توسط : ساعات آخر جنگ غزه فرا رسیده است
گروه بین‌الملل: از هفته گذشته تاکنون اخبار متعددی در مورد توافق آتش‌بس غزه از سوی رسانه‌های آمریکایی و عربی منتشر شده و بسیاری از منابع اسرائیلی هم به رغم سکوت مقامات تل‌آویو این موضوع را مطرح کردند که توافق مذکور قریب‌الوقوع است. با تمام این تفاسیر اگر نیم‌نگاهی به اظهارات مقامات ایالات‌متحده، قطر و برخی از منابع اسرائیلی بیندازیم به نظر می‌رسد که به زودی احتمالاً ناقوس جنگ و خونریزی در غزه از صدا خواهد افتاد و آتش‌بس اجرایی می‌شود.
در این مسیر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه دوشنبه، آخرین سخنرانی خود به عنوان چهل‌وششمین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده درباره سیاست خارجی دولتش را ادا کرد و درخصوص غزه مدعی شد که «به توافق آتش‌بس در غزه نزدیک شده‌ایم. با نخست‌وزیر اسرائیل و امیر قطر صحبت کردم. به دنبال آتش‌بس در غزه، تبادل اسرا، دفاع از اسرائیل و بهبود وضعیت انسانی در غزه هستیم». او مدعی شد که فلسطینیان درحال تجربه جهنمی هستند که حماس آن را آغاز کرد و صرفاً غیرنظامیان بسیاری کشته شده‌اند. این سخنان بایدن در حالی مطرح می‌شود که حدود ۴۷ هزار نفر در حملات اسرائیل به غزه جان باختند.
به موازات این روند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا طی مصاحبه‌ای با شبکه خبری نیوزمکس در رابطه با توافق آتش‌بس جنگ غزه و آزادی اسرا بدون ذکر جزئیات گفت: «از آنجایی که خبر دارم، رایزنی راجع به توافق آتش‌بس و آزادی اسرا در حال پایان است و تا چند روز آتی به توافق می‌رسند، البته این توافق باید اجرا هم بشود». ترامپ به نیوزمکس گفت: «ما به توافق آتش‌بس نزدیک هستیم و اگر این اتفاق نیفتد، مشکلات بزرگی به وجود می‌آید. ما به توافق مبادله‌ای خواهیم رسید، مذاکرات به پایان خود رسیده و شاید طی همین روزها اعلام شود».
این در حالی است که پیش‌تر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات‌متحده مدعی شد، اسرائیل در موقعیتی قرار دارد که خواستار توافق است و ممکن است ظرف یک هفته آینده این توافق حاصل شود. باراک راوید، روزنامه‌نگار اسرائیلی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) به نقل از سالیوان نوشت: «احتمال اینکه این هفته قبل از پایان دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن توافق حاصل شود، زیاد است».
قطر تایید کرد، اما …
در این راستا عصر سه‌شنبه ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر اعلام کرد که همچنان برخی جزئیات حل نشده بین طرفین مذاکره درباره مکانیسم‌های اجرای توافق آتش‌بس وجود دارد. ما به دستیابی به توافق نهایی خوش‌بین هستیم زیرا مسائل اختلافی اصلی که قبلاً مانع توافق بودند، رفع شده‌اند و بر موانع اصلی در اختلافات بین طرفین درباره توافق غلبه کرده‌ایم.
سخنگوی وزارت امور خارجه قطر با بیان اینکه مذاکرات جاری در دوحه بین رژیم اسرائیل و حماس درباره آتش‌بس غزه ثمربخش و مثبت بوده، افزود: این مذاکرات بر جزئیات نهایی متمرکز شده است. وی با بیان اینکه «امیدواریم اخبار خوبی در مورد توافق بر سر آتش‌بس در غزه دریافت کنیم»، گفت: از طرفین می‌خواهیم به توافق برسند و فاجعه در غزه را پایان دهند.
الانصاری با بیان اینکه پیش‌نویس توافق را به طرفین ارائه کرده‌ایم و وارد جزئیات آنچه در مذاکرات می‌گذرد نمی‌شویم، افزود: جلسات در دوحه بین طرفین توافق در جریان است و منتظر به‌روزرسانی از سوی آنها هستیم. وی بیان کرد: مذاکرات درباره جزئیات نهایی در جریان است و امروز در نزدیک‌ترین نقطه به دستیابی به توافق درباره غزه هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه قطر ادامه داد: هنگامی که توافق را اعلام کنیم، اجرای آتش‌بس آغاز خواهد شد و منتظر هستیم که به زودی توافق اعلام شود. وی از دولت‌های بایدن و ترامپ رئیس‌جمهور کنونی و منتخب آمریکا که برای دستیابی به توافق تلاش کردند، قدردانی کرد و افزود: ما بر موضع ثابت خود در مورد پایان اشغالگری در غزه و همه سرزمین‌های فلسطینی تاکید می‌کنیم و اینکه تصمیم‌گیری باید بر عهده فلسطینیان باشد.
الانصاری افزود: قطر، مصر و آمریکا به عنوان طرف‌های میانجی متعهد به هر اقدامی هستند که به موفقیت توافق آتش‌بس در غزه منجر شود.
توافق سه مرحله‌ای
آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اماواگرهای زیادی در مورد این توافق وجود دارد و مهم‌ترین آن مساله چندمرحله‌ای بودنش است. بر اساس اعلام برخی از رسانه‌های اسرائیل و برخی دیگر از منابع عربی، این قرارداد از سه مرحله تشکیل شده و شامل بازگشت آوارگان فلسطینی به شمال نوار غزه است اما برخی از رسانه‌ها گزارش دادند که اسرائیل کاهش مراحل قرارداد احتمالی با حماس و مختصر کردن آن به ۲ مرحله به جای سه مرحله را برای تسریع بازگرداندن اسرا بررسی می‌کند. بر اساس اعلام این منابع، مرحله اول که مرحله انسان دوستانه نامیده می‌شود ۴۲ روز ادامه دارد و انتظار می‌رود طی آن ۳۳ اسیر اسرائیلی (مرده و زنده) ازجمله زنان، سالمندان و بیماران آزاد شوند و ارتش نیز از بیشتر مناطق تحت کنترل خود در غزه عقب‌نشینی کند. فهرست اسرا شامل هیچ زندانی‌ای نمی‌شود که به‌طور رسمی در اسرائیل به عنوان متوفی طبقه‌بندی شده‌اند اما برخی در میان آنها وجود دارند که نگرانی شدیدی در مورد زندگی آنها وجود دارد.
بر اساس توافق، آزادی اولین گروه از اسرای اسرائیل در چارچوب مرحله اول در هفتمین روز از برقراری آتش‌بس انجام می‌شود. طبق اعلام این رسانه‌ها، اسرائیل تعهد داد، صدها زندانی فلسطینی که برخی از آنها دارای محکومت‌های سنگین هستند را آزاد کند و طبق گزارش‌ها در مقابل هر سرباز زن اسرائیلی ۵۰ اسیر فلسطینی که ۳۰ تن از آنها محکوم به حبس ابد و ۲۰ تن دیگر دارای حکم‌های حبس طولانی هستند، آزاد خواهند شد همچنین در مقابل هر شهروند زن یا سالمند اسرائیلی ۳۰ اسیر کودک، بیمار و زن فلسطینی آزاد خواهند شد.
همچنین مرحله دوم که در شانزدهمین روز از توافق آغاز خواهد شد بر گفت‌وگوها درباره قراردادی فراگیر شامل تمامی اسرائیلی‌های بازداشت شده در غزه و آزادی جوانان و سربازهای باقی‌مانده متمرکز خواهد بود و مرحله سوم و پایانی قرارداد نیز شامل تدابیری بلندمدت ازجمله گفت‌وگوها درباره حاکمیت جایگزین در نوار غزه و طرح‌های بازسازی آن است. منابع عبری و عربی اعلام کرده‌اند که اسرائیل در چارچوب قراردادی که در حال شکل‌گیری است با بازگشت آوارگان به شمال نوار غزه موافقت کرد و این به منزله امتیاز چشمگیری است که حماس در طول مذاکرات علاوه بر موضوع انجام بازرسی‌های امنیتی خودروها تنها توسط طرفی بین‌المللی و نه نیروهای پیاده‌نظام بر آن اصرار داشت. در این راستا تایمز اسرائیل در گزارش خود نوشت: «پیشرفت در مذاکرات تبادل اسرا با حماس پس از دیدار پرتنش روز شنبه بین استیو ویتکاف، فرستاده دونالد ترامپ و نخست‌وزیر اسرائیل صورت گرفت. بر اساس این گزارش، نماینده ترامپ در خاورمیانه روز شنبه جلسه‌ای پرتنش با نخست‌وزیر اسرائیل برگزار کرد که در آن به شدت نتانیاهو را تحت فشار قرار داد تا امتیازات لازم را برای تضمین معامله تبادل اسرا تا ۲۰ ژانویه بدهد.
همچنین آکسیوس اعلام کرد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا که روزهای پایانی کارش را می‌گذراند، امیدوار است که طرح پیشنهادی او به نقطه مرجعی برای دوران پساغزه ازجمله برای دولت آینده دونالد ترامپ تبدیل شود. براساس گزارش آکسیوس، طرحی برای ساختار حکومتی در غزه، در راستای تلاش‌ها برای اجرای مرحله دوم توافق غزه، که برای منتهی به آتش‌بس دائمی و پایان جنگ طراحی شده، حیاتی خواهد بود. بلینکن طرح خود را برای امنیت، مدیریت و بازسازی غزه پس از توافق آتش‌بس به چندین متحد ایالات‌متحده ارائه کرده است. حال باید منتظر بود و دید که آیا توافق بالاخره عملیاتی خواهد شد یا خیر!
