توسط : هدا احمدی، گروه سیاسی
دومین مناظره چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری، پنج‌شنبه‌شب درحالی برگزار شد که صداوسیما تاکید کرده بود ۳۵ دقیقه تاخیر در دور اول تکرار نخواهد شد اما این بار هم ۷ دقیقه تا شروع مناظره طول کشید و دوربین‌ها، کارگردان‌ها و دستیارانشان را در کنار نامزدها نشان می‌داد که درحال گریم و مدیریت صحنه هستند. دکور برنامه این بار تغییر کرده بود و طبق روایت مجری این به دلیل درخواست بینندگان بود که کاندیداها به جای مبل روی صندلی بنشینند. البته اشاره به سخنان و توضیح واضحات مجری برنامه هم برای حوصله سر بردن مخاطب خالی از لطف نیست بنابراین در اصل این مناظره با ۲۲ دقیقه تاخیر شروع شد. در مناظره دوم، زاکانی تلاش داشت تا مناظره را به محمکه‌ای برای حسن روحانی تبدیل کند و با نشان دادن چند پرینت رنگی تمام مشکلات را بر گردن دهه ۹۰ بیندازد. هرچند زاکانی، مخاطبش مسعود پزشکیان و پورمحمدی بود. گویا استفاده از وزرا یا افراد کابینه روحانی که جامعه آنها را افراد شایسته‌ای می‌شناسند، امر را به جریان فکری زاکانی این‌طور مشتبه کرده که با دولت سوم روحانی مواجه است. جمله‌ای که چندین بار در مناظرات بر آن تاکید کرد.
درحالی که شایسته‌سالاری لزوماً نمی‌تواند مانند جریان خالص‌ساز وابستگی سیاسی داشته باشد بلکه می‌توان از تمام طرز فکرها و سلایق مختلف استفاده کرد. پاسخ پزشکیان به زاکانی بدون هیچ ذکر نامی از حسن روحانی این بود: «من دولت آقای خاتمی بودم و آن زمان فرار مغزها نبود. وضع مردم را هم خودشان می‌دانند، خوب بود یا نه؟ اگر بد رای ندهند و به تداوم وضع موجود رای دهند. تمام فکر و ذکرم همواره رسیدگی به مناطق محروم بوده است. مردم الان پشت سر ما قضاوت درستی ندارند حال مدام یکدیگر را متهم کنیم». به گفته پزشکیان: «اگر امروز در شهرداری کاری انجام می‌دهند که مردم رضایت دارند، درست عمل کردند اما اگر این‌طور نیست هر حرفی که می‌زنید، بی‌فایده است. امکان ندارد بتوانیم با یک گروه، یک جناح و یک دسته مملکت را درست کنیم. ما باید با همه اقشار و قوم‌ها کار کنیم».
این سخن پزشکیان یادآور این موضوع است که اکنون دیگر همگان می‌دانیم که دوران خاتمی به یکی از طلایی‌ترین دوران‌های ۴۰ سال اخیر تبدیل شده. دولت هفتم کارش را به مدت ۸ سال با هدف افزایش سطح تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال، کاهش تورم و بیکاری به عنوان عوامل مهم زیربنایی برای دستیابی به توسعه اقتصادی شروع کرد. اهدافی که با تمام سنگ‌اندازی‌ها و فشارها، چندان هم از آن دور نشد. تا جایی که هنوز هم بسیاری از تحلیلگران و مدیران عالی‌رتبه اقتصادی کشور معتقدند که اگرچه همه اهداف مطابق انتظار جلو نرفت اما اجرای برنامه توسعه در دوره ریاست‌جمهوری خاتمی کشور را آماده جهش اقتصادی کرد. این درحالی است که روی کار آمدن دولت اصلاحات در شرایطی بود که کمترین درآمد‌های نفتی را داشتیم اما در سال‌های پایانی ریاست‌جمهوری او درآمد‌های نفتی فراوان شد. در این دوران، روابط خارجی کشور در مسیر سازنده‌ای قرار گرفت و اعتبار ایران در سطح جهانی افزایش یافت.
حب و بغض زاکانی
در ادامه این مناظره، زاکانی به دولت روحانی و خط‌مشی‌هایش در رابطه با برجام می‌تاخت و در عین حال وعده‌وعید می‌داد. وعده‌هایی که به اعطای معادل ۲۲ میلیون تومان اعتبار طلا هم رسید. موضوعی که با واکنش بخشی از جامعه مواجه شد و طبق برآورد وعده زاکانی از کل ذخایر طلای کشور هم بیشتر بود. او علاوه بر پزشکیان به پورمحمدی هم حمله کرد که چرا به ترامپ بد نمی‌گوید. حب و بغض زاکانی که می‌توان او را نامزد پوششی جلیلی خطاب کرد نسبت به دهه ۹۰ عجیب است و تا جایی عنان نشان می‌دهد که سعید جلیلی به عنوان دشمن قسم خورده اصلاح‌طلبان این بار چندان به چشم نمی‌آمد. قاضی‌زاده‌هاشمی هم با پیراهن مشکی به طور مداوم از ابراهیم رئیسی یاد می‌کرد و تقریباً حرفی برای گفتن نداشت. او دیگر حتی حالی برای بازی در قامت یک نامزد پوششی را هم ندارد. پزشکیان در دام زاکانی و قاضی‌زاده نیفتاد و احتمالاً آنها را انصرافی می‌داند.
قالیباف هم بایدها و نبایدهایش برای بهتر شدن شرایط کمی خشم پورمحمدی را برانگیخت تا جایی که خطاب به قالیباف تلویحاً گفت که شما به عنوان رئیس مجلس برنامه‌هایی دارید که تا یک سال دیگر هم در مجلس محقق نمی‌شود حال الان باز هم برنامه ارائه می‌دهید. پورمحمدی گفت: «آقای قالیباف شما باید در این چهار سال تلاش می‌کردی، هم نسبت به مساله برجام اگر روزنه‌ای بود که ترامپ با آن رفتارش رفت و دو تا ۱۰ درصد ظرفیت بود که با قاعده‌ای می‌توانست، پیگیری شود اما اصلاً اجازه داده نشد، نه در آن دولت، نه در دولت شهید رئیسی». وی خطاب به قالیباف یادآور شد: «شما برنامه برای حل مشکلات یارانه‌ها می‌نویسی اما الان در برنامه توسعه ۲۵ موضوع مهم معلق است تا یک سال دیگر و پس از تصویب. این‌جور که نمی‌شود؟»
در این بین سعید جلیلی که در مناظره دوم آخرین صندلی را داشت، فرصت بهره‌برداری بیشتری پیدا کرده بود و با کلمات ظرفیت و فرصت بارها جملات طولانی ابداع می‌کرد. او بیشتر از درمان و سلامت حرف زد و با لبخندی انگار از حملات زاکانی رضایت داشت. هرچند خودش در دام افتاد و پورمحمدی نگاه جانب‌دارانه‌اش را افشا کرد و گفت که ۸ سال قبل و در دوران ریاست‌جمهوری روحانی که به عنوان وزیر دادگستری در جلسه مربوط به پولشویی در نشست شورای عالی امنیت ملی شرکت کرده و خواستار تعیین‌تکلیف پیوستن به گروه ویژۀ اقدام مالی یا همان اف‌ای‌تی‌اف شده اما سعید جلیلی به او گفته بود که مخالف پیوستن به اف‌ای‌اتی‌اف نیست اما نمی‌خواهد به اینها (دولت روحانی) امتیازی بدهد. نکته جالب توجه این است که جلیلی، ادعای پورمحمدی در این خصوص را رد نکرد. هرچند در مناظره دوم جلیلی برای ایجاد رفاه و فقر مطلق یک نظام رفاهی را برای عبور پیشنهاد داد که برای تامین منابع این بخش ایجاد سازوکاری برای مقابله با فساد و پولشویی، قاچاق کالا و هدایت این منابع به سمت تولید را توصیه کرد و انجام این اقدامات منوط به پذیرش اف‌ای‌تی‌اف نیست و باید مشکلات را در داخل دنبال کرد!
پورمحمدی البته پزشکیان را هم بی‌نصیب نگذاشت و به افراد حاضر در ستادش، یعنی ظریف و حامیان برجام در ستادهای پزشکیان طعنه زد که آنها تنها راه‌حل مساله را در برجام می‌دیدند و همان راه‌حل، خود نیز به مشکل تبدیل شد. مساله‌ای که کمی عجیب بود زیرا چندی پیش پورمحمدی با سخنانی در تلویزیون از حضور و حرف‌های ظریف در میزگرد سیاست خارجه پزشکیان استقبال کرده بود. شاید طعنه پورمحمدی به پزشکیان را بتوان ناشی از حمله اصولگرایان و زمزمه‌‌هایشان مبنی بر نزدیکی این دو کاندیدا دانست. بنابراین پورمحمدی صلاح دانست تا این بار نیم‌نگاهی هم به پزشکیان و تیمش داشته باشد.
دولت پزشکیان دولت سوم روحانی نیست
اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم یکی از کاندیداهایی که با عدم تایید صلاحیت شورای نگهبان روبهرو شد و نتوانست پا به عرصه رقابت برای تعیین نهمین رئیس‌جمهور ایران بگذارد از چهره‌های محبوب جامعه است. او این روزها حضور بیشتری پیدا کرده و بالاخره پس از هجمه تندروها به پرشکیان مبنی بر اینکه او ادامه‌دهنده دولت روحانی است و تکرار این حرف توسط علیرضا زاکانی در مناظره دوم در سخنرانی‌ای به این موضوع اشاره کرد. او در گردهمایی لرتباران حامی مسعود پزشکیان در ورزشگاه شهید شیرودی که با حضور جمعی از فعالان سیاسی و فرهنگی استان‌های لرزبان و زنان و جوانان حامی وی برگزار شد، تاکید کرد که این دولت آقای پزشکیان دولت سوم روحانی نیست بلکه دولت اول آقای پزشکیان است. ما می‌دانیم که بهترین مدیران کشور با ایشان همکاری بدون چشم‌داشت خواهند داشت. ما خودمان با شهید رئیسی چنین بودیم و هر زمان ایشان ما را صدا می‌کردند با کمال میل حضور می‌یافتیم. کسانی که می‌گویند ما دشمن مرحوم رئیسی و خودمان ادامه‌دهنده راه ایشان بودیم، متن مکتوب آخرین جلسات ما با یکدیگر را بخوانند.
البته پیش از آغاز سخنان جهانگیری در ابتدای مراسم پیام مهدی کروبی در حمایت از مسعود پزشکیان نیز قرائت شد. به گفته معاون اول دولت روحانی، موقعیت حساس کشور به گونه‌ای است که این انتخابات می‌تواند در این شرایط افق‌گشایی کند. شرایط برای افق‌گشایی مهیاست. آنان که در جست‌وجوی امید هستند، امروز فرصت خوبی برایشان است.
او از ردصلاحیتش برای چهارمین دوره ریاست‌جمهوری هم حرف زد و افزود: من هم ردصلاحیت شدم اما ذره‌ای تردید ندارم که باید با رای خود نشان دهیم که ایران نیاز به تحول دارد. این تحول از انتخاب فردی آغاز خواهد شد که می‌داند، ایران نیازمند تحول است و دکتر پزشکیان واجد چنین ویژگی‌ای است. وی ساده‌زیست، صادق، پاکدست و از جنس مردم است و پل میان مردم و حاکمیت خواهد بود. او تاکید کرد که ما نیاز به ارتباط با دنیا و بازسازی سرمایه اجتماعی ملی داریم و برای گفت‌وگوی ملی و جهانی، پزشکیان گزینه خوبی خواهد بود. ما باید مرددها را برای آمدن قانع کنیم. به اعتقاد جهانگیری، ما با جمعی مواجه‌ایم که حس می‌کنند، خلقت از زمان آنها شروع شده است. ادعای پاکدستی می‌کنند اما مدیران نزدیک به آنها به خارج فرار می‌کنند. این درحالی است که همین مدیران مدعی پاکدستی، همزمان دچار توهم هستند.
از رئیس‌جمهور پزشکیان استقبال خواهیم کرد
محمدجواد ظریف هم که یکی از حامیان اصلی مسعود پزشکیان به شمار می‌رود و او را همراهی می‌کند، روز گذشته در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به یاری خدا و با حضور گسترده زنان، مردان، سالمندان، جوانان، دانشجویان، نسل Z، روستاییان، شهرنشینان، اقوام، اصناف، گروه‌ها و… و همه ما که ایران بزرگ را می‌سازیم، این امید می‌تواند، پای صندوق‌های رای به واقعیت تبدیل شود. احترام به صندوق رای، آرای مردم و منتخب آنها، شرط اول مرد‌م‌سالاری است که همه باید به آن پایبند باشیم. برای ایران و برای آینده ایران مشتاقانه به ۸ تیر امیدواریم. ما فقط یک ایران داریم. از نهم تیر همه با هم، ایران عزیزمان را دوباره بهتر از پیش می‌سازیم».
ظریف همیشه مورد هجمه تندروها بود و هرگز تفکراتش به مذاق آنان خوش نیامد. چه آن موقعی که وزیر خارجه بود و چه اکنون که از یک کاندیدا حمایت می‌کند. حتی دو روز گذشته خبر آمد که او را به مشهد راه ندادند، انگار که مشهد جزو این خاک نیست! و فردای آن خبر، علم‌الهدی در خطبه‌های نمازجمعه این شهر گفت: «اینکه بعضی دوستان می‌گویند در مقام برهم زدن تحریم‌ها باید با غرب ارتباط برقرار کنیم، این امر با نظریات رهبری در دیپلماسی و امور بین‌الملل سازگار نیست».
البته محمدصادق جوادی‌حصار، رئیس ستاد مرکزی جبهه اصلاحات خراسان رضوی علت عدم حضور ظریف را این‌طور بیان کرد: «به‌رغم پیگیری‌های انجام شده، متاسفانه به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها در ستاد مرکزی، برگزاری نشست «محمدجواد ظریف» با دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در روز پنج‌شنبه لغو شد».
در عین حال محمدجواد ظریف پنج‌شنبه‌شب در گردهمایی حامیان مسعود پزشکیان در سالن ورزشی شهید کیانپور کرج، طی سخنانی با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم زیر بار تهدید نظامی و تحریم نباشیم باید نشان دهیم این ملت انتخاب دارد، گفته بود: آرزوی کاسبان، کسانی که با خون این ملت میلیاردر شدند را نقش بر آب کنید به عنوان کسی که از نزدیک با چهار رئیس‌جمهور گذشته کار کردم واقعاً تفاوت می‌کند چه کسی در پاستور بنشیند. ظریف اضافه کرد: ما همه به قانون اساسی وفادار هستیم، خطوط اساسی را رهبر معظم انقلاب مشخص کردند و تبعیت از قانون‌مداری نیاز جامعه است. باور نکنید رای شما تفاوت نمی‌کند، من به عنوان کسی که درک کرده‌ام چقدر تفاوت دارد در پاستور چه کسی بنشیند، می‌گویم گول شعارهای شیوا، گول روشنفکری نمایی را نخورید که نتیجه آن فرستادن احمدی‌نژاد دیگری یا بدتر از اوست.
به گفته ظریف که کمی قبل از شروع مناظره دوم سخن می‌گفت: «ما با انتخاب واقعی روبهرو هستیم بنابراین اگر باور ندارید، نیم‌ساعت دیگر تلویزیون خود را روشن و چهره‌ها را می‌بینید! آیا فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور شود؟» ظریف اضافه کرد: افرادی که سابقه‌اش تحریم را تحمیل کرده یا فقط شعار داده‌اند و فقط سعی کردند، آبرو برود که اگر چیز دیگری نگوییم! آیا می‌خواهیم اینها سیاست کشور را در دست بگیرند؟ همه با توجه به قانون اساسی و عمل به آن باید پزشکیان که پایبند به تمام بندهای قانون اساسی از‌جمله فصل سوم که درباره حقوق مردم و شهروندان است را انتخاب کنیم.
ظریف بیان کرد: قانون اساسی ما اصول فراوانی دارد و در اجرای این اصول، اصل استقلال که با خون شهدا بارور شده را باید مورد توجه قرار دهیم. پزشکیان اجازه نمی‌دهد، آزادی شما و مردم زیر فشارهای مختلف له شود جز با زبان تکریم با زنان اجازه سخن نمی‌دهد. وزیر اسبق امورخارجه کشور یادآور شد: پزشکیان تمام تلاش را به کار می‌برد، دروغ نمی‌گوید، وعده دروغ نمی‌دهد، دیدید در سخنرانی‌ها و برنامه‌ها به وعده‌های پوچ اعتراض می‌کند چون که پزشکیان به وعده خود متعهد است. ظریف تاکید کرد: وعده فقط ۸ تیر نیست. پزشکیان گفت من گردنم را سر وعده می‌گذارم بنابراین، این رئیس‌جمهوری است که می‌خواهیم؛ چراکه پزشکیان سال‌ها ریاست کرده و هر چه زندگی او را زیر‌ورو کنید یک ریال سوء‌استفاده نیست، پس این شخص یک نوبر در کشور است. تلاش کنیم، مردم فرصت ما هستند، مردم را تهدید فرض نکنیم؛ چراکه پزشکیان سیاستش فرصت‌محور است اگر بخواهیم توسعه پیدا کنیم و نمونه شویم باید نگاه به مردم فرصت محور باشد و نگاه به دنیا به دید فرصت مورد توجه قرار گیرد.
