توسط : جنگ غزه با توافق نهایی حماس و اسرائیل به پایان رسید و دو طرف تبادل اسرا را آغاز کردند. ۴۷هزار نفر از مردم باریکه غزه جان خود را در این جنگ از دست دادند. “ترامپ” اعلام کرد: من ضامن آتش‌بس هستم
با گذشت ۴۷۱ روز از جنگ غزه و پس از نقض‌های مکرر آتش‌بس توسط اسرائیل در غزه، وزارت امور خارجه قطر (یکشنبه صبح) اعلام کرد، توافق آتش‌بس وارد فاز اجرایی شده است. درخصوص ساعت اجرای این آتش‌بس باید متوجه بود که پیش از این قرار بود آتش‌بس ساعت ۸:۳۰ صبح به وقت محلی اجرا شود اما اسرائیل به حملات خود به غزه ادامه داد که گفته شده ۱۳ نفر جان‌باخته و ۳۰ نفر مجروح شده‌اند. در نهایت دفتر نخست‌وزیری اسرائیل اعلام کرد، توافق آتش‌بس در غزه ساعت ۹:۴۵ به وقت گرینویچ (۱۲:۴۵ تهران) اجرایی شده و به موازات آن منابع و خبرگزاری‌های اسرائیل اعلام کردند که ارتش اسرائیل دستور آتش‌بس در غزه را دریافت کرد. برخی دیگر از منابع مانند الجزیره و المنار هم صبح یکشنبه اعلام کردند که دفتر نتانیاهو در بیانیه خود اعلام کرد در صورتی که حماس لیست اسیران اسرائیل را که قرار است آزاد شوند به ما ندهد، آتش‌بس برقرار نخواهد شد. دفتر بنیامین نتانیاهو افزود که نخست‌وزیر این رژیم شنبه‌شب یک ارزیابی امنیتی در خصوص تاخیر در ارائه لیست اسرای اسرائیل از سوی حماس که قرار است آزاد شوند، انجام داد. حتی در ابتدای دیروز هم رادیو ارتش اسرائیل نیز به طور همزمان اعلام کرد که جنبش حماس تا این لحظه نام سه اسیر زن اسرائیلی که قرار است آزاد شوند را اعلام نکرده است. اما در نهایت ابوعبیده، سخنگوی گردان‌های القسام، شاخه نظامی حماس اعلام کرد که در چارچوب توافق برای تبادل اسرا، گردان‌های القسام تصمیم گرفت (یکشنبه) سه اسیر زن اسرائیلی را آزاد کند که اسامی آنها عبارت است از رومی جونین ۲۴ ساله، میلی دماری ۲۸ ساله و دورون اشتاینباخر ۳۱ ساله که فهرست آن از طریق قطر به طرف مقابل تحویل شده است. دفتر نتانیاهو هم اعلام کرده، تبادل اسرا قرار است پس از ساعت ۱۴ به وقت گرینویچ آغاز شود و این سه اسیر اسرائیلی آزاد شوند. تل‌آویو همچنین گفته،قرار است چهار اسیر زنده دیگر طی ۷ روز آینده آزاد شوند.
جزئیات سه مرحله‌ای توافق و یک مشکل بزرگ!
بر اساس متن منتشر شده از توافق آتش‌بس غزه، روند اجرای آن اعم از بازگشت آوارگان همچنین تبادل اسرا طی سه مرحله انجام خواهد شد. مرحله اول ۴۲ روز را طی خواهد کرد که در وهله اول توقف موقت عملیات نظامی دو طرف و عقب‌نشینی ارتش اسرائیل به سمت شرق از مناطق پرجمعیت در امتداد مرز در تمام مناطق نوار غزه ازجمله وادی غزه (محور نتساریم) را شامل می‌شود. سپس توقف موقت تردد هوایی (نظامی و نظارتی) در نوار غزه به مدت ۱۰ ساعت در روز و ۱۲ ساعت در روزهایی که در آنها مبادله اسرا انجام می‌شود و بازگشت آوارگان به محل زندگی خود و خروج از وادی غزه عملیاتی می‌شود. در روز هفتم (پس از آزادی ۷ نفر از اسیران اسرائیلی)، ارتش اسرائیل به طور کامل از جاده ساحلی الرشید به سمت شرق تا جاده صلاح‌الدین عقب‌نشینی می‌کند. همچنین اسرائیل متعهد شد که پایگاه‌ها و تاسیسات نظامی خود را در این منطقه به طور کامل از بین ببرد و بدین ترتیب بازگشت آوارگان به محل سکونت (بدون حمل سلاح) آغاز خواهد شد. آزادی رفت‌وآمد مردم در تمامی مناطق نوار غزه بدون محدودیت و ورود کمک‌های بشردوستانه از روز اول بدون محدودیت خواهد بود.
در روز بیست‌ودوم، نیروهای اسرائیلی از مرکز نوار غزه (به‌ویژه محور نتساریم در شرق جاده صلاح‌الدین تا منطقه واقع در امتداد مرز) عقب‌نشینی خواهند کرد و پایگاه‌ها و تاسیسات نظامی به طور کامل برچیده می‌شوند. از روز اول کمک‌های بشردوستانه مجاز خواهد بود (۶۰۰ کامیون در روز ازجمله ۵۰ کامیون سوخت که ۳۰۰ دستگاه آن مربوط به شمال نوار غزه است). این شامل سوخت مورد نیاز برای راه‌اندازی نیروگاه تولید برق و تجهیزات تجاری و عمرانی مورد نیاز برای آواربرداری و بازسازی و راه‌اندازی بیمارستان می‌شود.
در خصوص تبادل اسرا هم باید توجه شود که حماس ۳۳ اسیر اسرائیلی را آزاد خواهد کرد که زنان غیرنظامی و سرباز، کودکان زیر ۱۹ سال و نه سرباز، بزرگسالان بیش از ۵۰ سال، غیرنظامیان بیمار و زخمی‌ها را در برمی‌گیرد. در مقابل، اسرائیل تعدادی از اسرای فلسطینی را آزاد خواهد کرد. با در نظر گرفتن لیست‌های ارائه شده توسط حماس بر اساس اولویت دستگیری آنها، رژیم اسرائیل به ازای هر زن یا کودک آزاد شده توسط حماس ۳۰ زن و کودک فلسطینی را آزاد خواهد کرد. همچنین بر اساس فهرستی که حماس بر اساس اولویت دستگیری آنها ارائه کرده است به ازای آزادی هر صهیونیست سالخورده و مریض از سوی حماس، اسرائیل ۳۰ زندانی بزرگسال و بیمار (که تا ۱۵ سال از اسارت آنها باقی مانده است) را آزاد می‌کند. به ازای هر نظامی زن آزاد شده، اسرائیل ۵۰ زندانی فلسطینی را آزاد می‌کند (۳۰ زندانی در حال گذراندن حبس ابد و ۲۰ نفر دیگر در حال گذراندن مجازات‌های تا ۱۵ سال زندان).
فارغ از مکانیسم تبادل اسرا باید توجه شود که مرحله دوم و سوم این توافق هم به مدت ۴۲ روز خواهد بود. در مرحله دوم، آتش‌بس دائمی (توقف عملیات نظامی و کارهای تجاوزکارانه به شکل منظم) اعلام و قبل از تبادل اسرا آغاز خواهد شد. همچنین در بخش دوم درباره همه اسرای اسرائیلی زنده باقی‌مانده مذاکره خواهد شد و در ازای آزادی تعدادی از اسرای فلسطینی در اسرائیل در این مرحله خروج کامل ارتش اسرائیل از نوار غزه انجام می‌شود.
در مرحله سوم هم مبادله کلیه اجساد بین دو طرف پس از تعیین محل و شناسایی آنها انجام می‌شود و اجرای طرح بازسازی ۳ تا ۵ ساله نوار غزه شامل مسکن، تاسیسات شهری، زیرساخت‌های غیرنظامی و حمایت از قربانیان تحت نظارت کشورها و سازمان‌ها ازجمله مصر، قطر و سازمان ملل متحد آغاز می‌شود. در نهایت بازگشایی گذرگاه‌های مرزی و تسهیل تردد افراد و کالاها هم صورت می‌پذیرد.
اما آنچه به عنوان یک مشکل بزرگ باید از آن نام برده شود وضعیت فعلی غزه برای ساکنان آن است که مشکل وجود اسکان آنها یکی از این مسائل است. در این راستا سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که قصد دارد طی دو ماه آینده پس از آتش‌بس، بیمارستان‌های آماده را وارد نوار غزه کند اما جمعیت غزه که نزدیک به ۲.۳ میلیون نفر است در شرایطی به طور کامل آواره شده که به دلیل ویرانی گسترده محله‌های مسکونی و زیرساخت‌های حیاتی شهری، امکان بازگشت به خانه‌های خود را ندارند.
دعوای حزبی در تل‌آویو
آنچه در این راستا باید مورد نظر قرار بگیرد این است که تمام این وقایع در حالی در غزه رخ می‌دهد که در اسرائیل به‌خصوص در کابینه تحت رهبری بنیامین نتانیاهو اختلافات به شدت در حال افزایش است. در این راستا ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل و وزرای حزب او (حزب قدرت یهودی) در کابینه استعفای خود را در اعتراض به توافق با حماس ارائه کردند.
منابع خبری در اسرائیل اعلام کردند که آوی مائوز، معاون رئیس دفتر نخست‌وزیری و اوریت استروک، وزیر شهرک‌سازی کابنیه اسرائیل و تعدادی نمایندگان کنست (پارلمان اسرائیل) ازجمله سیمچا روتمان و اوفیر سوفر از روسای کمیته‌های پارلمان نیز استعفا را انتخاب کردند. بن گویر معتقد بود که این معامله به نفع اسرائیل نیست بنابراین استعفای او اعتراضی شدید به تصویب توافق تبادل اسرا و اجرای آن باید قلمداد شود. پیشاو قبلاً تهدید کرده بود در صورت توافق با حماس از کابینه استعفا می‌دهد و بر همین اساس پس از اینکه توافق آتش‌بس بین حماس و اسرائیل وارد مرحله اجرایی شد، او استعفا کرد.
این اقدام بن‌گویر و کناره‌گیری هم‌حزبی‌های او و دو وزیر دیگر همزمان با او را نباید آخرین اقدام در کابینه نتانیاهو بدانیم؛ چراکه بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی تندرو اسرائیل پس از اجرایی شدن توافق آتش‌بس در نوار غزه تهدید کرد که اگر جنگ در نوار غزه را از سر نگیریم و تسلط کامل و مدیریت آن را در دست نداشته باشیم، کابینه را سرنگون خواهم کرد. وی گفت: ما باید نوار غزه را اشغال و یک حکومت نظامی موقت را اعمال کنیم؛ چراکه این تنها راه برای شکست حماس است.
همچنین گدعون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل گفت که آزادی اسرا برای ما بهای سنگینی داشت؛ چراکه ما تمام تلاشمان را برای آزادی اسرا انجام خواهیم داد و به تحقق تمام اهداف جنگ ازجمله آزادی اسرا و از بین بردن توانمندی‌های نظامی و غیرنظامی حماس پایبند هستیم و گزینه دیگری برای تحقق این اهداف جز با فعالیت نظامی نداشتیم. او در بخشی از اظهارات خود گفت که آتش‌بس در نوار غزه موقت است و بعد از پایان مرحله اول، توافق مذاکره انجام خواهد شد. اگر حماس در قدرت بماند هیچ صلح و ثبات و امنیتی در آینده برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها وجود ندارد.
حضور نماینده ترامپ به غزه
نکته نهایی که نباید از قلم بیفتد این است که آتش‌بس در غزه در زمانه‌ای اجرا شد که ترامپ وارد کاخ سفید می‌شود و تیم او هم یک‌به‌یک بر صندلی‌های خود خواهند نشست. در این خصوص شبکه خبری ان.بی.سی اعلام کرده که استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در امور خاورمیانه در چارچوب تلاش‌ها برای حمایت از این توافق آتش‌بس میان حماس و اسرائیل در نوار غزه برای سفر به این باریکه آماده می‌شود. در گزارش مذکور آمده که ویتکاف در حال برنامه‌ریزی است تا در هفته‌ها و ماه‌های آتی در منطقه حضور تقریباً دائمی داشته باشد زیرا معتقد است، بروز هرگونه اقدام نظامی ممکن است توافق آتش‌بس را تضعیف کند. این در حالیست که دونالد ترامپ رئیس جمهوری منتخب آمریکا به شبکه سی.بی.اس نیوز گفت که به‌زودی شاهد آزادی گروگان‌ها خواهیم بود و این اقدام باید انجام شود. به نتانیاهو اطلاع داده‌ام که باید به انجام اقدامات ضروری ادامه دهد؛ چراکه آتش بس در غزه ادامه خواهد داشت و من ضامن آن هستم.
