توسط : رئیس‌جمهور ایران پس از ۱۲ سال به مصر رفت
چندی پیش منابع خبری منطقه‌ای اعلام کردند که رئیس‌جمهور پزشکیان قرار است جهت شرکت در نشست سران سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور درحال توسعه موسوم به دی۸ (D8) عازم مصر شود و از زمان انتشار این خبر، بسیاری از تحلیلگران در داخل و خارج از کشورمان تمرکز خود را بر این سفر معطوف کردند. بر همین اساس اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امورخارجه اعلام کرد که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور و سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه (سه‌شنبه) برای شرکت در نشست سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور درحال توسعه موسوم به دی ۸ به قاهره پایتخت مصر سفر خواهند کرد. به گفته وی، نشست شورای وزیران امور خارجه هشت کشور درحال توسعه اسلامی (شامل ایران، ترکیه، مصر، پاکستان، اندونزی، نیجریه، مالزی و بنگلادش) چهارشنبه ۲۸ آذرماه یک روز قبل از نشست سران این سازمان تشکیل جلسه خواهد داد تا اسناد پایانی نشست سران را نهایی کنند. سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد که یازدهمین نشست سران این سازمان نیز روز پنج‌شنبه (۲۹ آذرماه ۱۴۰۳) با حضور رؤسای‌جمهور هشت کشور ازجمله مسعود پزشکیان برگزار خواهد شد. بقایی گفت که موضوع سرمایه‌گذاری روی جوانان و حمایت از بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط با محوریت شکل‌دهی اقتصاد آینده به‌عنوان موضوع محوری این نشست تعیین شده است. وی همچنین با اشاره به ضرورت استفاده از هر فرصت گردهمایی چندجانبه برای طرح موضوعات منطقه‌ای، اعلام کرد که نشست ویژه‌ای نیز در سطح سران هشت کشور برای بررسی وضعیت فلسطین و لبنان برنامه‌ریزی شده است که قرار است بعدازظهر پنج‌شنبه برگزار شود. در همین راستا، منابع خبری مصر اعلام کردند که بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر با عباس عراقچی، همتای ایرانی خود و محمد اسحاق‌دار، معاون وزیر خارجه پاکستان و ریاض حمیدالله، سرپرست وزارت خارجه بنگلادش دیدار می‌کند. به گفته این منابع، این دیدار در مقر وزارت خارجه مصر و پیش از چهل‌وهشتمین نشست کمیسیون دی۸ و بیست‌ویکمین نشست وزرای خارجه برگزار می‌شود. در این راستا، باید توجه شود که اجلاس قاهره مبتنی بر نقشه راه طراحی شده در نشست پیشین وزیران عضو دی ۸ (که در ماه خرداد سال جاری در استانبول برگزار شد) بر استراتژی‌هایی برای تقویت تجارت درون‌گروهی و یکپارچگی اقتصادی میان اعضا تاکید خواهد کرد. به گزارش ایرنا، انتظار می‌رود کشورهای عضو به بررسی اقداماتی بپردازند که تحقق چشم‌انداز بلندمدت سازمان، ازجمله افزایش حجم تجارت میان اعضا به ۵۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ را هدف قرار می‌دهند.
بازسازی روابط تهران – قاهره
اینکه محور اصلی نشست دی ۸ عمدتاً اقتصادی است و هشت کشور عضو این سازمان به دنبال تعاملات تجاری و ترسیم نقشه راه مشخص در این خصوص هستند، موضوعی است که بی‌شک حائز اهمیت است اما باید توجه داشت که این نشست برای ایران بیش از سایر کشورها اهمیت دارد. آخرین رئیس‌جمهوری که به قاهره سفر کرد محمود احمدی‌نژاد بود. او اواسط بهمن‌ماه سال ۱۳۹۱، یعنی در اوایل فوریه ۲۰۱۳ و زمانی که حسنی‌مبارک پس از بهار عربی و اعتراضات در خاورمیانه و شمال آفریقا از قدرت کنار کشید و محمد مرسی به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور غیرنظامی این کشور سر کار آمد، به این کشور سفر کرد، ولی دیری نپایید که نظامیان در مصر نه‌تنها محمد مرسی، بلکه تمام ساختار اخوان‌المسلمین را کنار گذاشتند و باز هم نظامی‌ها سر کار آمدند. روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی و سرکوب اخوان‌المسلمین در نهایت باعث شد تا نظامیان قدرت را در دست بگیرند اما از آن سال تاکنون هیچ رئیس‌جمهوری از ایران به مصر سفر نکرد. حتی در دولت سیزدهم گفته شده بود که وزارت خارجه درحال برقراری کانال‌های دیپلماتیک به منظور از سرگیری روابط تهران – قاهره است اما این اقدام میسر نشد و حالا به نظر می‌رسد که با گذشت ۱۲ سال، روابط ایران و مصر دوباره از سر گرفته شده است. اگرچه رئیس‌جمهور پزشکیان در حاشیه اجلاس بریکس در کازان روسیه با عبدالفتاح السیسی دیدار دوجانبه داشت اما واقعیت این است که نشست دی ۸ به صورت مستقیم می‌تواند قفل روابط میان تهران و قاهره بگشاید و به‌نوعی دو کشور که از تمدن کهن برخوردار هستند، وارد فاز جدیدی از روابط دوجانبه شوند. آنچه در این خصوص باید مورد نظر باشد این است که سفر پزشکیان به مصر نه‌تنها اولین سفر رئیس دولت ایران پس از گذشت بیش از یک دهه است، بلکه ملاقات وی با السیسی و سایر اعضای سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور درحال توسعه در زمانی انجام می‌شود که خارومیانه درحال تجربه کردن یکی از مبهم‌ترین و البته خطرناک‌ترین دوران خود است؛ چراکه از یک‌سو حکومت بعث به رهبری بشار اسد در دمشق سقوط کرده و حالا کت‌وشلوارپوش‌های القاعده (تحریرالشام) با نام دولت انتقالی بر سوریه حاکم شده‌اند و از سوی دیگر، اسرائیل تجاوز نظامی به خاک سوریه را عملیاتی کرده و از سوی دیگر با فرا رسیدن فصل سرما، مساله آوارگان غزه و لبنان به یک چالش منطقه‌ای تبدیل شده است. حتی موضوع آتش‌بس در غزه هم با ابهام روبه‌رو است. با این تفاسیر باید دید که بازسازی روابط تهران – قاهره در شرایط کنونی خاورمیانه، چگونه می‌تواند به همکاری‌های منطقه‌ای و دوجانبه در عرصه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی سرعت بدهد.
