توسط : دیدار وزیر خارجه آمریکا با “اردوغان”
گروه بین‌الملل: تحولات سوریه و سقوط حزب بعث در این کشور که به کناره‌گیری بشار اسد از قدرت منجر شد به تعبیر بسیاری از تحلیلگران حوزه خاورمیانه و ناظران بین‌المللی یک دگرگونی با پس‌لرزه‌های قوی خواهد بود که هم داخل سوریه و هم خارج این کشور را می‌تواند، آرام‌آرام دستخوش تغییر کند. در این راستا ترکیه به عنوان بازیگر محوری که از سال‌ها قبل به دنبال سلطه بر خاک سوریه بود به دنبال آن است تا به هر ترتیب که شده حالا بتواند آنچه را آرزو داشت در شام پیش ببرد و منافع کلان خود را در حوزه سیاسی و اقتصادی کسب کند. در این راستا اما باید متوجه بود که به غیر از ترکیه، بازیگران دیگری هم در سوریه حضور داشتند و باعث شدند که تحریرالشام و سایر جریان‌های مسلح سوریه بر دمشق مسلط شوند و یکی از محوری‌ترین آنها بدون‌شک ایالات‌متحده است.
بر همین اساس، حالا که غبار خروج بشار اسد از سوریه فرونشسته است، دولت بایدن و تیم او در واپسین روزهایی که در کاخ سفید هستند، سعی می‌کنند پرونده سوریه را براساس آنچه که نقطه‌گذاری کرده‌اند پیش ببرند و در نهایت آن را به ترامپ و جمهوری‌خواهان بسپارند. در این راستا، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا (پنج‌شنبه) وارد آنکارا شد و با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه دیدار و گفت‌وگو کرد. فیدان با بیان اینکه درباره وضعیت سوریه و غزه با بلینکن صحبت کرده، گفت: ما درباره نقش احتمالی ترکیه و آمریکا در آینده سوریه گفت‌وگو کردیم. ما به دنبال تحقق صلح و ثبات در سوریه و محو گروه‌های تروریستی در منطقه هستیم. به گزارش ایسنا، وزیر خارجه آمریکا نیز در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با فیدان گفت: با همتای ترکیه‌ای درباره لزوم ادامه تلاش‌ها برای مهار داعش و مساله سوریه و فرصتی که اکنون مقابل ما و ملت سوریه برای بازسازی این کشور وجود دارد، صحبت کردیم. ما به دولتی نیاز داریم که ثبات را تقویت کند و سلاح شیمیایی را از بین ببرد و تهدیدی برای همسایگان سوریه نباشد. ما خواهان دولتی در سوریه هستیم که شامل همه باشد؛ چراکه سوریه بعد از سال‌ها دیکتاتوری و انزوا به حمایت بین‌المللی نیاز دارد.
بلینکن همچنین اعلام کرد که ما طی دو هفته گذشته شاهد اشاره‌های مثبتی درباره امکان رسیدن به توافق آتش‌بس در غزه بودیم و تاکید کردیم که حماس باید توافق آتش‌بس در غزه را برای پایان دادن به وضعیت کنونی قبول کند.
از سوی دیگر، وزیر خارجه ایالات‌متحده با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه هم دیدار کرد. براساس گزارش منتشر شده از سوی آناتولی، این دیدار در فرودگاه بین‌المللی اسن بوگا در آنکارا و بدون حضور خبرنگاران انجام شد و در این دیدار هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه، فخرالدین التون رئیس اداره ارتباطات ریاست‌جمهوری و عاکف چاغاتای قلیچ مشاور ارشد رئیس‌جمهور این کشور نیز حضور داشتند. براساس گزارش الجزیره، بلینکن در این دیدار بر لزوم تضمین قدرت ائتلاف بین‌المللی ضدداعش برای ادامه ماموریت خود تاکید کرد و خواهان جلوگیری و اجتناب از وقوع هرگونه درگیری جدید در سوریه شد.
همچنین وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که بلینکن با اردوغان درباره آخرین تحولات سوریه و حمایت از روند انتقال سیاسی با رهبری خود سوریه صحبت کرده است. وزیر خارجه ایالات‌متحده بر اهمیت احترام تمام طرف‌های سوری به حقوق بشر و حمایت از غیرنظامیان ازجمله اقلیت‌ها و اهمیت تسهیل ورود کمک‌های بشردوستانه تاکید کرد و حمایت از آوارگان سوری را خواستار شد.
اردوغان نیز در این دیدار تاکید کرد که ترکیه از همان آغاز از حفظ تمامیت ارضی و وحدت سوریه حمایت کرد. ما تدابیر لازم را برای امنیت ملی خود علیه حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و داعش در سوریه اتخاذ خواهیم کرد. وی افزود: ترکیه به عنوان تنها کشور ناتو که رو در رو با داعش جنگید، نمی‌گذارد گروه پ.ک.ک و شاخه‌های آن وضعیت سوریه را به فرصت تبدیل کنند. اردوغان گفت: ما هرگز اجازه ایجاد هرگونه ضعفی در جنگ علیه داعش را نخواهیم داد. جامعه بین‌المللی باید با هم برای احیا و بازسازی موسسات سوریه تلاش کنند. همچنین دو طرف درباره لزوم امضای توافق آتش‌بس در غزه صحبت کردند. در این راستا، آنتونی بلینکن گفت که با اردوغان درباره امنیت منطقه‌ای و انتقال سیاسی در سوریه صحبت کرده است و از سوی دیگر اعلام کرد که روند انتقالی باید با رهبری سوریه و شامل تمام سوری‌ها باشد.
کردهای سوریه و پرونده غزه
با نگاهی به محتوای دیدار اردوغان و بلینکن می‌توان دو خروجی از این ملاقات را مدنظر قرار داد.
نخست اینکه وزیر خارجه ایالات‌متحده به‌رغم آنکه درصدد است، نوعی از هماهنگی با ترکیه به عنوان تنها عضو مسلمان ناتو را به تصویر بکشد اما در کل به دنبال آن است تا بتواند به اردوغان و تیم وی بفهماند که ترکیه نباید به صورت غیرمستقیم و با حمایت از گروه‌های مسلح حاکم بر سوریه، اقدامی علیه کردهای مستقر در نواحی شمالی انجام دهد و آنها را از بین ببرد. این موضوع از این نظر برای واشنگتن و تیم بایدن و حتی تیم ترامپ مهم است که آنها طی دهه‌های گذشته کردهای عراق و سوریه را به دلیل همسویی با واشنگتن و اروپا، یک محور مهم و شریک استراتژیک در منطقه می‌دانند. ایالات‌متحده کردهای عراق و سوریه را علیه داعش آموزش داد و تسلیح کرد و در این راستا از آنها به عنوان یک مولفه بسیار مهم در منطقه نام می‌برد اما از این موضوع ترس دارد که اردوغان حالا برای آنکه بر مخالفان داخلی خود چیره شود، کردهای سوریه را به وسیله جریان‌هایی مانند تحریرالشام و … مورد هدف قرار دهد؛ این درحالی است که سه‌شنبه گذشته پنتاگون اعلام کرد که نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) از منبج که سال‌ها در دست کردهای سوریه بوده و در آنجا با داعش مقابله کرده‌اند، خارج شده است.
اما مساله دوم که نباید از آن غافل شد و به نوعی در دستور کار تیم سیاسی- امنیتی بایدن قرار گرفته، آتش‌بس در غزه است. اینکه بلینکن قبل از ترکیه به اردن سفر می‌کند و در آنجا مواضع خود را در مورد سوریه و آینده آن و حتی کردهای این کشور اعلام می‌کند سپس به موازات آن جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا هم به اسرائیل می‌رود با نتانیاهو دیدار کند، نشان می‌دهد که کاخ سفید در این روزها به شدت بر اتمام جنگ در غزه و توافق میان حماس و اسرائیل تاکید دارد. تصاویر منتشر شده از دفتر نتانیاهو نشان می‌دهد که مقامات نظامی اسرائیل ازجمله رونن بار رئیس شین بت و دیوید بارنیا رئیس موساد در این دیدار حضور دارند و همین موضوع گویای آن است که آمریکا در پرونده غزه مجدداً فعال شده است.
سالیوان در سخنانی گفت که دستیابی به توافق در غزه به منظور آزادی گروگان‌ها به یک ضرورت تبدیل شده و معتقدم که ما به این توافق نزدیک شده‌ایم و هدف من این است که بتوانم در این ماه توافق را نهایی کنم. این مقام آمریکایی مدعی شد که حذف برخی مقامات حماس به پیشبرد مذاکرات آتش‌بس کمک کرده و موضع این جنبش پس از آتش‌بس با لبنان نیز دستخوش تغییراتی شده اما او اعتقاد دارد که همچنان دستیابی به توافق آتش‌بس قطعی نیست. مشاور امنیت ملی آمریکا در ادامه تاکید کرد که فشارها برای آتش‌بس در غزه و توافق آزادسازی گروگان‌ها به عادی‌سازی روابط با عربستان مرتبط نیست. او همچنین درباره حملات اسرائیل به سوریه گفت که اقدام اسرائیل در ورود به منطقه حائل سوریه منطقی و با حق دفاع از خود سازگار است اما انتظار داریم که اشغال منطقه حائل در سوریه توسط اسرائیل موقتی باشد. این درحالی است که منابع خبری اعلام کرده‌اند، سالیوان پس از سفر به اسرائیل برای رایزنی در مورد توافق آتش‌بس در غزه به قطر و مصر سفر خواهد کرد. حال باید دید که هماهنگی‌های آمریکا با ترکیه بر سر سوریه و با اسرائیل بر سر توافق آتش‌بس غزه به کجا می‌انجامد.
