برادران در سایه

هدا احمدی، گروه سیاسی

دوره دوم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، جمعی از فعالان رسانه‌ای نامه‌ای را امضا کردند که نامی آشنا در آنها دیده نمی‌شد اما پس از سال‌ها و با روی کار آمدن دولت رییسی به پشتوانه پایداری‌ها، یکی از اسامی آن نامه حمایتی آشکار شد. او کسی نبود جز مقداد نیلی داماد ابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم.
شایعات در مورد حضور پشت پرده مقداد و برادرش میثم نیلی بسیار است. روز گذشته هم عباس امیری‌فر، فعال سیاسی اصولگرا و مشاور سابق محمود احمدی‌نژاد در گفت‌وگویی که اقتصاد ۱۲۰ منتشر کرده، مدعی شد که افرادی همانند میثم و مقداد نیلی در حال حاضر بسیار تاثیرگذار هستند.
او می‌گوید:«جناب آقای رئیسی شما خودتان باید تصمیم بگیرید، امثال اینچنین افرادی در دولت شما چه‌کاره هستند؟ چرا آقای مقداد نیلی و همسر ایشان که جوان هم هستند باید مهم‌ترین تصمیمات را بگیرند؟ چرا ایشان باید در وزارتخانه‌هایی مانند آموزش و پرورش تاثیرگذار باشد و افرادی که ایشان معرفی می‌کنند بر سر کار بیایند؟ ممکن است شما این موضوع را تکذیب کنید ولی واقعیت اینچنین است».
ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم برخی از اصولگرایان از حضور پررنگ اما پشت پرده داماد ابراهیم رییسی سخن می‌گفتند تا جایی که تا مدت‌ها در فضای مجازی حرف از مردی در سایه بود. حتی همان زمان یکی از نماینده‌های مجلس به نام کاظم دلخوش‌اباتری، دولت رئیسی را دولت مقدادیسم نامیده و گفته بود «آنگونه که پیداست در دولت شما نیز پدیده مقدادیسم همان نقش غلطی را ایفا می‌کند که آشناییسم در دولت روحانی ایفا می‌کرد. مگر در کشور قحط‌الرجال علمی و سیاسی داریم که در نهاد ریاست جمهوری چهار نفر از اساتید برجسته دانشگاهی کشور دیده نمی‌شوند که حداقل در مناسبات رسمی چند خط بنویسند و به شما بدهند تا این همه شاهد گفتمان ضعیف و بحث‌برانگیز غیرعلمی و غیراستنادی از شما نباشیم؟» هرچند رییسی مانند بسیاری از مسائل دیگر هرگز شفاف‌سازی نکرد ولی ماه پشت ابر پنهان نماند زیرا مقداد آنقدر چهره تاثیرگذاری بود که مجلس انقلابی، رییس دولت انقلابی را برای حضور او نقد کرد.
کمی که گذشت برادر مقداد یعنی میثم نیلی هم پست گرفت و آن‌طور که رسانه‌ها خبر داده بودند، بنیاد فارابی شاید نه به طور رسمی اما پشت پرده توسط برادر داماد رییس ‌دولت سیزدهم گردانده شود.
به هر شکل هرچند مناسبات فامیلی در دولت سیزدهم دیگر پنهان نیست اما ابراهیم رییسی همچنان تاکید دارد که شایسته‌سالاری در دولت سیزدهم صرفاً یک شعار نیست بلکه بستر و مبنای کار است. او آبان ماه سال ۱۴۰۰ و در ابتدای آغاز به کار دولتش گفته بود:«در جاهایی که فضاسازی نسبت به انتصابات رخ می‌دهد، اگر این فضاسازی‌ها صحیح نیست از عملکرد خودتان دفاع کنید، اما توجه داشته باشید اگر انتقادات به یک عملکرد یا انتصاب شما صحیح است باید سریعاً اصلاح کنید».

مقداد نیلی، داماد ابراهیم رئیسی، یکی از چهره‌های دولت سیزدهم است. او که از اعضای هیات مدیره موسسه قرآنی مکتب امام رضا است در زمان تشکیل کابینه گفته می‌شد که به عنوان رئیس دفتر ریاست‌جمهوری منصوب خواهد شد اما این اتفاق رخ نداد. مقداد نیلی، فرزند حسین نیلی‌احمدآبادی، وزیر معادن و فلزات دولت‌های اوایل انقلاب و برادر میثم نیلی، سردبیر رجانیوز و یکی از چهره‌های رسانه‌ای جبهه پایداری محسوب می‌شود. نیلی فارغ‌التحصیل دانشگاه امام صادق است و در زمان ریاست ابراهیم رئیسی بر قوه قضاییه، عضو هیات مدیره موسسه قرآنی مکتب امام رضا نیز بود. به گزارش برخی سایت‌های خبری آن زمان، میثم نیلی برادر مقداد، در انتصابات دولت رئیسی نقش داشته است. به طوری که محمود احمدی‌بیغش، نماینده مجلس گفته بود که در دولت رئیسی نیز پدیده مقدادیسم همان نقش غلطی را ایفا می‌کند که آشناییسم در دولت روحانی ایفا می‌کرد.
به هر حال با وجود اینکه مقداد نیلی، داماد ابراهیم رئیسی است؛ مواضع سایت رجانیوز به مواضع سعید جلیلی نزدیک‌تر بود. این سایت اساسا در حمایت از دولت محمود احمدی‌نژاد تاسیس شد و پس از آن نیز همواره مواضعی تند در حوزه سیاست خارجی داشته است.
روز گذشته عباس امیری‌فر، فعال سیاسی اصولگرا از نقش دختر ابراهیم رییسی نیز سخن گفته بود. ریحانه‌سادات رئیسی، متولد دهه۶۰ همسر مقداد نیلی و دارای مدرک دکترا در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه تهران است.
در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و زمانی که ابراهیم رئیسی هنوز رئیس قوه قضائیه بود، ریحانه‌سادات رئیسی با حضور در تلویزیون و در پاسخ به این سوال که چه موضوعی درباره پدر وجود دارد که دیگران آن را نمی‌دانند، گفت: «ایشان زمانی که وارد قوه قضاییه شدند، حقوق خود را نصف کردند و بار دیگر آن حقوق را کمتر کردند.» این فیلم در روزهای اخیر مجددا در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

میثم نیلی برادر داماد ابراهیم رییسی صاحب امتیاز سایت رجانیوز و مشاور وزیر ارشاد است. او اکنون دیگر از اعضای سابق جبهه‌ پایداری محسوب می‌شود. میثم سمت‌های مختلفی در صدا و سیما و وزارت ارشاد دارد و تاکنون به‌طور قابل ملاحظه‌ای بر شمار سمت‌های گوناگونش افزوده شده و این روند در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، سرعت و شتاب بیشتری یافته‌ است.
مرد پشت پرده خانواده نیلی همان کسی است که در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ وقتی ماجرای سیسمونی‌گیت برای محمدباقر قالیباف پیش آمد، مهدی طائب، رئیس قرارگاه عمار در سخنانی اعلام کرد که ردپای میثم نیلی در این ماجرا وجود دارد. اما کمی بعد این موضوع را تکذیب کرد و گفت:«اگر اتهامی به دیگران زده‌ایم نباید در پستو توبه کنیم بلکه باید برای همه بیان کنیم و من در اینجا به همه آن‌هایی که این فایل را در فضای مجازی گذاشته‌اند، می‌گویم وظیفه شرعی دارند که این حرفی که الان می‎زنم را بگذارند و من می‌گویم ساحت آقای نیلی پاک است و در این قضایا نیست.» طائب تصریح کرد: «آنچه در آن فایل صوتی اشتباه روشن من است، این است که من عرض کردم که آقای زاکانی گفت من از مجموع مطالب متوجه شدم که آقا با ریاست ایشان موافق است و من اینجا عرض کنم که این اشتباه ذهنی بنده است. اینکه ما در یک‌جایی بخواهیم کاری انجام دهیم و نظر آقا را برای مشورت بخواهیم یک کار لازم و واجب است.»
میثم نیلی زمانی از سایه خارج شد که واکنش‌های عجیبش درخصوص بعضی مسائل بازتاب پیدا کرد. اول برخی از اپلیکیشن‌ها را «بی‌ناموس» خطاب و بعد به معاون رئیس‌جمهور و سیدمحمد خاتمی حمله کرد. برادر داماد رییس دولت در آنتن برنامه زنده شبکه سوم صداو سیما و در مرداد ماه ۱۴۰۲ در پاسخ به سخنان محمد خاتمی که گفته بود «من با حجاب مشکل ندارم اما با حجاب اجباری مشکل دارم» اعلام کرده بود: «مشرکانه‌تر و ارتدادآلودتر از این سخن سراغ ندارم… چگونه جرات می‌کند، مخالف حکم خدا و قرآن حرف بزند.» میثم نیلی در قامت مشاور وزیر ارشاد و مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی همان سال نیز در واکنش به انتشار تصاویر بی‌حجاب کارکنان پلتفرم طاقچه این اپلیکیشن را به «بی‌ناموسی» متهم کرد و نوشته بود: «عفاف و حجاب، نشانه فرهنگ ایرانیان است، کار فرهنگی بدون فرهنگ ره به ناکجاست. تا قانون جدید [عفاف و حجاب مجلس] تکلیف سکوها [پلتفرم‌ها] را روشن کند، هم ناشران انقلابی، هم کتابخوان‌های مؤمن و عزیز، تجاهر و تظاهر به بی‌فرهنگی، بی‌ناموسی و بی‌قانونی را خودشان تنبیه و نهی از منکر می‌کنند.
درست بعد از اینها بود که نیلی به برنامه «بدون گارد» در شبکه سوم دعوت می‌شود و در مورد اظهارات سیدمحمدخاتمی، فتوای ارتداد صادر می‌کند. نکته اینجاست که ظاهرا مجمع ناشران انقلاب اسلامی رقیب طاقچه نیز به حساب می‌آید و پیش‌تر اپلیکیشنی در زمینه فروش دیجیتال حوزه نشر به راه انداخته بود که با شکست مواجه شد.