپایی در قبال نقض حقوق بین‌الملل محرز است. بقایی همچنین با تقبیح سیاست‌های مداخله‌جویانه اتحادیه اروپایی و انگلستان در روابط مشروع و قانونی دولت‌ها در حوزه‌های دفاعی- نظامی، تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران برای تامین منافع و امنیت ملی خود از همه ظرفیت‌های همکاری با شرکای خود استفاده خواهد کرد.
از سوی دیگر به گزارش ایسنا، خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که دیپلمات‌های غربی (سه‌شنبه) مدعی شده‌اند ۳ کشور اروپایی عضو برجام با حمایت آمریکا برنامه دارند با ادعای همکاری ضعیف ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست فصلی شورای حکام آژانس که قرار است از فردا ۲۰ نوامبر (۳۰ آذر) برگزار شود، اقدامی تنبیهی علیه ایران انجام دهند.
