توسط : دلار پایین می‌آید؟
واضح است که اگر از سمت تصمیم‌گیران دیپلماسی کشور یا حتی از سوی دولت‌های طرف مذاکره با ایران سیگنال‌های مثبتی مخابره شود، بازارها در ایران به طور کامل تغییر مسیر می‌دهند.
دیروز در بازار سرمایه شاخص کل با رشد ۰.۹۱درصدی همراه شد و به سطح تاریخی ۲ میلیون و ۷۶۳ هزار واحدی رسید. شاخص هموزن با افت ۰.۲۴درصدی همراه شد و شاخص کل فرابورس نیز ۰.۰۹ درصد از ارتفاع خود را از دست داد. در بازار ارز هم معامله‌گران شاهد افت ارزش نرخ دلار تا کانال قیمت ۷۵ هزارتومانی بودند. دیروز رسانه عراقی به نقل از یک منبع نزدیک به دولت ایران مدعی شده که «ایران در روزهای گذشته پیامی را از دولت منتخب آمریکا از طریق عمان که از کانال‌های مهم در تبادل پیام‌ها بین تهران و واشنگتن محسوب می‌شود، دریافت کرده است. این منبع روز یکشنبه به بغدادالیوم گفت: پیام دونالد ترامپ به مسئولان ایرانی شامل آمادگی او برای مذاکره با تهران و امکان رسیدن به توافق هسته‌ای غیر از توافقی است که در سال ۲۰۱۵ حاصل شد و ترامپ سال ۲۰۱۸ از آن کناره‌گیری کرد. این منبع ایرانی همچنین گفته است: ترامپ بیشتر از چند ماه برای دریافت پاسخ مسئولان ایرانی درباره آمادگی‌شان جهت مذاکره در پرونده‌های مختلف ازجمله پرونده هسته‌ای منتظر نخواهد ماند. پیام آمریکا نشان می‌دهد ترامپ برای مذاکرات مستقیم و در سطح عالی با ایران در اوایل فعالیت خود بسیار جدی است. اگر ایران قبول کند احتمال توافق وجود خواهد داشت اما چیزی وجود ندارد که تضمین کند در صورت حصول توافق، آمریکا به آن پایبند خواهد ماند.
همچنین دیروز سیدحسین موسویان، سخنگوی پیشین تیم مذاکرات هسته‌ای در روزنامه ایران نوشت:«ترامپ ظرف حدود یک ماه دیگر رسماً آغاز به کار می‌کند. احتمال این وجود دارد که او در ابتدای کار برای گفت‌وگوی مستقیم و سطح بالا با ایران اعلام آمادگی کند. اگر ایران بپذیرد و گفت‌وگوهای جامعی آغاز شود، احتمال توافق وجود دارد با اینکه هیچ تضمینی نخواهد بود که حتی در صورت توافق، آمریکا بدان پایبند باشد. آقای موسویان همچنین نوشت:«برداشت من این است که ترامپ در صورت اعلام آمادگی، بیشتر از چند ماه منتظر پاسخ تهران نخواهد ماند، چون قادر به تحمل فشار مخالفان مذاکره با ایران از داخل آمریکا و متحدین منطقه‌ای نخواهد بود».
به طور قطع یکی از خبرهای مثبت دیروز همین خبر رسانه عراقی و نگاه مثبت سیدحسین موسویان به آینده مذاکرات بود. اما به عقیده ناظران، حمایت نهاد بازارساز از ریال از طرق عرضه ارز نیز در تحولات بازار ارز اثرگذار بوده است.
در بازار سهام چه خبر؟
از همان ابتدای آغاز به کار بورس تهران، شاخص کل روند رو به رشد در پیش گرفت و شاخص هموزن و شاخص کل فرابورس نیز در مدار نزولی قرار گرفتند. رصد تحرکات نماگرهای سهامی در چند وقت اخیر حاکی از این مساله است که جریان تقاضا به سمت‌وسوی نمادهای بزرگ بازار روانه شده است و با وجود جاماندگی سهام کوچک بازار نسبت به سهام بزرگ، فعلاً کسی دنباله‌رو و خریدار سهام کوچک بازار نیست. به این ترتیب شاخص کل بورس موفق به عبور از سطح تاریخی ۲ میلیون و ۵۳۵ هزارواحدی تجربه‌شده در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ شده است؛ اما شاخص هموزن و شاخص کل فرابورس همچنان فاصله معناداری با قله تجربه شده در بهار سال گذشته دارند. رشد نماگرهای سهامی از کف تجربه شده در دوم آبان‌ماه نیز همین موضوع را یادآور می‌شود. بررسی‌های آماری نشانگر این نکته است که شاخص کل بورس نسبت به کف تجربه شده در دوم آبان، رشد ۴۰.۲درصدی را به ثبت رسانده است؛ در همین بازه‌زمانی شاخص هموزن رشد ۲۸.۱درصدی را تجربه کرده و شاخص کل فرابورس نیز ۲۳.۴ درصد بر ارتفاع خود افزوده است. در گزارش روز گذشته دنیای اقتصاد تحت عنوان تداوم رالی صعودی بورس اشاره شد که ترس از ظهور ریسک‌های خلق‌الساعه، مهم‌ترین دلیل اقبال به سهام بزرگ بازار است.(دنیای اقتصاد)
بورس تهران در سال جاری سلسله‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از ریسک‌ها را تجربه کرده است و همین ریسک‌ها موجبات رکود عمیق در تالار شیشه‌ای را در معاملات ۷ماهه نخست سال جاری فراهم کردند. از سوی دیگر، همچنان زخم عمیق ریزش‌هایی مثل مرداد ۹۹ و اردیبهشت۱۴۰۲ در اذهان سرمایه‌گذاران باقی‌مانده است و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که دست‌به‌عصاتر حرکت کنند و احتیاط را چاشنی کار کنند تا در مواقع اضطراری گرفتار صفوف فروش نشوند. با توجه به اینکه در سهام بزرگ و شاخصساز بازار سهام ارزش معاملات بالایی در مقیاس روزانه به ثبت می‌رسد؛ سهامداران خرد بازار در این‌گونه نمادها، راحت‌تر می‌توانند سهام تحت تملک خود را نقد کنند، پس همان‌گونه که گفته شد، سهولت فروش در نمادهای بزرگ بازار در مواقع لزوم، اصلی‌ترین دلیل استقبال از سهام شاخصساز بازار است.
اختلاف سودساز
اختلاف بازدهی میان شاخص کل و شاخص هموزن در رالی صعودی اخیر بازار سرمایه، موجبات رشد نسبت شاخص کل به هموزن را فراهم کرده است. در شانزدهم مهرماه این نسبت در سطح ۳واحدی قرار داشت، اما با استقبالی که در روند صعودی اخیر بازار از نمادهای بزرگ بازار به عمل آمد، این نسبت با رشد همراه شده است و به محدوده ۳.۲۹واحدی رسیده است. بیش از سه دهه است که شاخص کل بورس تهران محاسبه و برای بیان اوضاع‌واحوال بازار سهام و مقایسه بازدهی سایر بازارها با بازار سهام از این شاخص استفاده می‌شود. اما از ابتدای سال ۹۳ محاسبه و اعلام شاخص هموزن نیز در دستور کار قرار گرفت. شاخص هموزن از سطح مبدأ ۱۰ هزار واحدی آغاز به کار کرده و در واقع مبنای شروع محاسبه این شاخص از سطح ۱۰ هزار واحدی بوده است، این درحالی است که در همین تاریخ، شاخص کل بورس تهران در سطح ۷۹ هزار و ۱۵ واحدی قرار داشته است. با تقسیم عدد شاخص کل بر شاخص هموزن به نسبت شاخص کل به شاخص هموزن می‌‌‌رسیم که در آخرین روز معاملاتی اسفند سال ۹۲ و دقیقاً در نقطه شروع محاسبه شاخص هموزن در سطح ۷.۹ واحد قرار داشته است. طبیعتاً با توجه به اثرگذاری بیشتر نمادهای شاخصساز بر شاخص کل و مشهود بودن نوسان نمادهای کوچک در شاخص هموزن، از تاریخ مذکور به بعد، اگر عملکرد شاخص کل بهتر می‌‌‌بود، با توجه به بزرگ شدن صورت کسر و رشد بیشتر صورت کسر نسبت به مخرج آن، نسبت شاخص کل به هموزن عدد بیشتری را نمایش می‌‌‌داد. افزون بر این اگر نمادهای کوچک‌تر بازار، عملکرد بهتری نسبت به نمادهای بزرگ و با ارزش بازار بالا داشته باشند، با توجه به رشد بیشتر مخرج کسر نسبت به صورت آن، عدد این نسبت کوچک‌تر خواهد شد. همان‌طور که عنوان شد، درحال حاضر این نسبت در سطح ۳.۲۹واحدی قرار دارد.
در بازار ارز چه خبر؟
بررسی معاملات بازار غیررسمی ارز در روز گذشته حاکی از آن است که تعداد فروشندگان افزایش یافته است. دیروز قیمت دلار در بازار عصر روز گذشته با افت ۲۵۰تومانی نسبت به نرخ روز شنبه در رقم ۷۵ هزار و ۸۵۰ تومان معامله شد.
در هفته‌های اخیر که عمده نوسان نرخ ارز افزایشی بود، معامله‌گران یا دارایی‌های خود را عرضه نمی‌کردند، یا از ارقامی بالاتر از نرخ روز سخن می‌گفتند.(دنیای اقتصاد) در چنین شرایطی با ایجاد شکل‌گیری مازاد تقاضا، زمینه رشد نرخ ارز فراهم می‌شود. اما در هفته جاری روند شاخص‌های ارزی تغییر جهت داده و کاهشی شده است. بسیاری از فعالان کف بازار معتقدند که این افت قیمت به واسطه حضور نهاد بازارساز در معاملات است. بانک مرکزی همواره یکی از بازیگران اصلی بازار ارز غیررسمی است. اگرچه این حضور عمدتاً توسط مقامات نهاد بازارساز تکذیب می‌شود اما بررسی‌ها حاکی از آن است که همیشه ردپای بانک مرکزی در بازار غیررسمی وجود دارد. در مواقعی که سیگنال‌های سیاسی یا اقتصادی منفی موجب کاهش ارزش ریال می‌شود نهاد بازارساز با افزایش میزان عرضه بخشی از افت ارز پول ملی را تعدیل می‌کند. در هفته‌های اخیر که نرخ شاخص‌های ارزی روی قله‌های تاریخی خود پیشروی کرد‌ه‌اند، تشدید حضور بانک مرکزی در معاملات امری دور از انتظار نیست. اما مداخله بازارساز تنها از طریق حضور مستقیم نیست. با آغاز به کار رسمی تالار توافقی فروش ارز و نزدیک شدن نرخ‌های این بازار به نرخ‌های غیررسمی، بخش بزرگی از نیاز‌های ارزی کشور تامین شده و از مراجعه بازرگانان به بازار غیررسمی کاسته شده است. مقامات نهاد بازارساز به دفعات از وضعیت ذخایر ارزی کشور اظهار امیدواری کرده و معتقدند که تالار توافقی می‌تواند آرامش را به بازار ارز بازگرداند. دیگر عاملی که در توجیه افت نرخ شاخص‌های ارزی در دو روز گذشته مطرح می‌شود سیگنال‌های سیاسی است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشور در یکی از آخرین اظهارنظرهای خود از آمادگی ایران جهت مذاکره با کشور آمریکا خبر داد. عراقچی در این رابطه گفت:«ما نسبت به مسالمت‌آمیز بودن پرونده هسته‌ای خود اطمینان کامل داریم و مانعی برای مشارکت دادن دیگران نداریم. همواره آماده ورود به مذاکرات شرافتمندانه براساس احترام و منافع متقابل هستیم. امکان دستیابی به برخی راه‌حل‌ها با روش‌های مسالمت‌آمیز جهت جلوگیری از تشدید تنش و چارچوب کاری دیپلماتیک وجود دارد». او در ادامه نسبت به حواشی مرتبط با سلاح هسته‌ای تاکید کرد:«دکترین نظامی و امنیتی ایران به هیچ‌وجه براساس در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای نیست».
