جدال “ترامپ” و آمریکایجنوبی
گروه بینالملل: این روزها که همه چشم به مراسم تحلیف ترامپ و ورود مجدد او به کاخ سفید دوختهاند، تحلیلهای متعددی درباره اینکه او و تیمش چگونه قرار است راهبردهای ایالاتمتحده برای چهار سال آینده را پیش ببرند، مطرح شده است. برخیها به تحلیل تاکتیکهای وی درخصوص خاورمیانه میپردازند و برخی دیگر استراتژی وی در قبال اروپا، چین و روسیه را زیر نظر دارند اما حالا به نظر میرسد که او قرار است در ۴ سال آینده بهنوعی آمریکای جنوبی را هم با چالشهای جدید روبهرو کند. در این مسیر ترامپ به دنبال آن است تا با سخنان جدید خود نوعی از قدرتنمایی را به تصویر بکشد؛ بهگونهای که او خواستار خرید گرینلند از دانمارک شده، کانادا را ایالات پنجاهویکم آمریکا خوانده و قصد دارد نام خلیج مکزیک را به خلیج آمریکا تغییر دهد. در مورد چهارم نیز خواستار بازگشت کانال پاناما به ایالاتمتحده آمریکا شده است که هر چهار مورد حالا با واکنشهای مشخص و البته تندی روبهرو هستند.
در این مسیر با صرفنظر از موضوع گرینلند و کانادا به سراغ دو پرونده دیگر، یعنی مکزیک و پاناما میرویم که بهنوعی میتوان آن را مدل نگاه ترامپ به آمریکای جنوبی دانست. اینکه ترامپ بر مالکیت آمریکا بر کانال پاناما اصرار دارد و از سوی دیگر، رئیسجمهور این کشور رسماً اعلام میکند که این کانال و متربهمتر آن متعلق به پاناما خواهد بود، موضوعی است که از همین حالا تقابل میان آمریکا و پاناما را تصویر میکند.
در مورد مکزیک همچنین روالی پایدار است.چند روز پیش ترامپ گفت که قصد دارد نام خلیج مکزیک را به «خلیج آمریکا» تغییر نام دهد. او گفت: ما نام خلیج مکزیک را به خلیج آمریکا تغییر خواهیم داد که حلقه زیبایی دارد و قلمرو زیادی را در برمیگیرد. خلیج آمریکا، چه نام زیبایی! در مقابل کلودیا شینبام، رئیسجمهور مکزیک، دونالد ترامپ را به خاطر ادعای اینکه کشورش توسط کارتلهای موادمخدر اداره میشود و خلیج مکزیک که از قرن هفدهم نامگذاری شده است به خلیج آمریکا تغییر نام دهد، مورد انتقاد قرار داد.
شینبام در یک کنفرانس خبری نقشه عظیمی از آمریکای شمالی از سال ۱۶۰۷ نشان داد که این قاره را «América Mexicana» یا «آمریکای مکزیکی» تصویر کرده است. او سپس به شوخی گفت که شاید مکزیک باید به این قاره اینگونه اشاره کند. چرا ما آن را آمریکای مکزیکی نمینامیم؟ شینبام با اشاره به نقشه لبخند زد و گفت: زیبا به نظر میرسد، نه؟ او در مورد نام صحبت کرد، ما نیز در مورد نام حرف میزنیم.
رویترز در این خصوص نوشته است که ترامپ در آستانه بازگشت به قدرت، مکرراً مکزیک را مورد انتقاد قرار داده و تهدید کرده است که تعرفههای سختی را بر واردات یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایالاتمتحده اعمال خواهد کرد، مگر اینکه جریان مهاجران غیرقانونی و موادمخدر از مرز را متوقف کند. او همچنین تهدید از اولین دوره ریاستجمهوری خود مبنی بر معرفی کارتلهای موادمخدر مکزیکی بهعنوان گروههای تروریستی را احیا کرده است و همین موضوع میتواند مشکلات سیاسی – امنیتی و حتی اقتصادی زیادی برای مکزیک به وجود بیاورد.
این روند به جایی رسیده که اکنون رئیسجمهور مکزیک و ترامپ درگیر جنگ لفظی هستند. شینبام کنایه ترامپ مبنی بر اینکه مکزیک اساساً توسط کارتلها اداره میشود را بیاهمیت نگرفت و گفت: «آنها به او اطلاعات غلط دادهاند و باز هم اطلاعات غلط خواهند داد». در کلیپی که به سرعت در فضای مجازی منتشر شد، او متعهد شد که با کاخ سفید ترامپ همکاری کند، اما نه به قیمت استقلال مکزیک. او گفت: «در مکزیک، مردم حکومت میکنند و ما قصد داریم با دولت ترامپ همکاری کنیم و یکدیگر را درک کنیم. من مطمئن هستم با دفاع از حاکمیت خود بهعنوان یک کشور آزاد و مستقل».
و اما ونزوئلا…
فارغ از آنچه ترامپ در مواجهه با پاناما و مکزیک مطرح کرده، باید گفت که بدونشک او پس از استقرار در کاخ سفید با ونزوئلا که حالا تحت سلطه نیکولاس مادورو است هم درگیر میشود. او جمعه برای سومین دوره ۶ساله بهعنوان رئیسجمهور سوگند یاد کرد و این اقدام درحالی رخ داد که مخالفان و موافقان وی به سرعت در تمام کاراکاس به دنبال تقابل با هم در خیابان بودند.
اینکه مادورو چگونه مجدداً به قدرت رسید موضوعی است که هنوز هم آمریکا و اروپا با تمام قدرت درباره آن یک موضع رادیکال دارند و در این میان آنچه حالا از سوی ایالاتمتحده علیه ونزوئلا درحالی پیش رفتن است، اعمال فشار بیش از حد علیه مادورو و تیم وی است. در این راستا (شنبه) وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد که این کشور پاداش برای دستگیری نیکلاس مادورو را به ۲۵ میلیون دلار افزایش داده و این درحالی است که این رقم در سال نزدیک به ۱۵ میلیون دلار بوده است. این اقدام از سوی خزانهداری آمریکا بخشی از یکسری اقدامات گستردهتر شامل تحریم و ممنوعیت سفر است که علیه مقامهای مرتبط با دولت کاراکاس وضع میشود.
نکته اینجاست که علاوه بر افزایش جایزه برای دستگیری مادورو، ایالاتمتحده برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری «دیوسدادو کابیو»، وزیر کشور ونزوئلا شود نیز ۲۵ میلیون دلار و برای دستگیری «ولادیمیر پادرینو لوپز»، وزیر دفاع هم ۱۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. خزانهداری آمریکا این افراد را به ایفای نقش در «سرکوب و نقض حقوق بشر» متهم کرد. سایر مقامات ونزوئلا ازجمله رئیس شرکت نفت دولتی PDVSA و وزیر حملونقل و همچنین تعدادی از افسران عالیرتبه نظامی و پلیس نیز تحریم شدند.
به موازات این روند، وزارت امور خارجه انگلیس هم در بیانیهای اعلام کرد که این کشور علیه ۱۵ مقام ارشد ونزوئلایی ازجمله رئیس دیوان عالی دادگستری این کشور که پیروزی مادورو را در انتخابات ریاستجمهوری اوت ۲۰۲۴ به رسمیت شناخته، تحریم وضع کرده است. براساس اعلام دستگاه دیپلماسی انگلیس، مقامهای ونزوئلایی که تحریم شدهاند شامل «کاریسلیا بئاتریس رودریگز»، رئیس دیوان دادگستری و «آسدروبال خوزه بریتو ارناندز» دبیرکل ضداطلاعات نظامی ونزوئلا میشوند که این اقدام لندن را باید همپیمانی با وانشگات علیه این کشور سوسیال دانست.
این اقدامات ایالاتمتحده و انگلیس باعث شد تا مادورو هم واکنش نشان دهد. او پس از مراسم تحلیف گفت که «اگر اکنون اینجا هستیم، به این دلیل است که مردم ونزوئلا، امپریالیسم را شکست دادند و دولت جو بایدن که درحال اتمام دوره خود است، نمیداند چگونه انتقام بگیرد». وی افزود: «راست افراطی، به رهبری خاویر میلی، رئیسجمهور آرژانتین همراه با امپریالیسم آمریکای شمالی فکر میکردند که میتوانند رئیسجمهور خود را در ونزوئلا بگمارند. نمیتوان برای ونزوئلا رئیسجمهور تعیین کرد. آنها قادر به انجام این کار نبودند و هرگز نخواهند توانست چنین کاری انجام دهند».
فرجام سخن
آنچه درخصوص راهبرد ایالاتمتحده در قبال کشورهای آمریکای جنوب باید مورد نظر قرار بگیرد این است که بدونشک ترامپ پس از ورود به کاخ سفید با این کشورها وارد چالش جدی میشود. اگرچه پاناما و مکزیک یکی از اصلیترین کشورهای مذکور خواهند بود که ترامپ علیه آنها اقدام خواهد کرد، اما در این خصوص راهبرد او علیه ونزوئلا هم دقیقاً همانند مواجهه با این دو کشور خواهد بود و علیه آن اقدام میکند. بر همین اساس باید گفت که محافظهکاران «تقابل با بلوک جنوب» را در دستور کار قرار دادند.