توسط : تفاهم نامه جنجالی آموزشوپرورش
در یک حرکت بحثبرانگیز، کاظمی، وزیر آموزشوپرورش اخیراً در سخنانی جنجالی اعلام کرد که خود را «سرباز سردار رادان»، فرمانده نیروی انتظامی میداند و به همکاری نزدیک وزارت آموزشوپرورش با نیروی انتظامی افتخار میکند. این اظهارات درحالی مطرح شد که تفاهمنامهای بین وزارت آموزشوپرورش و نیروی انتظامی امضا شد که نگرانیهای زیادی را درباره انتظامی شدن فضای مدارس و تهدید استقلال سیستم آموزشوپرورش به وجود آورد. این تغییرات و اظهارات نهتنها از سوی معلمان و فعالان فرهنگی بلکه از سوی برخی دانشآموزان و خانوادهها نیز با واکنشهای منفی روبهرو شد. به ویژه زمانی که مدارس به جای اینکه به محیطهای علمی، فرهنگی و تربیتی تبدیل شوند، به مکانی برای نظارتهای پلیسی بدل شوند.
جزئیات دقیقی از اهداف و محتویات تفاهمنامهای که بین وزارت آموزشوپرورش و نیروی انتظامی امضا شد، منتشر نشد اما آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات، این اقدام را نگرانکننده توصیف کرد و از آن به عنوان اقدامی بیسابقه یاد کرد که موجب نگرانیهای زیادی در میان معلمان، دانشآموزان و خانوادهها شده است. به گفته منصوری، این تفاهمنامه به طور غیرمستقیم نشاندهنده قصد تبدیل مدارس به پادگانهای نظامی و تحت کنترل پلیس است که میتواند تهدیدی جدی برای آزادیهای آموزشی و فرهنگی به وجود آورد.
همزمان سخنان وزیر آموزشوپرورش و تفاهمنامه با نیروی انتظامی باعث واکنشهای گستردهای در میان معلمان، فعالان اجتماعی و سیاسی شده است. محمود بهشتیلنگرودی، معلم و فعال سیاسی به طور صریح خطاب به وزیر نوشت: «مدرسه جای قوای قهریه نیست. کار فرهنگ را به سرهنگ نسپارید».
علیرضا کفایی، تحلیلگر سیاسی در تحلیل خود تاکید کرد که این اقدام دولت به ویژه در شرایط کنونی که مذاکرات بینالمللی ایران در جریان است، نشاندهنده نگرانی از اعتراضات داخلی و تلاش برای کنترل هرگونه نارضایتی اجتماعی است. شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان نیز به این تفاهمنامه واکنش تندی نشان داد و ورود پلیس به مدارس را «غیرقانونی» دانست. این گروهها تاکید دارند که مدارس باید محیطی امن برای یادگیری و پرورش دانشآموزان باشند و نباید تبدیل به محلی برای کنترل و نظارت پلیسی شوند.
پرهیز از نگاه نظامی در مدارس
تلاش برای نظامیسازی مدارس به ویژه در شرایطی که کشور درگیر مسائل داخلی و بینالمللی است، خطرات زیادی به دنبال دارد. نخستین خطر این است که چنین سیاستهایی به جای تقویت فرهنگ و پرورش فکری، فضای مدارس را به یک فضای ترس و نگرانی تبدیل میکند که در آن دانشآموزان از آزادیهای فردی خود محروم میشوند. این وضعیت میتواند باعث فرار نخبگان از سیستم آموزشی و حتی مهاجرت آنان به کشورهای دیگر شود.
از سوی دیگر، نظامیسازی آموزش نه تنها موجب کاهش کیفیت تربیتی و علمی مدارس خواهد شد بلکه مشکلات اجتماعی و فرهنگی کشور را نیز پیچیدهتر خواهد کرد. به ویژه که در دنیای امروز که درحال تبدیل شدن به یک جامعه دانشمحور است باید بیشتر بر روی تربیت فکری، اخلاقی و اجتماعی نسلهای آینده متمرکز شد.
نظامیسازی فضاهای آموزشی به هیچ وجه نمیتواند به رشد پایدار و موفقیتآمیز کشور کمک کند. سیاستهای اخیر در وزارت آموزشوپرورش، بهویژه صحبتهای وزیر در مورد «سرباز بودن» برای فرمانده نیروی انتظامی، در شرایط سیاسی فعلی ایران باید تحلیل شود. شاید یکی از دلایل احتمالی این تغییرات، تلاش دولت برای کنترل بحرانهای داخلی است. تغییر نقش آموزشوپرورش از یک نهاد مستقل فرهنگی به ابزاری برای کنترل اعتراضات احتمالی، نشاندهنده نگرانیهای شدید از بحرانهای داخلی است. در نهایت، اقدام وزارت آموزشوپرورش در همکاری با نیروی انتظامی و اظهارات وزیر درخصوص «سربازی» برای فرمانده پلیس، موضوعاتی است که نیاز به بازنگری و تحلیل جدی دارد. این سیاستها نه تنها استقلال و فضای آزاد آموزشی را تهدید میکند بلکه ممکن است به کاهش اعتماد عمومی به سیستم آموزشی و نهادهای دولتی منجر شود. آموزشوپرورش باید محیطی برای یادگیری، خلاقیت و تربیت نسلهای آینده باشد نه مکانی برای کنترل و نظارت. دولت و وزارت آموزشوپرورش باید به جای اتخاذ سیاستهایی از این دست بر تقویت اعتماد میان مردم و سیستمهای دولتی تمرکز کنند. برای پیشرفت و توسعه واقعی، نهادهای دولتی باید احترام به حقوق فردی و آزادیهای فرهنگی را در اولویت قرار دهند و با شفافیت و مسئولیتپذیری در مسیر اصلاحات و بهبود فضای آموزشی گام بردارند.
با توجه به نگرانیهای شدید فعالان فرهنگی، معلمان و خانوادهها، لازم است که وزارت آموزشوپرورش نگاه جدیدی نسبت به امنیت و توسعه فضای آموزشی اتخاذ کند. تمرکز بر پرورش فکری، اخلاقی و علمی دانشآموزان باید بهعنوان اولویت اصلی این وزارتخانه در نظر گرفته شود. ورود نیروی انتظامی به مدارس و وابستگی وزیر آموزشوپرورش به نیروهای نظامی، اقدامی است که نه تنها به امنیت و تربیت دانشآموزان آسیب میزند بلکه اعتماد عمومی به این وزارتخانه را هم کاهش میدهد. در شرایطی که جهان به سمت ارتقای کیفیت آموزشوپرورش در همه زمینهها پیش میرود، مسئولان باید به این نکته توجه کنند که هیچ چیزی مهمتر از احترام به حقوق دانشآموزان و معلمان نیست.
