دولت رفاه و توسعه

برنامه پیشنهادی حزب کارگزاران سازندگی ایران برای اداره کشور تدوین و منتشر و سپس یک نسخه آن تحویل دکتر مسعود پزشکیان شد. سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران روز دوشنبه از این سند در شهر مشهد رونمایی و تاکید کرد: اگر می‌خواهیم در مورد ایران صحبت و کار کنیم باید برای آن برنامه‌ریزی کرده باشیم. ما در حزب کارگزاران سازندگی ایران، برنامه‌ای تدوین کرده‌ایم که درباره آینده ایران است. این برنامه را در اختیار آقای پزشکیان نیز قرار داده‌ایم.
سند دولت رفاه و توسعه، بر سه تکلیف اصلی استوار است که اولین تکلیف آن جهانی‌سازی ایران بر پایه سه اصل عزت، حکمت و مصلحت است که این امر باید از یک‌سو منجر به کاهش تحریم‌های بین‌المللی شود از دیگرسو، روابط منطقه‌ای را گسترش دهد. تکلیف دوم بر کاهش فقر و مشکلات حاد معیشتی مردم استوار است که باید این امر فی‌الفور در دستور کار قرار گیرد و دولت آینده به این‌سو با شتاب حرکت کند. تکلیف سوم نیز بازگرداندن ایران به مسیر توسعه پایدار است. همچنین این برنامه بر چهار اصل متمرکز است و تلاش کرده است مهم‌ترین مشکلات ایران امروز را ببینید و برای آنها راهکاری ارائه کند. برنامه دولت رفاه از دو منظر قابل توجه است. این سند هم حاوی یک برنامه میان‌مدت برای سال‌های ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۷ است که نشان می‌دهد سیمای ایران در پایان سال ۱۴۰۷ چگونه باید باشد و هم حاوی یک برنامه بلندمدت ۲۰ ساله است که نشان می‌دهد از سال ۱۴۰۳ تا ۱۴۲۳ چگونه باید حرکت کنیم و به چه جایگاهی برسیم.
متن کامل سند و برنامه پیشنهادی حزب کارگزاران سازندگی ایران برای اداره آتی کشور را می‌توانید در ادامه بخوانید.
چشم‌انداز کارگزاران برای ایران
ایران در میان‌مدت(۱۴۰۷) و بلندمدت(۱۴۲۳) به کدام سو رود و چگونه باشد؟

تکالیف اصلی دولت رفاه و توسعه:
تکلیف ۱: جهانی‌سازی ایران -بر پایه سه اصل عزت، حکمت و مصلحت- با کاهش تحریم‌های بین‌المللی و گسترش روابط منطقه‌ای
تکلیف ۲: کاهش فقر و مشکلات حاد معیشتی مردم
تکلیف ۳: بازگرداندن ایران به مسیر توسعه پایدار
اصول دولت رفاه و توسعه:
اصل اول:‌ تعیین توسعه به‌عنوان هدف راهبردی و محوری ایران
نکته: چگونه همه برنامه‌ها، سیاست‌ها و اقدامات به افزایش رفاه همه ایرانیان در سطح استاندارد جهانی منجر شود؟

اصل دوم: تنظیم روابط منطقه‌ای و بین‌المللی ایران برمبنای نقش‌آفرینی هوشمندانه در زنجیره ارزش جهانی
نکته ۱: ایران در عصر پسانفت قرار است چه محصولی به جهان عرضه کند؟
نکته ۲: از توانمندی منطقه‌ای ایران چگونه در راستای اهداف تجاری و اقتصادی بهره‌برداری شود؟

اصل سوم: اجماع‌سازی با مشارکت گسترده عموم مردم در قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری بر مبنای حاکمیت قانون
نکته ۱: چگونه از تمامی منابع انسانی، کارشناسی و مدیریتی کشور در خدمت برنامه‌های توسعه استفاده شود؟
نکته ۲: همه بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی فارغ از هرگونه تمایل و گرایش‌های سیاسی و ایدئولوژیک باید در خدمت برنامه‌های توسعه قرار گیرند.
اصل چهارم: توجه و تعهد به الزامات محیط زیستی
نکته: چگونه هم تولید و هم درآمد -به‌ویژه در بخش انرژی- افزایش یابد و هم به الزامات محیط زیستی متعهد بمانیم؟

مهم‌ترین مشکلات ایران امروز:
۱- کاهش سهم ایران از تجارت جهانی به دلیل تحریم‌های بی‌سابقه
۲- کیفیت پائین خدمات عمومی و حمایتی:
نابرابری درآمدی و منطقه‌ای و فقر چندبعدی فزاینده
نواقص نظام آموزش و نظام سلامت
پیری جمعیت و کسری صندوق‌های بازنشستگی
تخریب محیط زیست و اضافه برداشت از منابع آب
۳- بی‌ثباتی شدید اقتصادی به شکل تورم، نوسان نرخ ارز و قیمت مسکن:
کسری بودجه چندبعدی و فزاینده دولت
ناتوانی در قیمت‌گذاری بهینه حامل‌های انرژی(خصوصاً بنزین و گازوئیل)
۴- درآمد سرانه اندک:
نرخ مشارکت اقتصادی پائین
مهاجرت فراگیر
کمبود سرمایه‌گذاری(خصوصاً در امور زیربنایی مانند برق و حمل‌ونقل)
فناوری فرسوده تولید و عقب‌ماندگی در فناوری اطلاعات
۵- کیفیت پائین حکمرانی:
رانت‌جویی، حامی‌پروری و فساد اقتصادی گسترده
محیط کسب‌وکار پرهزینه و بوروکراسی ناکارآمد
مشکلات سیاست داخلی
۶- کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی
مسئولیت‌ناپذیری مدیران دولت در قبال معضلات جامعه
حلقه بسته مدیران دولتی به اعضای یک گروه خاص
شیوه سنتی و سطح پائین پاسخگویی به مردم
پایمال شدن حقوق جوانان، زنان و اقلیت‌ها

برنامه میان‌مدت(۱۴۰۳ – ۱۴۰۷)
سیمای ایران در ۱۴۰۷ چگونه باید باشد؟

اهداف میان‌مدت دولت رفاه و توسعه:
رشد اقتصادی: ۸ درصد در سال ۱۴۰۷
نرخ تورم: ۱۰ درصد در سال ۱۴۰۷

مسئله اول: کاهش سهم ایران از تجارت جهانی به دلیل تحریم‌های بی‌سابقه
سهم ایران از صادرات کالاها و خدمات، ۳۵/۰ درصد در سال ۲۰۲۲ بود.

راهبرد: عرفی کردن سیاست خارجی و ارتقای سطح حضور ایران در حوزه نفوذ سیاسی و نفوذ تاریخی
برنامه ۱: تحت نظارت عالیه رهبری و با هدف ارتقاء منافع ملی ایران:
اعمال یکپارچه و هماهنگ سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
استفاده از قدرت و نفوذ منطقه‌ای و بین‌المللی ایران برای گفت‌و‌گو و دستیابی به توافق عزتمند با سایر دولت‌ها
برنامه ۲: تقویت و گسترش روابط ایران با کشورهای اسلامی و عربی:
ارتقای سطح حضور ایران در حوزه نفوذ سیاسی
حضور همه جانبه و تشکیل بلوک‌های اقتصادی منطقه‌ای
توسعه مناسبات امنیتی پایدار در خاورمیانه و مشارکت کشورهای پیرامونی ازجمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای استقرار و تقویت امنیت منطقه‌ای
برنامه ۳: استفاده از ظرفیت‌های توافقات منطقه‌ای(نظیر اکو، اوراسیا، شانگهای و …):
ارتقای سطح حضور ایران در حوزه نفوذ تاریخی(تمدن آسیایی)
حضور همه جانبه و تشکیل بلوک‌های اقتصادی منطقه‌ای
تقویت روابط در راستای بازسازی جاده تاریخی ابریشم
برنامه ۴: صیانت از استقلال سیاسی نظام جمهوری اسلامی:
ایفای نقش کارآمد ایران در تعامل و تقویت روابط منطقه‌ای-بین‌المللی
تلاش ایران در راستای حمایت از خصیصه‌ها و فرهنگ جهان عاری از خشونت از طریق مشارکت فعال دولت‌ها در نهادهای اجماع‌ساز بین‌المللی

مسئله دوم: نابرابری درآمدی و فقر مطلق فزاینده
بیش از ۳۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر مطلق قرار دارد.
راهبرد: بزرگ‌تر کردن بخش طبقه متوسط با بهبود سطح درآمد طبقه ضعیف
برنامه ۱: واگذاری ۳۵ درصد سهام طرح‌هایی که از منابع صندوق توسعه ملی یا از منابع خارجی با تضمین دولت استفاده خواهند کرد، به دهک‌های مورد نظر به صورت اقساط. طی ۱۰ سال به میزان ۲۸۰ میلیارد دلار سهام به طبقات متوسط و پایین جامعه واگذار خواهد شد.
برنامه ۲: گسترش چتر بیمه تامین اجتماعی با کاهش نرخ حق بیمه
برنامه ۳: تبدیل یارانه نقدی به درآمد پایه همگانی در چارچوب نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی با افزایش یارانه نقدی دهک‌های درآمدی پایین

مسئله سوم: نواقص نظام سلامت
۵ درصد از هزینه‌های خانوار -از جیب خودشان- بابت هزینه‌های سلامت پرداخت می‌شود.
راهبرد:
بهبود نظام خدمات درمان عمومی
برنامه ۱: بازنگری در طرح تحول سلامت
برنامه ۲: تقویت و توسعه بیمه‌های درمانی
برنامه ۳: ایجاد پوشش کامل خدمات درمانی
برنامه ۴: کنترل مصرف دارو با روش‌های هوشمند

مسئله چهارم: ایرادات نظام آموزشی
شاهد ۳۰ درصد بازماندگی از تحصیل در برخی مناطق کشور هستیم.
راهبرد: توسعه نظام آموزشی مهارت‌محور
برنامه ۱: تطبیق بیشتر تخصص با شغل
برنامه ۲: تقویت رابطه تقاضاکنندگان منابع انسانی با دانشگاه‌ها
برنامه ۳: تکمیل برنامه حذف کنکور

مسئله پنجم: نابرابری منطقه‌ای
درآمد سرانه ۱۳ استان محروم ،کمتر از یک‌چهارم درآمد ۳ استان برخوردار است.
راهبرد: محور توسعه قرار گرفتن ۱۷۰ شهر با جمعیت ۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر
برنامه ۱: توسعه متوازن زیربناها
برنامه ۲: کمک به تکمیل زنجیره تامین محصولات هر منطقه
برنامه ۳: اختصاص بیشتر از کمک‌های دولتی به شهرهای متوسط

مسئله ششم: پیری جمعیت و کسری صندوق‌های بازنشستگی
حدود ۲۰ درصد از بودجه عمومی دولت صرف کسری بودجه صندوق‌های بازنشستگی می‌شود.
راهبرد: اصلاح ساختار صندوق‌های بازنشستگی
برنامه ۱: افزایش بازدهی دارایی‌ها با بهبود مدیریت شرکت‌ها
برنامه ۲: کنترل مخارج اداری صندوق‌ها
برنامه ۳: تامین بهینه منابع صندوق‌ها از محل بهبود اشتغال و درآمد

مسئله هفتم: تخریب محیط زیست و اضافه برداشت از منابع آبی
ایران در میان ۱۰ کشور جهان با بیشترین میزان گازهای گلخانه‌ای جای داشته و از میان ۶۰۹ آبخوان کشور نیز، بیش از ۴۲۰ آبخوان در وضعیت بحرانی و ممنوعه قرار دارد.
راهبرد ۱: مدیریت مصرف آب
راهبرد ۲: مدیریت مصرف سوخت‌های فسیلی
برنامه ۱: گسترش شبکه‌های آبیاری نوین
برنامه ۲: استقرار حکمرانی مطلوب منابع آب
برنامه ۳: توسعه اقتصاد سبز، صنعت کم‌کربن و تقویت سازگاری و کاهش آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم
برنامه ۴: اصلاح الگوی تولید و مصرف پسماندها، کاهش تولید پسماندها، تفکیک زباله از مبدأ و پیاده‌سازی نظام اقتصاد چرخشی

مسئله هشتم: بی‌ثباتی شدید اقتصادی(تورم، نوسان نرخ ارز و قیمت مسکن)
میانگین تورم در ۵ سال اخیر، ۴۰ درصد بوده است و قیمت مسکن در طی ۶ سال، ۱۵ برابر شده است.
راهبرد: مدیریت درست سیاست پولی
برنامه ۱: بهبود وضعیت استقلال بانک مرکزی در عمل
برنامه ۲: استفاده دقیق‌تر و کامل‌تر از عملیات بازار باز و ابزار نرخ سود بین بانکی
برنامه ۳: کنترل پایه پولی به جای کنترل تسهیلات به بخش غیردولتی
برنامه ۴: افزایش سرمایه بانک‌های دولتی
برنامه ۵: تک‌نرخی کردن ارز بعد از کنترل نرخ تورم
برنامه ۶: برداشتن پیمان‌سپاری ارزی پس از مدیریت نرخ ارز

مسئله نهم: کسری بودجه و کاهش اعتبارات عمرانی دولت
بودجه عمرانی سرانه -به قیمت ثابت- از سال ۱۳۹۰ تاکنون کمتر از نصف شده است.
راهبرد ۱: گسترش پایه مالیاتی با بهبود سرمایه‌گذاری و تولید
راهبرد ۲: افزایش درآمدهای نفتی با کاهش تحریم‌ها
برنامه ۱: حذف بودجه‌های غیرضروری
برنامه ۲: افزایش سهم بودجه‌های عمرانی مولدتر(مانند زیربناهای برق و حمل‌ونقل)
برنامه ۳: پیشنهاد کاهش نرخ مالیات بر شرکت‌ها و افزایش اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری آنها به منظور حمایت از تولید
برنامه ۴: جذب سرمایه خارجی برای بخش نفت و گاز و پتروشیمی
برنامه ۵: افزایش سرمایه‌گذاری عمرانی(خصوصاً امور زیربنایی مانند برق، حمل‌ونقل، ارتباطات، آب و کشاورزی) از محل درآمدهای نفت و گاز
برنامه ۶: افزایش سرمایه‌گذاری عمرانی از طریق مشارکت عمومی و خصوصی

مسئله دهم: قیمت حامل‌های انرژی به‌ویژه بنزین و گازوئیل
روزانه در کشور بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر بنزین با نرخ ۵ سنت مصرف می‌شود که این مبلغ چیزی در حدود یک‌پانزدهم قیمت جهانی آن است.
راهبرد: اصلاح تدریجی بازار حامل‌های انرژی با تکمیل و تداوم حمایت از قدرت خرید مردم
برنامه ۱: تداوم سهمیه کارت سوخت
برنامه ۲: تعریف تدریجی سهیمه کارت سوخت برای افراد به جای خودروها
برنامه ۳: اجازه به افراد برای خرید و فروش سهمیه بنزین و تمهید زیرساخت‌های آن
برنامه ۴: انتقال منابع حاصل از حامل‌های انرژی به برنامه جامع رفاه و تامین اجتماعی

مسئله یازدهم: نرخ مشارکت اقتصادی پائین و مهاجرت فراگیر
درحالی‌که نرخ مشارکت اقتصادی در کشورهای پیشرفته بیش از ۶۰ درصد است، این عدد در ایران ۴۱ درصد است.
راهبرد: بهبود دستمزد حقیقی
برنامه ۱: افزایش دستمزد سالانه(حداقل به اندازه تورم)
برنامه ۲: حفظ سرمایه‌های انسانی با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در بخش‌های انرژی، زیربناها و فناوری ارتباطات و اطلاعات
برنامه ۳: گسترش حمایت‌ها از شرکت‌ها و تولیدات دانش‌بنیان

مسئله دوازدهم: رانت‌جویی، حامی‌پروری و فساد اقتصادی گسترده
رتبه ایران در شاخص ادارک فساد در بین ۱۸۰ کشور، ۱۴۹ است.
راهبرد: کاهش فرصت‌های رانت‌جویی
برنامه ۱: کاهش نرخ‌گذاری‌های دولتی
برنامه ۲: حذف امضاهای طلایی(تا حد ممکن)
برنامه ۳: هوشمندسازی و حذف رابطه متصدیان دولتی با شهروندان
برنامه ۴: گسترش برنامه‌های شفافیت مالی، بانکی، بودجه‌ای، قراردادها و استخدام‌ها
برنامه ۵: ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی و انتشار منظم گزارش‌های مربوطه
برنامه ۶: توجه جدی به رسالت مطبوعات، تقویت رسانه‌ها و تضمین امنیت رسانه‌ای برای تأمین زمینه‌های اجتماعی و مبارزه با فساد دولتی-حاکمیتی

مسئله سیزدهم: محیط کسب و کار پرهزینه و بوروکراسی ناکارآمد
رتبه ایران در شاخص آزادی اقتصادی در بین ۱۸۴ کشور، ۱۶۹ است.
راهبرد:کاهش هزینه‌های اداری برای کسب‌وکارها
برنامه ۱: تکمیل پنجره‌های واحد
برنامه ۲: الکترونیکی شدن اغلب امور اداری
برنامه ۳: بازآرایی دستگاه‌های اجرائی و حذف و ادغام دستگاه‌های بدون کارکرد و ناکارآمد
برنامه ۴: جلوگیری از بی‌ثباتی و تورم در مقررات
برنامه ۵: رصد امور اداری برای کاهش زمان صرف شده شهروندان در ادارات

مسئله چهاردهم: کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی
براساس شاخص‌های جهانی حکمرانی خوب، ایران در میان ۲۰ درصد کشورهایی است که بدترین حاکمیت قانون را داشته و در ردیف ۱۰ درصد کشورهایی است که پائین‌ترین درجه پاسخگویی را دارند.
راهبرد: استقرار دولتی فراگیر، کارآمد، منسجم و هماهنگ
برنامه ۱: تقویت نظام حزبی
برنامه ۲: ارتقاء سطح پاسخگویی و بهبود نقش تعیین‌کننده انتخابات و داوری مردم
برنامه ۳: ارتقاء منزلت و جایگاه شهروندان و تأمین حقوق آنان
برنامه ۴: تضمین حقوق اکثریت و اقلیت
برنامه ۵: تقویت نهادهای مدنی
برنامه ۶: تشکیل یک دولت فن‌گرا با حضور تواناترین و پاک‌ترین مدیران متخصص کشور از همه گروه‌های سیاسی و فکری
برنامه ۷: سیاست‌زدایی از مناصب و مدیریت‌های فنی و اجرائی

برنامه بلندمدت(۱۴۰۳ – ۱۴۲۳)
سیمای ایران در ۱۴۲۳ چگونه باید باشد؟

اهداف بلندمدت دولت رفاه و توسعه:
حجم اقتصاد: از اقتصاد ۳۰۰ میلیارد دلاری به ۳۵۰۰ میلیارد دلاری در سال ۱۴۲۳
نرخ تورم: ۲ درصد در سال ۱۴۲۳
نرخ بهره اسمی: نزدیک به صفر در سال ۱۴۲۳
جامعه بدون فقیر

حفظ رفاه اجتماعی در شرایط موجود:
۸/۳ میلیون بشکه نفت در روز
۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز
۳۰۰ هزار بشکه میعانات در روز
۷۴ میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال
راه‌های افزایش تامین مالی با هدف جذب ۱۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جهت توسعه زیرساختی کشور برای ۱۰ سال:
منابع مالی ارزان‌قیمت خارجی(پس‌انداز سایر ملل)
جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
استفاده از سازوکارهای فاینانس و بای‌بک
جذب منابع مالی هموطنان خارج از کشور

شتاب‌بخشی به سرمایه‌گذاری در نفت و گاز در افق ۲۰۲۳:
افزایش تولید نفت به ۷ میلیون بشکه در روز
افزایش تولید گاز طبیعی به ۱ میلیارد مترمکعب در روز
افزایش تولید محصولات پتروشیمی به ۱۳۰ میلیون تن در سال
دســتیابی به تکنولوژی‌ برای افزایــش ضریب بازیافت مخازن
عقد قراردادهای درازمدت فروش نفت و گاز
اســتفاده حداکثری از ظرفیت ترانزیت نفت و گاز ایران
استفاده از نفت و گاز و میعانات به عنوان خوراک برای توسعه صنعتی کشور

توسعه زیرساختی ایران از محل سرمایه‌گذاری‌ها
مصارف ۷۰۰ میلیارد دلار درآمدهای ناشی از توسعه صنعت نفت:
هزینه های تولید از آن کسر شود
۳۵ درصد به صندوق توسعه ملی واریز شود
مابقی صرف دو هدف شود:
۳-۱- توسعه زیرساخت کشور
۳-۲- سرمایه‌گذاری برای افزایش مجدد تولید نفت و گاز

اهداف برنامه در حوزه حمل‌ونقل با نگاه به بازسازی ظرفیت کشور در محور شرق به غرب(جاده ابریشم):
تکمیل شبکه راه‌آهن کشور
توسعه شبکه اتوبان کشور
توسعه مترو و حمل‌ونقل مدرن شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر
ایجاد و توسعه شبکه راه‌آهن سریع‌السیر برقی کشور
توسعه فرودگاه امام خمینی با ظرفیت ۶۰ میلیون مسافر در سال
توســعه فرودگاه‌های کشور و تجهیز یک ناوگان هواپیمایی بین‌المللی
توسعه بنادر شمالی و جنوبی کشور

توسعه زیرساختی در حوزه منابع آب و انرژی:
تکمیل و توســعه نیروگاه‌ها، انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و شبکه توزیع انرژی کشور
توسعه آبخیزداری
ساخت و تکمیل سدهای کوچک و بزرگ ذخیره آب و مهندسی رودخانه‌ها با هدف استفاده حداکثری از منابع آب کشــور و به حداقل رســاندن خســارات ناشی از خشکســالی و ســیل
تأمین و انتقال آب از دریا برای تأمین کسری آب شرب و صنعت
توسعه شبکه فاضلاب شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر

توسعه زیرساختی در حوزه خدمات عمومی:
توسعه زیرساخت‌های IT و ICT
توسعه دانشگاه‌های مادر و تجهیز و ارتقای آنها به سطح قابل قبول بین‌المللی
توسعه شبکه‌های بهداشت و درمان
توسعه و نوسازی مدارس و ارتقای امکانات آموزشی
توسعه زیرساخت‌های ورزشی و تربیت‌بدنی

چگونگی اجرای پروژه‌های زیرساختی:
اجرای طرح‌های زیرساختی از طریق مناقصه بین‌المللی
تامین منابع از محل توســعه میادین نفتی
تعیین سهم مشخص برای پیمانکاران داخلی
تامین منابع مالی طرحهای زیرساختی از محل صادرات در طی مدت ۲۰ سال
بازپرداخت تأدیه اصل و فرع منابع از این طریق
عقد قراردادهای توسعه زیرساخت‌ها و میادین در دوره دولت چهاردهم
دوره زمانی ۱۰ ساله اجرای پروژه ها و دوره زمانی ۲۰ ساله بازپرداخت دیون

تامین مالی بخش غیردولتی برای اجرای طرح‌های توسعه:
حداکثر استفاده از ظرفیت بورس
تامین ۸۰۰ میلیارد دلار از محل انتشار انواع اوراق ارزی در بازارهای بین‌المللی(از طریق تعیین ارزش حال درآمدهای ۲۰ ساله صندوق توسعه ملی)
تخصیص منابع فوق برای توسعه صنعتی به بخش‌های غیردولتی به صورت وام و با رعایت دو اصل توازن منطقه‌ای و توازن اجتماعی