توسط : تحلیلی بر نشست رهبران اروپا و دبیرکل ناتو با “ترامپ” در کاخ سفید درباره آینده اوکراین
گروه بینالملل: نشست حساس دیروز در کاخ سفید میان دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و رهبران اروپایی درحالی برگزار شد که فضای دیپلماتیک واشنگتن متشنج است. این دیدار تنها چند روز پس از نشست بینتیجه ترامپ و پوتین در آلاسکا برگزار میشود؛ دیداری که به رغم استقبال رسمی، بدون دستیابی به توافق ملموس پایان یافت و به نفع مسکو تفسیر شد.
رهبران کشورهای بریتانیا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، لهستان و فنلاند به همراه دبیرکل ناتو و رئیس کمیسیون اروپا در این نشست حضور خواهند داشت. آنها بهمنظور حمایت از مواضع اوکراین و جلوگیری از فشار به زلنسکی برای پذیرش شرایط غیرقابل قبول در کاخ سفید حضور خواهند یافت.
در نشست آلاسکا، ولادیمیر پوتین خواستار واگذاری استانهای دونتسک و لوهانسک توسط اوکراین بهعنوان شرط پایان جنگ شد. دونالد ترامپ بهطور خصوصی از این پیشنهاد حمایت کرد اما با مخالفت شدید کییف روبهرو شد. ترامپ پس از دیدار با پوتین در تماس با رهبران اروپایی و زلنسکی بر لزوم دستیابی به توافق صلح تأکید کرد و از زلنسکی خواست تا «توافقی» با روسیه بهویژه در زمینه کریمه و پیوستن به ناتو بپذیرد. ولودیمیر زلنسکی در پاسخ به ترامپ خواستار «صلح پایدار» شد و تأکید کرد که واگذاری کریمه و پذیرش شروط پوتین را نخواهد پذیرفت. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «صلح باید پایدارباشد؛ نه مانند سالهای گذشته، زمانی که اوکراین مجبور شد از کریمه و بخشی از شرق خود صرفنظر کند.» نشست دیروز در کاخ سفید، که با حضور ترامپ، زلنسکی و رهبران اروپایی برگزار شد، آزمونی برای دیپلماسی ترامپ است. در حالی که ترامپ به دنبال دستیابی به توافقی است که به پایان جنگ منجر شود، زلنسکی و متحدان اروپاییاش بر حفظ تمامیت ارضی اوکراین و عدم پذیرش فشارهای خارجی تأکید دارند. در این شرایط، تحلیلگران بر این باورند که ترامپ در تلاش است تا با ارائه پیشنهادهایی مانند واگذاری کریمه و پذیرش عدم پیوستن اوکراین به ناتو، زمینه را برای توافقی به نفع روسیه فراهم کند. این در حالی است که زلنسکی و متحدانش بر اصول خود پایبند هستند و حاضر به پذیرش شرایط تحمیلی نیستند. در نهایت این نشست میتواند، نقطه عطفی در مسیر جنگ اوکراین باشد؛ مسیری که در آن دیپلماسی، منافع ملی و اصول اخلاقی در تقابل با یکدیگر قرار دارند.
پیامدها و سناریوهای پیشرو
نشست دیشب کاخ سفید علاوه بر اهمیت نمادین خود، میتواند سرنوشت صلح در اوکراین را تحت تأثیرمستقیم قرار دهد. اگر ترامپ و زلنسکی نتوانند به یک چارچوب مشترک برای تضمین امنیت اوکراین برسند، احتمالاً مذاکرات چندجانبه تحت فشار اروپا نیز با دشواریهای قابل توجهی مواجه خواهد شد. تحلیلگران بر این باورند که چند سناریوی محتمل پیش روی شرکتکنندگان است:
۱- سناریوی توافق محدود: در این حالت، آمریکا و اروپا با اعمال فشار دیپلماتیک و اقتصادی بر روسیه به توافقی موقت برای آتشبس و توقف عملیات نظامی دست خواهند یافت. این توافق احتمالاً شامل بازپسگیری بخشهایی از مناطق اشغال شده و تضمینهای کوتاهمدت امنیتی برای اوکراین خواهد بود اما ریسک نقض فوری آن از سوی مسکو بالا خواهد بود.
۲- سناریوی بنبست مذاکرات: اختلافات بنیادین میان ترامپ، زلنسکی و رهبران اروپایی میتواند به بنبست کامل بینجامد. در این صورت، اروپا ممکن است، تلاش کند با فشار هماهنگ بر روسیه و تقویت پیمانهای امنیتی خود، شکاف میان واشنگتن و کیف را پر کند اما این سناریو احتمال ادامه درگیریهای نظامی و افزایش هزینه انسانی را تقویت خواهد کرد.
۳- سناریوی معامله اقتصادی – سیاسی: با توجه به رویکرد تجاری ترامپ، امکان دارد او بخواهد بحران اوکراین را به عرصهای برای معامله اقتصادی تبدیل کند که شامل دسترسی به منابع معدنی و خطوط استراتژیک اوکراین باشد. این گزینه با مخالفت شدید اروپا و زلنسکی مواجه خواهد شد و میتواند اعتبار سیاسی واشنگتن در میان متحدان را تضعیف کند.
در مجموع پیامد نشست دیشب میتواند فراتر از تصمیمات فوری باشد و چارچوب مذاکرات صلح، نحوه بازتعریف مرزهای امنیتی اروپا و حتی اعتبار آمریکا در معادلات بینالمللی را شکل دهد. هرگونه توافق یا شکست در این جلسه، سیگنال روشنی به مسکو درباره میزان انعطافپذیری غرب خواهد بود و ممکن است جهتگیریهای استراتژیک روسیه را در ماههای آینده تعیین کند.
