توسط : دیدار “دونالد ترامپ” و “ولادیمیر پوتین” در آلاسکا بدون هیچ نتیجهای درباره جنگ اوکراین پایان یافت و اتحادیه اروپا را نگران پیامدهای این ملاقات کرد
پس از تبلیغات فراوان، اظهارنظرها و گمانهزنیهای بیشمار بالاخره دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسایجمهور ایالات متحده و روسیه در پایگاه نظامی المندورف-ریچاردسون واقع در شهر آنکوراج ایالت آلاسکا با یکدیگر دیدار کردند؛ دیداری که حواشی بسیار اما خروجی نامفهوم و حتی «هیچ» را رقم زد. این دیدار بدون شک از چند جهت اهمیت دارد. نخست اینکه رویارویی ترامپ و پوتین برای اولین بار در دولت دوم وی صورت میگیرد و دوم آنکه آخرین دیدار دو طرف به جولای ۲۰۱۸ (تیرماه ۱۳۹۷) در هلسینکی فنلاند بازمیگردد. اما سومین نکته که به نوعی باید آن را اصلیترین و مهمترین موضوع دانست، این است که این دیدار از ابتدای به راه افتادن جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ (اسفند ۱۴۰۰) نخستین مواجهه روسایجمهور آمریکا و روسیه به حساب میآید. تا پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید برای دومین بار، بسیاری بر این عقیده بودند که بایدن با پوتین در مورد جنگ اوکراین دیدار خواهد کرد اما در نهایت این اتفاق رخ نداد و ترامپ میزبان وی شد.
همین میزبانی ترامپ از پوتین در آلاسکا طی روز گذشته و حتی در زمان دیدار دوجانبه، بارها و بارها از سوی کاربران فضای مجازی، کارشناسان و خبرنگاران آمریکایی مورد اشاره و انتقاد قرار گرفت؛ چراکه ترامپ روی فرش قرمز از پوتین استقبال کرد و فراتر از آن جنگندههای اف-۲۲ ایالات متحده، هواپیمای حامل پوتین را تا فرودگاه همراهی کرد. اگرچه پروتکلهای تشریفات، چنین اقدامی را از طرف میزبان الزامی نمیداند اما به عنوان نشانهای از احترام به میهمان آن را اجرایی میکنند. این میزان از تشریفات شاید به صورت عرفی یک اقدام متعادل باشد اما باید توجه شود که تمام حرکات و رفتار دو طرف زیر ذرهبین اروپا و اوکراین قرار داشت.
کوتاه اما بیحاصل
اگر دیدار ترامپ و پوتین را به صورت دقیق بررسی و تحلیل کنیم به خوبی میبینیم که این ملاقات حدود سه ساعته به صورت «سه به سه» برگزار شد؛ به گونهای که در تیم روسیه سرگئی لاوروف وزیر خارجه و یوری اوشاکوف دستیار ویژه پوتین و در تیم آمریکا، مارکو روبیو وزیر خارجه و استیو ویتکاف مذاکرهکننده ارشد آمریکایی حضور داشتند و قبل از اینکه دو طرف وارد مذاکره دوجانبه شود به هیچ سوالی از سوی خبرنگاران پاسخ ندادند. در این میان ناهار مشترک میان سران دو کشور لغو شد و ترامپ و پوتین به واشنگتن و مسکو بازگشتند که برخی این اقدام را نشان از تنش میدانند و دیگران هم این موضوع را نوعی تحفظ سیاسی از سوی روسها قلمداد کردند. با این تفاسیر در میانه گمانهزنیها پیرامون شکست مذاکرات، ترامپ و پوتین اما در نشست خبری مشترک خود از گفتوگوهای سازنده در فضایی مثبت و پیشرفت بزرگ سخن گفتند اما حقیقت این است که هیچ توافقی بر سر اوکراین حاصل نشد! پوتین بار دیگر تاکید کرد که باید به ریشههای جنگ اوکراین که یکی از آنها گسترش ناتو است، پرداخته شود و تهدیدهای امنیتی علیه روسیه از بین برود. ترامپ هم با وجود اعلام پیشرفت بزرگ در مذاکرات، گفت که چند نکته باقی مانده و توافق قطعی نیست. رئیسجمهور آمریکا البته نگفت که چه نکاتی باقی مانده اما بسیاری اعتقاد دارند این محورها عموماً امنیتی و مسائل ارضی است. ترامپ پس از این دیدار و در مصاحبه با «شان هنیتی» یکی از مجریان محبوب خود در شبکه فاکسنیوز، توپ را به زمین اروپا و اوکراین انداخت و گفت که تقریباً سه ساعت با هم بودیم و این نشست بسیار مفصل بود. اکنون واقعاً به رئیسجمهور زلنسکی بستگی دارد که توافق را انجام دهد و اگر آنها مایل باشند، من در جلسه بعدی خواهم بود. رسیدن به توافق درباره اوکراین اکنون در دست زلنسکی و کشورهای اروپایی است. به زلنسکی توصیه میکنم با پوتین توافق کند؛ روسیه قدرت بسیار بزرگی است اما اوکراین نیست. رئیسجمهور آمریکا همچنین گفت که نشست با پوتین موفق بوده و او امتیاز ۱۰ از ۱۰ را به آن میدهد اما تا زمانی که توافقی نهایی نشود هیچ جمعبندی بر سر توافق وجود ندارد.
نگرانی اروپا – کییف
موضوع مهم دیگری که در این راستا باید مورد نظر قرار بگیرد این است که ترامپ پس از نشست در گفتوگو با فاکسنیوز گفته است که به دلیل پیشرفت در مذاکرات با پوتین فعلاً برنامهای برای اعمال تعرفه بر چین بابت خرید نفت روسیه ندارد و حالا این مساله بیش از حد اوکراین را زیر سوال برده است. در این بین ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین اعلام کرد که پس از گفتوگو با دونالد ترامپ هماهنگیهای بیشتری با رهبران اروپایی انجام داده و اعلام کرد که باید به صلح واقعی دست یافت؛ صلحی که پایدار باشد و نه صرفاً یک توقف موقت در خلال حملات روسیه. زلنسکی افزود که باید هرچه سریعتر کشتار متوقف شود و آتشبس در میدان نبرد، آسمان و علیه زیرساختهای بندری برقرار گردد. وی همچنین خواستار آزادی همه اسیران نظامی و غیرنظامی اوکراینی و بازگرداندن کودکانی شد که به ادعای او توسط روسیه ربوده شدهاند. رئیسجمهور اوکراین در ادامه تأکید کرد که فشار بر روسیه باید تا پایان جنگ ادامه داشته باشد. او گفت در مکالمه با رئیسجمهور آمریکا تصریح کرده که در صورت برگزار نشدن نشست سهجانبه یا طفره رفتن روسیه از پایان عادلانه جنگ، تحریمها باید تشدید شوند. زلنسکی تحریمها را ابزاری مؤثر خواند و گفت امنیت، اوکراین باید به شکل مطمئن و بلندمدت و با مشارکت اروپا و ایالات متحده تضمین شود. او افزود که هیچ موضوعی، بهویژه مسائل سرزمینی، نباید بدون مشارکت اوکراین حلوفصل شود. در این بین شورای اروپا و ناتو در بیانیهای مشترک پس از نشست ترامپ- پوتین بر حمایت کامل از اوکراین، تضمینهای امنیتی قوی، ادامه فشار بر روسیه و مخالفت با هرگونه حق وتوی مسکو در مسیر عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا و ناتو تأکید کرد. بیانیه مشترک شورای اروپا به امضای امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه، جورجیا ملونی نخستوزیر ایتالیا، فردریش مرتس صدراعظم آلمان، کییر استارمر نخستوزیر بریتانیا، الکساندر استوب رئیسجمهور فنلاند، دونالد تاسک نخستوزیر لهستان، آنتونیو کوستا رئیس شورای اروپا و اورزولا فوندرلاین رئیس کمیسیون اروپا رسیده است. در بیانیه کشورهای اروپایی تأکید شده که اوکراین باید تضمینهای امنیتی محکم داشته باشد تا بتواند به طور مؤثر از حاکمیت و تمامیت ارضی خود دفاع کند و از اظهارات ترامپ مبنی بر آمادگی آمریکا برای ارائه تضمینهای امنیتی استقبال شده و ائتلاف داوطلبان آماده است، نقش فعالی ایفا کند. این بیانیه به وضوح نشان میدهد، اروپاییها یا نمیدانند که دقیقاً چه اتفاقی در نشست مشترک پوتین و ترامپ رخ داده یا اینکه ترامپ به صورت کامل به آنها نگفته است که بر سر چه محورهای بحث شده است؛ چراکه زلنسکی در این راستا همچنان به دنبال تحریم روسیه از سوی آمریکا و اروپاست.
