ماجرا از ادعای ابراهیم رئیسی درباره لغو اجرا سند ۲۰۳۰ شروع شد. جایی که رئیسجمهور دولت سیزدهم در جریان سفر اعضای هیات دولت به قم گفت که «لغو سند ۲۰۳۰ را در ابتدای دولت امضا کردم». همین موضوع سبب واکنش حسامالدین آشنا، مشاور حسن روحانی در دولت دوازدهم شد. در توضیحات آشنا تاکید شده که اولاً، لغو آن در سال ۹۶ و در دولت روحانی بوده و دوماً، چون یک سند بینالمللی بوده و مورد تصویب هیات وزیران، اساساً شورای عالی انقلاب فرهنگی (شعاف) نمیتواند آن را لغو کند!
سند ۲۰۳۰ یک سند بینالمللی است که ایران آن را با حق تحفظ، یعنی این حق که اگر اجرای آن مغایر با قرآن، اصول دینی و شرعی کشور، قانون اساسی و سند تحول بنیادین باشد، امضا کرده و میتواند آن را اجرا نکند و در همان سالها بعد از تذکر رهبری این سند هیچگاه اجرا نشده که شورای عالی انقلاب فرهنگی یا رئیسی، اجرا و ابلاغ آن را لغو کنند! با این حال اما همان سال با نامه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهور، اجرای آن پیش از اجرا لغو شده است!
آشنا گفته که «شعاف» چیزی تصویب نکرده بود که لغو کند. هیات وزیران در تاریخ ۲۵/۶/۱۳۹۵ مصوبه ۷۶۴۰۳ را برای تشکیل کارگروه ملی آموزش ۲۰۳۰ با هدف تهیه «برنامه اجرایی و نظارتی» در سطوح ملی و استانی تصویب کرد. براساس بند ۲ مصوبه هیات وزیران، کارگروه مزبور این وظیفه را باید همسو با اهداف «برنامههای توسعه کشور»، «اسناد راهبری توسعه»، «نقشه جامع علمی کشور» و «سند تحول بنیادین آموزشوپرورش» انجام دهد».
او ادامه داده که «کمیسیون ملی یونسکو درپی نهایی شدن «چارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰» و با همکاری متخصصان ارشد آموزش در کشور، اقدام به تدوین پیشنویس اول «چارچوب اقدام ملی آموزش ۲۰۳۰» مبتنی بر اسناد بالادستی و منطبق با معیارها و ارزشهای شریعت اسلامی کرد و این پیشنویس در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۵ رونمایی شد. اجرایی شدن برنامه مزبور در دستگاههای دولتی یک هفته قبل از فرمایشات مورخ ۱۷/۲/۱۳۹۶ مقام معظم رهبری براساس بخشنامه معاون اول رئیسجمهور در تاریخ ۱۰/۲/۱۳۹۶ متوقف و براساس مصوبه هیات وزیران در تاریخ ۱۸/۴/۱۳۹۶ تصویبنامه ۷۶۴۰۳ از زمان تصویب لغو شد». به گفته آشنا، رئیسجمهور وقت (حسن روحانی) در جلسه ۷۹۲ مورخ ۱۹/۱۱/۱۳۹۵ تاکید کرده است: «اسنادی که قرار است درسطح بینالملل مطرح باشند باید با دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و اسناد ملی مغایرت نداشته باشند و لازم است این موضوع در دستور کار شورا قرار گرفته و ابعاد موضوع برای تصمیمگیریهای لازم مورد بررسی قرار گیرد».
او در نهایت گفت که «ولی به دلایلی خارج از اختیار رئیس شورا، این بحث تا قبل از سخنان مقام معظم رهبری در جلسه شورا مطرح نشده است و متن پیشنهادی نیز از آنرو که ناظر به یک مصوبه از پیش ابطال شده هیاتوزیران بود، هم از نظر حقوقی اشکال داشت و هم از نظر تحصیل حاصل بودن واجد نفعی نبود». آشنا همچنین در توئیتر خود عکس لغو اجرای این مصوبه به امضای اسحاق جهانگیری، معاون اول وقت رئیسجمهور را منتشر کرده است.
پافشاری بر یک ادعای ناصواب
با وجود صراحت واکنش آشنا به ادعای رئیسی اما شورای عالی انقلاب فرهنگی دوباره به این موضوع واکنش نشان داده و بر موضع خود مبنی بر لغو این مصوبه در دولت رئیسی پافشاری کرد.
عباس میرزاحسینی، رئیس مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه مصوبه لغو سند ۲۰۳۰ خرداد ۱۳۹۶ در این شورا به تصویب رسید، گفته که این مصوبه برای اجرا باید توسط رئیسجمهور که رئیس وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی بود، امضا و ابلاغ میشد که تا انتهای دولت دوازدهم این اتفاق نیفتاد تا اینکه در ابتدای دولت سیزدهم در شهریور ۱۴۰۰ آیتالله رئیسی مصوبه لغو سند ۲۰۳۰ را ابلاغ کرد.
او درباره ابلاغیه معاون اول دولت دوازدهم برای لغو تصویبنامه هیاتوزیران در تیرماه سال ۱۳۹۶ تاکید کرده که «این تصویبنامه صرفاً لغو تصویبنامه هیاتوزیران در سال ۱۳۹۵ مبنی بر تشکیل کارگروههای ملی آموزش ۲۰۳۰ است که این کارگروهها سال ۱۳۹۵ با حداکثر سرعت ماموریت خود را در موضوع سند ۲۰۳۰ انجام داده بودند و سند ۲۰۳۰ را رونمایی و در مسیر اجرا قرار داده بودند که بدیهی است این اقدام صرفاً تعطیلی کارگروهها پس از انجام ماموریت بوده و لغو سند ۲۰۳۰ و تعهدات ایجاد شده ناشی از آن نیازمند ابلاغ مصوبه جلسه ۷۹۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست آقای روحانی بود که این مصوبه پس از ۴ سال تاخیر در سال ۱۴۰۰ توسط آیتالله رئیسی ابلاغ شد».
چه چیزی را لغو کردید؟
اما محسن حاجیمیرزایی، وزیر اسبق آموزشوپرورش و جواد حسینی، سرپرست اسبق وزارت و آموزشوپرورش در گفتوگو با سازندگی اظهارات آشنا را تایید کرد.
به گفته حاجیمیرزایی سند ۲۰۳۰ یک سند بینالمللی است که ما میتوانیم یا اجرا کنیم یا نکنیم. این سند را شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب نکرده که آن را لغو کند و بعد هم لغو را ابلاغ کند! همه چیز در هیات وزیران رخ داد و در همان هیات وزیران هم به پایان رسید.
حسینی نیز در توضیح ماجرا میگوید: یونسکو هر ۱۵ سال یکبار مجمعی با عنوان آموزش برای همه برگزار میکند که اولاً اهداف ۱۵ سال آینده آموزش در کشورها را تعیین کند و دوم اینکه اقدامات ۱۵ سال گذشته این کشورها را نیز بررسی کند. سال ۲۰۱۵ ایران این سند را با حقط تحفظی که مورد تایید این اجلاس بود، امضا کرد. حق تحفظ هم یعنی ایران در صورتی این سند را اجرا میکند که مغایر با قرآن، شرع، قانون اساسی و سند تحول بنیادین نباشد. او ادامه میدهد: اما در ایران این موضوع سیاسی شد. در نهایت نیز رهبری واکنش نشان دادند و آقای جهانگیری هم لغو اجرای آن را طی نامهای اعلام کردند. اما از اساس چیزی اجرا نشده بود که لغو شود. یعنی برای مثال حتی یک بخشنامه یا سند اجرایی هم برای آن ابلاغ نشده بود که در ادامه لغو شود! اصلاً چیزی وارد مدار اجرایی آموزش کشور نشد! که حالا ادعا میکنند شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ آن را لغو کرده است، ابلاغ چه چیزی را؟ چیزی که وجود خارجی در کشور ندارد؟