توسط : ستاد کل نیروهای مسلح تحقیقات خود را درباره سانحه بالگرد رئیس‌جمهور اعلام کرد
ستاد کل نیروهای مسلح عصر روز پنج‌شنبه گزارشی اولیه را درباره تحقیقات مربوط به سانحه درگذشت ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران، وزیر امور خارجه و همراهان را منتشر کرد. این گزارش که صداوسیما آن را در میان چندین ابهام درباره دلایل سقوط این هلی‌کوپتر منعکس کرده، حاصل کار یک «هیات عالی‌رتبه ستاد کل نیروهای مسلح» است. در این بیانیه آمده است که هلی‌کوپتر در زمان حادثه در مسیر تعیین شده پروازی قرار داشت و «آثار اصابت گلوله یا موارد مشابه آن در اجزای باقی‌مانده بالگرد سانحه دیده، مشاهده نگردیده است». این گزارش می‌گوید که بالگرد پس از برخورد با ارتفاع دچار آتش‌سوزی شد. این گزارش گفت که خلبان این پرواز «حدود یک‌ونیم دقیقه قبل از سانحه» با دو هلی‌کوپتر دیگر که همراه آن بودند، ارتباط برقرار کرد با این حال چیزی در مورد ماهیت این تماس یا اضطراری بودن آن نمی‌گوید». این گزارش می‌گوید که «در مکالمات برج مراقبت با گروه پروازی نیز مورد مشکوکی مشاهده نشده است». در این گزارش آمده است: «به دلیل پیچیدگی منطقه، مه‌گرفتگی و درجه حرارت پایین، عملیات تجسس به شب کشیده شده و در طول شب نیز استمرار می‌یابد و در بامداد صبح روز دوشنبه(ساعت ۵ صبح) با کمک پرنده‌های بدون سرنشین(ایرانی) نقطه دقیق محل سانحه مشخص و نیروهای زمینی عملیات تجسس در آن نقطه حضور پیدا می‌کنند». این بیانیه می‌گوید: بررسی برخی از قطعات و اسناد «به زمان بیشتری» نیاز دارد که بعداً گزارش خواهد شد.
ابهامات یک حادثه
رسانه‌ها ساعت ۱۶ روز یک‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ خبر از سقوط یک هلی‌کوپتر در شمال‌غربی ایران دادند. حدود یک ساعت بعد به صورت رسمی وزیر کشور تایید کرد که این هلی‌کوپتر حامل «ابراهیم رئیسی»، رئیسجمهوری ایران بوده است. این درحالی بود که دقایقی قبل از آن خبرگزاری «فارس» می‌گفت او زمینی به تبریز رفته است. این سه هلی‌کوپتر پس از افتتاح سد «قیزقلعه‌سی» در مرز آذربایجان و ایران به سمت پالایشگاه تبریز در حرکت بودند اما مقصد دو فروند آنها به معدن «مس سونگون» در نزدیکی شهر «ورزقان» تغییر یافت چراکه هلی‌کوپتر سوم ناپدید شده بود.
نزدیک بودن این رویداد به مرز آذربایجان و وجود پایگاه نظامی اسرائیل در آذربایجان، ظن دست داشتن اسرائیلی‌ها در ماجرا را تقویت کرد. روزنامه «جمهوری اسلامی» روز پنج‌شنبه درباره این احتمال نوشت: «گمانه‌زنی‌های متمایل به توطئه بودن حادثه به قدری زیاد است که اکنون تمام ذهن‌ها به آن مشغول است».
این روزنامه توضیح داد: «این حادثه در نزدیکی مرز کشورمان با جمهوری آذربایجان رخ داده که رژیم صهیونیستی امکانات اطلاعاتی، مخابراتی و نظامی زیادی در آن مستقر کرده است. اینکه از سه بالگرد ایرانی درحال بازگشت از منطقه مرزی به سوی تبریز فقط بالگرد حامل رئیسجمهوری دچار این حادثه شده ضمن اینکه می‌تواند مرتبط بودن حادثه با عوامل جوی را منتفی کند، احتمال توطئه بودن را تقویت می‌کند». برخی از مقامات و کارشناسان هم بر این باورند که کهنه بودن هلی‌کوپتر و وجود تحریم‌ها، عاملی شده‌اند تا این حادثه رخ دهد. وب‌سایت خبری «انتخاب» در این باره می‌نویسد: «با توجه به اینکه بخش عمده ناوگان حمل‌ونقل هوایی ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا و سایر کشور‌های غربی قادر به خرید پرنده‌های جدید و تامین قطعات یدکی نیست به احتمال بسیار زیاد باید مشکلات فنی را عامل این سقوط دانست». «مهدی هادیان»، جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در توضیح این وضعیت می‌گوید: «پرواز همواره شرایط خاص خود را دارد و هیچ‌گاه کسی، چه در هواپیمای نظامی و چه شخصی، کمترین ریسک را نمی‌کند. در حقیقت با حداکثر موارد ایمنی، چه به لحاظ کادر پروازی و چه کادر فنی، یک پرواز ایمن انجام می‌شود». او همچنین تاکید می‌کند: «کادر پروازی رئیسجمهوری در واقع بهترین کادر پروازی ما بودند و همواره برای ماموریت‌های خاص از بهترین‌ها استفاده می‌شد».
هوا بد بود یا نه؟
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و غائله بر سر اینکه آیا هلی‌کوپتر رئیس‌جمهور در شرایط آب‌وهوایی مناسب پرواز کرده یا نه نیز به ابهامات دامن زد. «غلامحسین اسماعیلی»، رئیس دفتر ابراهیم رئیسی و یکی از کسانی که در هلی‌کوپتر هم‌جوار او بود، روز سه‌شنبه در مورد این سفر جزئیات بیشتری را ذکر کرد. اولین نکته مهم او در مورد وضعیت هوایی است. او با تاکید می‌گوید: «هوا صاف و کاملاً شفاف و روشن بود و هیچ پدیده جوی نداشتیم. در مسیر ما مه نبود فقط یک ابر کوچک در راه ماه بود». این درحالی است که کارشناس کوهستان اهل زنجان و خبرگزاری‌های مختلف عنوان کرده بودند که هوای منطقه برای پرواز مناسب نبوده و در منطقه مه غلیظ وجود داشت. «مسعود پزشکیان»، نماینده مجلس شورای اسلامی حتی گفته بود، اداره هواشناسی ایران برای آن روز هشدار نارنجی داده است. در واقع تلاش جمهوری اسلامی پیش از گفته‌های اسماعیلی آن بود که بگوید، دلیل سقوط هلی‌کوپتر وضعیت جوی بوده است. در روایت اسماعیلی هم مساله به وجود یک «ابر کوچک» گره خورده است. او توضیح می‌دهد که ساعت یک بعدازظهر به وقت محلی هلی‌کوپتر به پرواز درآمده بود و ۳۰ یا ۳۵ دقیقه بعد از پرواز به این لکه ابر و منطقه‌ای که هلی‌کوپتر رئیسی مفقود می‌شود، می‌رسند.
اسماعیلی می‌گوید: ۳۰ ثانیه پس از آنکه دو هلی‌کوپتر دیگر ارتفاع می‌گیرند، معلوم می‌شود که هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی مفقود شده است. او تاکید می‌کند که دو هلی‌کوپتر به محل باز می‌گردند و چند بار دور می‌زنند و به خلبان آن بارها پیام می‌دهند اما کسی جواب نمی‌دهد. اسماعیلی تصریح می‌کند که آخرین ارتباط رادیویی دو هلی‌کوپتر، یک دقیقه و ۳۰ ثانیه قبل از گم شدن هلی‌کوپتر حامل رئیسی بوده است. همچنین اسماعیلی تاکید می‌کند: «نه صدای انفجار شنیدیم و نه دودی مشاهده شد». روایت «مهرداد بذرپاش»، وزیر راه و شهرسازی در این رابطه متفاوت‌تر است. او می‌گوید: «بنده و آقایان محرابیان، اسماعیلی رئیس دفتر رئیسجمهوری و سایر عزیزان و معاونین دفتر و خبرنگاران و تعدادی از محافظین رئیسجمهوری در بالگرد جلویی بودیم».
اما اسماعیلی که روز قبل آن در تلویزیون سخن می‌گفت، گفته بود با بذرپاش در هلی‌کوپتر «سوم»، یا به تعبیر دیگر او «بعدی» قرار داشتند. بذرپاش به خوبی یا بدی هوا اشاره نمی‌کند اما از این گفته او که «ما حدود ساعت ۱۴ و ۳۰ دقیقه عملیات جست‌وجو را شروع کردیم و یک ساعت بعد بارندگی و مه وجود داشت و دید حداقلی را مختل کرد و در منطقه و روستاها پخش شدیم تا آنها هم کمک کنند» می‌توان فهمید که در زمان پرواز وضعیت دشوار جوی وجود نداشته است.
تلفن آقای آل‌هاشم
یکی از نکاتی که در روزهای گذشته در مورد سقوط هلی‌کوپتر حامل رئیسجمهوری ایران مطرح شد، سخن گفتن مقامات با «محمدعلی آل‌هاشم»، امام جمعه تبریز پس از حادثه بود؛ موضوعی که در روزهای گذشته مدام تایید و تکذیب شده است.
اسماعیلی در مصاحبه خود توضیح می‌دهد که نیروهای مستقر در محل پذیرایی رئیسجمهوری بعد از فرود آمدن با تلفن همراه خلبان تماس می‌گیرند اما تلفن را آل‌هاشم پاسخ داده و می‌گوید، حالش خوب نیست. اسماعیلی می‌گوید: چندین بار با آل‌هاشم تلفنی صحبت شده است. او توضیح می‌دهد که آل‌هاشم کسی را نمی‌دیده است و به تنهایی در میان درختان افتاده بود. می‌گوید چندین بار با آل‌هاشم حرف زده و تا سه چهار ساعت او جواب می‌داده است. «مهدی صفری»، معاون وزیر امور خارجه روز یک‌شنبه و در خلال عملیات جست‌وجو می‌گوید در یکی از تماس‌ها امام جمعه تبریز گفته او صدای آمبولانس هم شنیده است. «اصغر عباسقلی‌زاده»، فرمانده سپاه «عاشورا» تبریز نیز گفته بود: «حدود ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه امروز آیت‌الله آل‌هاشم تماس گرفت و گفت ما سانحه دیدیم، کمک برسانید». این خبر اما طی بیانیه‌ای از سوی فرماندهی تکذیب شد. «محسن منصوری»، معاون اجرایی رئیسجمهوری در شامگاه یک‌شنبه گفت: «در چند نوبت تماس‌هایی با دو تن از سرنشینان برقرار شده است». او بدون اشاره به نام افراد می‌گوید: «از نقاط امیدوارکننده موضوع این بوده که هم با یکی از سرنشینان هلی‌کوپتر و هم با عزیزان کادر پرواز ارتباط برقرار شده و این نشان می‌دهد که میزان سختی حادثه بالا نبوده است چون دو تن از عزیزانی که در هلی‌کوپتر بودند، در چند نوبت با عزیزان‌مان ارتباط برقرار کردند».
با این وجود، بذرپاش عصر چهارشنبه در صداوسیما می‌گوید: «با تلفن‌های اعضای بالگرد تماس می‌گرفتیم و برخی تلفن‌ها مثل تلفن آقای امیرعبداللهیان، آقای استاندار و آقای آل‌هاشم زنگ می‌خورد ولی پاسخی نمی‌آمد و ما نگران شدیم. این تماس‌ها تا حدود ساعت ۱۴ و۳۰ دقیقه ادامه داشتند.» با این حال در رابطه با اینکه چرا تلفن خلبان در دست آل‌هاشم بوده است، ابهام وجود دارد. و در نهایت این سوال مطرح است که چرا با وجود نزدیک بودن محل سقوط به محل پذیرایی هیات همراه ابراهیم رئیسی و با وجود تیم‌های امدادی در آن محل و اضافه شدن تیم‌های دیگر، چرا دست‌یابی به بقایا ۱۵ ساعت طول کشیده است؟
