خرابکاری بلاگر گیلانی
گروه اجتماعی: یک بلاگر در املش گیلان بر روی قلعه ۱۵۰۰ ساله که ثبت ملی هم شده، بنزین ریخت و آن را به آتش کشید. او گفته، موقع آتشسوزی با هلیشات فیلم گرفت تا در اینستاگرام فالوور جمع کند. این بلاگر بعد از بازداشت گفت، فکر میکرد اینجا کوره آجرپزی است. چندی بعد مدیرکل میراث فرهنگی گیلان خبر داده که این بلاگر از سوی عوامل فراجا دستگیر شده است.
ولی جهانی توضیح داده که «این شخص در اواخر ماه گذشته اقدام به آتشسوزی در داخل میل تاریخی روستای اُمام کرد که پس از آن با فیلمبرداری هوایی، تصویر را جهت جذب دنبالکننده در فضای مجازی، منتشر کرد. این فرد ضمن آسیب به اثر تاریخی، باعث جریحهدار شدن افکار عمومی و عواطف دوستداران میراث فرهنگی شده بود».
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی گیلان با بیان اینکه میل اُمام در فاصله یک کیلومتری شمالشرق روستای اُمام، از توابع شهرستان املش قرار دارد و در میان مردم منطقه به برج اُمام معروف است، تاکید کرده که «این برج در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا در بالاترین نقطه کوه سومانسرا قرار دارد و درحال حاضر تنها بقایایی از آن با ارتفاع ۷ متر بر بالای تپه قابل مشاهده است».
میل اُمام، یکی از بناهای ارزشمند تاریخی استان گیلان در شهرستان املش و در فاصله یک کیلومتری شمالشرق روستای امام واقع شده است. این برج تاریخی که به نامهای «برج اُمام» و «آتشکده دوران ساسانی» نیز شناخته میشود، قطر پایههای آن بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ سانتیمتر متغیر است. مصالح به کار رفته در ساخت این بنا شامل سنگ، آجر، ساروج و گچ است. برخی مورخان بر این باورند که میل اُمام به عنوان برج دیدهبانی و راهنمای مسافران مورد استفاده قرار میگرفته است، زیرا از این نقطه میتوان بهخوبی بر ارتفاعات و روستاهای اطراف اشراف داشت. این اثر تاریخی در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۵۷۰۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بلاگرهای سابقهدار
پیش از این هم یکی از بلاگرها برای دیده شدن اقدام به آتش زدن آبشار در مناطق شمالی کرده بود. فیلم آبشار «ممشلم»، یکی از آبشارهای رامسر در فضای مجازی دستبهدست شد. در این ویدئو بلاگری که هویتش هنوز نامشخص است با ریختن چند گالن بنزین در رودخانه آن را به آتش کشید و خودش هم درون آن شیرجه زد.
شهریورماه دو سال گذشته نیز تخریب حوضچههای آهکی اسکلیم یا «گالش کلا» یکی از آبشارهای طبیعی سوادکوه در استان مازندران در دل جنگلهای ۴۰ میلیون ساله هیرکانی خبرساز شد.
اسکلیم یا «گالش کلا» از آبشارهای طبیعی سوادکوه در استان مازندران است که فعالان محیط زیست و راهنماهای گردشگری محلی دغدغه زیادی برای آن دارند و تنها نگرانیشان از بین رفتن حوضچههای آهکی آن است که بیشتر این آبشار را شبیه به آبشارهای مهمترین جاذبههای اروپایی کرده است اما از دو سال گذشته زیر پای گردشگرانی که در آن آبتنی میکنند از بین میرود.
این آبشار در دل جنگلهای ۴۰ میلیون ساله هیرکانی قرار دارد و از شگفتانگیزترین آبشارهای شمال ایران است. گردشگرانی که به این آبشار میروند باید از دهستان لفو و جاذبههای متعدد آن عبور کنند. رسیدن به این جاذبه گردشگری طبیعی باید از میان جنگل با یک پیادهروی سخت ۴ ساعته انجام شود بنابراین کسانی که به این محل میروند حتماً طبیعتگردانی هستند که میدانند چهار ساعت پیادهروی در جنگل را چطور باید طی کنند. بنابراین این افراد به جاذبههای طبیعی زیادی میروند اما این آبشار که تصاویر آن در فضای مجازی با عنوان سوئیس ایران پخش شده بود،؛ دل هر بلاگر و اینفلوئنسری را برد تا سری به آنجا زده و چند عکس یادگاری با آن بگیرد و بگوید که به این جاذبه شگفتانگیز هم رفتهام. اما نمیدانستند به دنبال آنها افرادی به این جاذبه گردشگری سر میزنند که نمیدانند باید با این جاذبه گردشگری طبیعی چطور رفتار کنند همین میشود که الان فعالان محیط زیست و راهنماهای گردشگری در شهرستان سوادکوه میگویند حوضچههای آب این آبشار در مقایسه با ۱۰ سال پیش از بین رفته است.
این آبشار آهکی از دل زمین در منطقه اسکلیم بیرون میآید و به همراهش املاح زیادی رها میشود ازجمله آهک فراوان. که در طول زمان وقتی از بالادست به پایین میرسد با اکسیژن مخلوط میشود و رسوب میکند. این رسوب به مرور زمان موجب شده تا حوضچههایی با لبههایی آهکی ایجاد شود.
اما درحال حاضر ورود گردشگران و طبیعتگردان به داخل حوضچهها که با هدف آبتنی در این آبهای آهکی انجام میشود، موجب شده تا لبههای حوضچهها از بین برود و حتی یک حوضچه نزدیک به یک متر کاهش آب داشته باشد. وقتی وزن آدم به روی لبههای حوضچه قرار میگیرد، باعث له شدن آن قسمت از حوضچه میشود و جریان آب از همان نقطه افزایش پیدا میکند. بنابراین آب به صورت یکسان از کل لبه حوضچه سرازیر نمیشود و سایر نقاط خشک شده و نه تنها بیشتر نمیشود بلکه شکننده شده و پا گذاشتن گردشگران روی آن این لبهها را شکسته و تکهتکه میکند.
هجوم بیضابطه گردشگران
متاسفانه بلاگرها و اینفلوئنسرهای زیادی نیز با ورود به این منطقه و ثبت تصاویر تبلیغاتی موجب شدهاند تا با تصاویری از رنگهای اغراقآمیز پای طبیعتگردنماها به این منطقه باز شود. برخی از آنها که مدعی احترام به محیط زیست هستند اعلام میکنند که با کفش وارد حوضچهها نشوید، در صورتی که هیچ تفاوتی ندارد و اساساً ورود افراد به حوضچههای آهکی آنها را از بین میبرد.
بلاگرهای سفر تنها عامل تخریب این آبشار محسوب نمیشوند بلکه برخی از آژانسهای گردشگری نیز در این قضیه مقصرند. آن هم آژانسهای قدیمی که مدعی سفرهای طبیعتگردی حرفهای هستند. آنها با برگزاری تورهای طبیعتگردی به مقصد لفور و آبشار اسکریم و عدم توجه به ظرفیتهای منطقه و حفظ محیط زیست ویدئوها و تصاویری از هجوم گردشگران تورهایشان در فضای مجازی منتشر کردهاند که نشان میدهد، بیتوجه به همه این موارد درحال آبتنی و تخریب این حوضچهها هستند.
آبشارها روزبهروز بیآبتر میشود؛ وقتی تعداد زیادی از آدمها هر روز از لبه آن عبور میکنند این حوضچهها شکسته شده و از حالت حوضچه خارج میشود. آب این حوضچهها نیز کم میشود، درحالی که اینجا زمانی زیباست که حوضچهها پر آب باشند. تشکیل دوباره این حوضچهها حدود ۳۰۰ سال طول میکشد بنابراین بهتر است مدتی این محدوده از ورود گردشگران در امان باشد تا بتواند دوباره حوضچههای خود را به صورت طبیعی بسازد. مردم باید اجازه دهند این جاذبه طبیعی خود را احیا کند. در این باره برخی از فعالان گردشگری و محیط زیست منطقه بنرهای هشداردهنده نصب کردهاند تا بتوانند در این زمینه فرهنگسازی کنند، این درحالی است که طبیعتگردان از این بنرها به عنوان زیرانداز استفاده میکنند.
در واقع ظرفیت آبشار آهکی اسکلیم ورود ۵۰۰ هزار نفر در یک روز نیست. ۲۵۰ آژانس مسافرتی این افراد را به سمت آبشار هدایت میکنند و نظارتی روی عملکرد آنها نیست. چون این محدوده زیر نظر سازمان جنگلداری و آبخیزداری است و حتی ثبت ملی این جاذبه طبیعی نیز که مدتی پیگیر آن هستند باز هم نمیتواند عاملی برای جلوگیری از تخریب آن باشد.
قانون چه میگوید؟
مطابق با ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی، تخریب آثار فرهنگی جرمانگاری شده است و بین یک تا ۱۰ سال حبس دارد. مطابق با ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی هر کس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطهها و مجموعههای فرهنگی- تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یا به تزئینات، ملحقات، تاسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منسوب یا موجود در اماکن مذکور که واجد به طور مستقل هم حیثیت فرهنگی- تاریخی یا مذهبی داشته باشند، آسیبی وارد کند، علاوه بر جبران خسارات وارده از یک الی ۱۰ سال به حبس محکوم میشود.