وزیر خارجه آمریکا در پنجمین سفر خود به خاورمیانه ضمن دیدار با محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، وارد قاهره شد و با عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر دیدار کرد و پس از این دیدار نیز به قطر، اسرائیل و کرانهباختری خواهد رفت. آنچنان که از خبرها میتوان دریافت کرد بلینکن، وزیر خارجه آمریکا دو ماموریت ویژه دارد. اول، کنترل حوثیهای یمن است که دریای سرخ را در اختیار گرفته و حملاتی علیه برخی از کشتیها داشتهاند و دوم موضوع پایان جنگ غزه و عدم گسترش آن است که البته نیمنگاهی نیز به تنشهای به وجود آمده با ایران دارد و نمیخواهد این تنشها افزایش یابد و منجر به درگیریهای مستقیم شود.
سفر بلینکن به منطقه البته در شرایطی است که پیشنهاد صلح و آینده غزه و تشکیل یک کشور فلسطین نیز توسط اروپاییها به خصوص آلمان اعلام و مطرح شده و آمریکا نیز از کشورهایی است که از ایده دو کشوری استقبال کرده و درصدد اجرای این طرح است.
حال در شرایطی که پیشنهاد صلحی تازه روی میز است و طرفین درحال بررسی آن هستند و تنش آمریکا با نیروهای مقاومت افزایش یافته، وزیر امور خارجه آمریکا راهی منطقه شده است تا هم مجدداً تاکید کند که به دنبال تنش و جنگ با تهران نیست و هم با متحدان منطقهایاش درباره آخرین تحولات رایزنی کند. از اینرو، وی به عربستان رفت و پس از فرود آمدن در فرودگاه ملکخالد، راهی دیدار با بنسلمان ولیعهد عربستان شد.
فارن پالیسی در تحلیل نوشته است که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به عربستان سعودی سفر کرد تا پنجمین سفر خود به خاورمیانه را از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز کند. وی حدود دو ساعت با محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی دیدار کرد که طی آن درباره تلاشهای جاری برای تضمین توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس گفتوگو کرد. برنامهریزی برای غزه پس از پایان جنگ؛ و عادیسازی احتمالی عربستان با اسرائیل ازجمله مسائل دیگر این گفتوگوها بود. به گفته مت میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشستی که بیش از دو ساعت در ریاض به طول انجامید، این دو مقام ارشد همچنین در مورد «اهمیت رسیدگی به نیازهای بشردوستانه در غزه و جلوگیری از گسترش بیشتر درگیری» و «نیاز فوری برای کاهش تنشهای منطقه» ازجمله حملات حوثیها در دریای سرخ صحبت کردند. بلینکن پس از دیدارهای ماه گذشته خود در منطقه گفته بود که شرکای آمریکا در خاورمیانه «آماده حمایت از راهحلی پایدار هستند که به چرخه طولانیمدت خشونت پایان میدهد و امنیت اسرائیل را تضمین میکند». بلینکن در آن زمان گفته بود که این شرکا تاکید کردند این راهحل باید شامل «مسیری به سوی [تشکیل] یک کشور فلسطینی» باشد.سفر بلینکن به منطقه در شرایطی انجام میشود که واشنگتن برای پیشبرد مذاکرات توافق عادیسازی میان عربستان سعودی و اسرائیل همچنین پیشرفت در مذاکرات بر سر حاکمیت بر غزه پس از جنگ تلاش میکند. بلینکن همچنین قصد دارد با رهبران مصر، قطر، اسرائیل و کرانهباختری دیدار کند تا برای آزادی همه گروگانهای اسرائیلی باقیمانده و توقف جنگ به صورت بشردوستانه در غزه تلاش کند. مذاکرهکنندگان همچنان منتظر پاسخ حماس به پیشنهاد آتشبس ۶ هفتهای هستند که شامل اسرای اسرائیلی مبادله شده با اسرای فلسطینی میشود.
بیبیسی در گزارشی مدعی شد که حماس تاکنون درخصوص مذاکرات درباره آتشبس احتمالی مطلبی منتشر نکرده است. در همین حال، گزارشهایی از انشعاب و اختلاف در رهبری این گروه منتشر شده است. گفته میشود یکی از موانع اصلی طولانی شدن فرآیند مذاکرات درباره آتشبس به حماس و نقش این گروه در آینده غزه مرتبط است. فارین پالیسی در ادامه آورده است که یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه گفت که در میان اهداف بلینکن در این هفته، او قصد دارد تکرار کند که کاخ سفید به دنبال تشدید درگیری منطقهای گستردهتر نیست. با این حال این پیامهای کاهش تنش پس از آن منتشر شد که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، روز یکشنبه وعده داد که واشنگتن به حمله به شبهنظامیان مورد حمایت ایران در تلافی کشته شدن سه سرباز آمریکایی در حمله پهپادی به پایگاه آمریکایی در اواخر گذشته در اردن ادامه خواهد داد. جمعه گذشته، ایالاتمتحده بیش از ۸۵ هدف را در عراق و سوریه بمباران کرد. از حمله ۲۸ ژانویه تاکنون هیچ تلفات آمریکایی در خاورمیانه گزارش نشده است. با این حال نیروهای سوریه تحت حمایت آمریکا و به رهبری کردها روز دوشنبه گذشته اعلام کردند که حداقل ۶ جنگجوی کرد متحد در حمله پهپادی روز یکشنبه در شرق سوریه به پایگاهی که سربازان آمریکایی در آن مستقر هستند، کشته شدند. مقاومت اسلامی عراق مسئولیت حمله روز یکشنبه هفته جاری را بر عهده گرفت. فرماندهی مرکزی ایالاتمتحده گفت، ایالاتمتحده همچنین چهار موشک ضد کشتی حوثیها از یمن را رهگیری کرد که «یک تهدید قریبالوقوع برای کشتیهای نیروی دریایی آمریکا و کشتیهای تجاری در منطقه بود». همچنین در آخر هفته، قانونگذاران سنای آمریکا روز یکشنبه یک قرارداد ۳/۱۱۸ میلیارد دلاری دوحزبی را اعلام کردند که شامل ۱/۱۴ میلیارد دلار برای اسرائیل و ۴۴/۲ میلیارد دلار برای امنیت دریای سرخ همچنین ۶۰ میلیارد دلار برای اوکراین و ۲۰ میلیارد دلار برای محدودیتهای جدید در مرز جنوبی است. رویترز نوشت که بلینکن در ریاض تلاش خواهد کرد تا این پیام را تقویت کند که دولت بایدن نه به دنبال جنگ با ایران است و نه میخواهد درگیری در این منطقه گسترش یابد. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، اولویت اصلی جو بایدن در این سفر این است که وزیر خارجه «پیامی را مستقیماً به کشورهای منطقه برساند؛ مبنی بر اینکه ایالاتمتحده نمیخواهد شاهد تشدید درگیریها باشد و بر همین اساس مناقشه را نیز تشدید نخواهد کرد». ایران تاکنون از هرگونه ایفای نقش مستقیم در این درگیریها اجتناب کرده است. دولت بایدن بهرغم انتقاد برخی جمهوریخواهان کنگره که حتی از حمله مستقیم به خاک ایران سخن گفتهاند، آشکارا اعلام کرده که خواهان جنگ با ایران نیست. پنتاگون نیز معتقد است که تهران خواهان چنین جنگی نیست. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز یکشنبه گذشته از پاسخ به این موضوع که آیا ایالاتمتحده ممکن است به سایتهای داخل ایران حمله کند یا خیر، خودداری کرد. وی گفت که واشنگتن خواستار جنگ گستردهتری در منطقه نیست اما در صورت حمله به آن پاسخ خواهد داد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل با دولت بایدن بر سر ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی اختلافنظر دارد و تاکید کرده که در موضوع «کنترل امنیتی کامل اسرائیل بر سرزمینهای غرب رود اردن» مصالحه نخواهد کرد.
رفح زیر آتش
به گزارش بیبیسی، اسرائیل میگوید، حملات خود به رفح، شهری مملو از آوارگان جنگزده را تشدید خواهد کرد. بلینکن هدف از سفرش را تلاش برای برقراری آتشبس اعلام کرده است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا قرار است به عنوان بخشی از آخرین فشارهای خود برای برقراری آتشبس در غزه و پایین آوردن تنشهای گستردهتر در خاورمیانه به قاهره سفر کند. یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، دوشنبه مدعی شد که جنگجویان حماس که در رفح مخفی شدهاند به پایان راهشان رسیدهاند. سازمان ملل میگوید، پناهجویان همچنان از مناطق دیگر به سوی رفح رهسپار شدهاند. مقامهای محلی میگویند، اکنون بیش از نیمی از جمعیت غزه در این شهر زندگی میکنند.
خروج آمریکا
همزمان با سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه، سفیر ایران در سازمان ملل در جلسه دوشنبهشب گذشته شورای امنیت در نیویورک از آمریکا و بریتانیا خواست خاک عراق و سوریه را ترک کنند. امیرسعید ایروانی در سخنرانی خود ضمن رد اتهامها علیه ایران و انجام حملات نیروهای مقاومت به آمریکا با هماهنگی ایران، علت اصلی بالا گرفتن تنش در خاورمیانه و افزایش خطر گسترش جنگ در این منطقه را متوجه حضور نظامی آمریکا و متحدانش دانست و گفت: «ایالاتمتحده و ناتو باید به تصمیم دولت عراق برای پایان دادن به حضور نظامی و خروج نیروها از کشور احترام بگذارند. تمامی گروههای مقاومت در منطقه مستقل هستند و انگیزه تصمیمها و اقدامات آنها بر پایه حقوق مشروع آنها ذیل قوانین بینالمللی است که در پاسخ به حضور غیرقانونی آمریکا در سرزمینهایشان و در راستای توقف نسلکشی در غزه و پایان دادن به سرزمینهای اشغالی فلسطینی است. بنابراین هرگونه تلاش برای نسبت دادن این اقدامات به ایران یا نیروهای مسلح آن گمراهکننده، بیاساس و غیرقابل قبول است».