توسط : دستور رئیسجمهور برای برخورد قاطع با مقصران حادثه خودسوزی احمد بالدی
گروه اجتماعی: ماجرا به صبح روز یکشنبه برمیگردد. جایی که مأموران اجرائیات شهرداری اهواز برای تخلیه و تخریب دکۀ اغذیهفروشی خانواده بالدی در پارک زیتون مراجعه کردند. دکه در زمین شهرداری بود اما بنا به گفتهٔ پدر خانواده، مجاهد بالدی، سازه متعلق به او بود و با قرارداد ۲۰ ساله بهرهبرداری میشد که هر سه سال تعدیل اجاره داشت؛ قرارداد سه ماههٔ اخیر تمام شده بود اما بنا بر حکم دادستان دو سال دیگر برای ادامهٔ فعالیت فرصت داده شده بود. به گفتهٔ مجاهد بالدی هنگام تخریب، خود او برای تمدید مهلت تخلیه به شهرداری رفته بود و از مسئولان خواسته بود تا پایان مراسم سالگرد مادرش فرصت دهند اما پاسخ مسئول اجرائیات منطقه سه این بود که «مغازه باید امروز خراب شود». او میگوید، مأموران با خشونت با همسرش برخورد کردند و حتی پیشنهاد دادند «فندک یا کبریت» بدهند تا احمد خودسوزی کند. احمد بالدی، دانشجوی ۲۰ ساله و فرزند این خانواده، وقتی دید مأموران در حال تخریب محل کسب هستند، بنزینی که قبلاً تهیه کرده بود، روی خود ریخت و آتش زد. بر اساس گزارشهای رسانهای، مأموران شهرداری با وجود تهدید او به کار خود ادامه دادند و حتی یکی از مأموران به شوخی گفته بود: «بسوزان ببینم چطوری میسوزی». احمد اما دچار سوختگی ۷۰ درصدی شد و فوراً به بیمارستان سوانح و سوختگی آیتالله طالقانی اهواز منتقل گردید. پدر احمد میگوید، نیروهای آتشنشانی پس از شعلهور شدن آتش وارد مغازه شدند و نتوانستند، جلوی حادثه را بگیرند. با وجود تلاش کادر درمان، احمد بالدی دیروز ۲۰ آبان ماه در بیمارستان جان خود را از دست داد. امیر خلفیان، دادستان عمومی و انقلاب اهواز روز ۱۹ آبان از بازداشت شهردار منطقه سه اهواز و مسئول اجرائیات شهرداری در ارتباط با این حادثه خبر داد و گفت این دو نفر پس از بازداشت با قرار وثیقه آزاد شدهاند. به گفتهٔ وی برای سه نفر دیگر نیز دستور جلب صادر شده و چند نفر که در فضای مجازی «برای ایجاد تنش» تلاش میکردند با قرار کفالت آزاد شدهاند. خلفیان تاکید کرد که شهرداری اهواز بدون توجه به تأکیدات قضایی و در زمان نامناسب، اقدام به تخلیهٔ مغازه کرده است. او همچنین تصریح کرد که احمد بالدی قبلاً بنزینی را تهیه و در مغازه نگهداری کرده بود و همین امر در خودسوزی نقش داشته است.
دادسرای عمومی و انقلاب خوزستان با انتشار بیانیهای بر «رسیدگی قضایی دقیق و همهجانبه» تأکید کرد و هشدار داد با کسانی که از این حادثه برای «تحریک احساسات قومیتی» سوءاستفاده کنند، برخورد خواهد کرد. علاوه بر این، برخی منابع گزارش دادند که شهردار و مسئول اجرائیات تا پایان بررسیهای قضایی از حضور در محل کار محروم شدهاند.
واکنش ریاست جمهوری
مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری، صبح سهشنبه در پی درگذشت احمد بالدی به وزیر کشور دستور داد ضمن ابلاغ پیام تسلیت و همدردیاش به خانوادهٔ بالدی هر چه سریعتر، کمیتهای ویژه برای بررسی دقیق ابعاد ماجرا تشکیل و برخورد قاطع با مقصران را پیگیری کند. وی همچنین بر لزوم دلجویی از خانوادهٔ بالدی و کمک به تسکین آلام آنان تأکید کرد. به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، پزشکیان در این دستور از وزیر کشور خواست، گزارش اقدامات انجام شده و نتایج بررسیها را به وی ارائه کند تا از تکرار چنین حوادثی جلوگیری شود.
ورود مجلس شورای اسلامی
برخی نمایندگان مجلس نیز نسبت به این حادثه واکنش نشان دادند. محمد بیات، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مصاحبهای با خبرآنلاین از پیگیری جدی حادثه خبر داد و گفت که این کمیسیون به موضوع ورود خواهد کرد و تمام ابعاد آن را بررسی میکند. وی توضیح داد که در حادثهای مشابه در یکی از شهرهای شمالی، کمیسیون شوراها تمامی اعضای شورای شهر و شهردار را فراخوانده و موضوع را به طور کامل بررسی کرده است. او در پاسخ به پرسشی درباره ضرورت آموزش نیروهای اجرائیات برای مواجهه با دستفروشان گفت که ممکن است این نیروها از سوی پیمانکار بخش خصوصی به کار گرفته شده باشند و شرایط در هر دو حالت متفاوت است. بیات تأکید کرد که قبل از تصمیمگیری باید علت حادثه را روشن کرد و عوامل دخیل در کمیسیون حاضر شوند و توضیحات خود را ارائه دهند. وی هشدار داد که نظارت بر رفتار مأموران ضروری است و باید فیلم حادثه از ابتدا تا پایان، بازبینی و حادثه از همهٔ جهات بررسی شود تا شایعات و تهمتهای بیپایه شکل نگیرد.
روایت پدر احمد
پدر احمد در گفتوگو با رسانهها، علت حادثه را برخورد غیرقانونی مأموران دانست. به گفتهٔ او، مأموران شهرداری بدون توجه به تذکرات دادستانی برای رعایت موازین قانونی بهصورت خودسرانه وارد عمل شدند. وی همچنین اشاره کرد که وقتی احمد تهدید به خودسوزی کرد یکی از مأموران با تمسخر گفت «بسوزان ببینم چطوری میسوزی». تصاویر ضبط شده نیز نشان میدهد، مأموران پس از وقوع حادثه سعی کردند، آتش را خاموش کنند اما لحظهٔ وقوع فاجعه قابل پیشگیری بود.
خودسوزی در ادبیات جامعهشناختی، نوعی اعتراض رادیکال است که از سر ناامیدی و در شرایطی رخ میدهد که فرد راه دیگری برای شنیده شدن، نمیبیند. احمد بالدی نهتنها به دلیل از دست دادن منبع معیشت خود بلکه بهدلیل احساس تحقیر و بیاعتنایی مأموران دست به این اقدام زد. احساس بیعدالتی زمانی شدت میگیرد که مردم میبینند، قانون در برابر فرودستان سخت و در برابر نخبگان اقتصادی بخشنده است. وقتی گزارشهای رسانهای نشان میدهد که بانک آینده با وامهای مشکوک و روابط خانوادگی به بدهیهای نجومی رسیده و «بخش زیادی از وامها بیش از یک سال معوق و غیرقابل وصول است» اما برخورد قاطعی با مقصران نمیشود، حس «محرومیت نسبی» در میان فرودستان تقویت میشود. این محرومیت نسبی بر اساس نظریههای جامعهشناختی، آستانهای است که وقتی شکاف میان انتظارات و واقعیت زیاد شود، میتواند به کنشهای اعتراضی منجر شود.
