توسعه روابط ایران و عربستان با سرعت پیش می‌رود در تازه‌ترین تحول پادشاه عربستان به ایران دعوت شد
حسن همایون؛ گروه راهبرد
ناصر کنعانی،سخنگوی وزارت امور خارجه گفت،ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور به‌طور رسمی از ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی برای سفر به ایران دعوت کرد. با این رویداد تازه گامی دیگر در بهبود، تقویت و تحکیم روابط تهران و ریاض برداشته شد، انتظار می‌رود با گشایش سفارتخانه‌های دو کشور و دفاتر کنسولی در روزهای پیش‌رو گام نهایی از سرگیری روابط ایران و عربستان برداشته شود. مقام‌های ایرانی زمستان سال گذشته در حالی به استقبال بهار رفتند که خبر نهایی شدن توافق از سرگیری روابط تهران - ریاض با میانجی‌گری پکن را به اطلاع افکار عمومی رسانده بودند. مذاکره‌هایی که پیش‌تر با میزبانی عراق و عمان در سطح کارشناسی از پنج سال پیش به طور ادواری آغاز شده بود. دور نهایی مذاکرات ایران و عربستان به میزبانی چین با حضور علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مساعد بن‌محمد العيبان، مشاور امنیت ملی عربستان سعودی نوزدهم اسفند ماه سال گذشته انجام شد. مستند بر آن مذاکره‌های صورت گرفته عادی‌سازی روابط، دیدار وزرای خارجه دو کشور، بازگشایی سفارتخانه‌های ایران و عربستان در تهران و ریاض همچنین بازگشایی دفاتر کنسولی دو کشور از جمله توافق‌های حاصل شده است. از زمستان گذشته تاکنون امیرعلی عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران و فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان یک‌بار در هفدهم فروردین ماه در پکن با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. در تازه‌ترین رویداد روز دوشنبه ۲۸ فروردین ماه ناصر کنعانی با اعلام خبر دعوت رسمی از سلمان بن عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود، پادشاه عربستان سعودی برای سفر به ایران به دعوت ابراهیم رئیسی درباره آینده روابط تهران - ریاض عنوان کرد: «ما در مسیر اجرایی کردن دو موافقتنامه جامع بین دو کشور هستیم که در سال‌های قبل بین تهران و ریاض به امضا رسیده است. این توافقنامه‌ها شامل همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های اقتصادی، تجاری ورزشی و امنیتی است و ان‌شاالله با تکمیل گام‌های اجرایی، برای اجرایی کردن این موافقتنامه‌ها شاهد تبادل هیات‌های مشترک بین دو کشور خواهیم بود. گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین دو کشور با توجه به ظرفیت‌های موجود بین ایران و عربستان در اولویت توجه ما قرار دارد.» اشاره سخنگوی وزارت امور خارجه به توافق نامه‌های پیشین میان ایران و عربستان به توافق‌های حاصل شده در دولت اصلاحات است. موافقتنامه همکاری‌های امنیتی بین دو کشور که در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۸۰ (۱۴۲۲.۱.۲۲ مصادف با ۱۷. ۲۰۰۱.۴) و موافقتنامه عمومی همکاری در زمینه اقتصاد ،تجارت، سرمایه‌گذاری فناوری، علوم، فرهنگ، ورزش و جوانان که در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ (۱۴۱۹.۲.۲ مصادف با ۱۹۹۸.۵.۲۷) به امضا رسیده است.
آخرین گام عادی‌سازی کامل روابط ایران و عربستان از سرگیری تمام و کمال روابط دیپلماتیک بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور است. اخیراً هم گزارش‌هایی از سفر هیات‌های فنی ایران و عربستان به ریاض و تهران برای ایجاد مقدمات بازگشایی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های دو کشور منتشر شده بود. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در این باره نیز عنوان کرد: «هیات‌های فنی به ایران و عربستان سفر کردند و کارهایشان را به‌خوبی انجام می‌دهند، استقبال خیلی خوبی، مقامات دو کشور از هیات‌های فنی و مقدماتی انجام دادند. گفت‌وگوهای خوبی صورت گرفته و تسهیلات بسیار خوبی در اختیار دو طرف قرار داده شده است.
روابط سیاسی میان دو کشور هم عملاً به‌طور مستقیم برقرار شده است، ما در مسیر فعال‌سازی سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های کنسولی دو کشور قرار داریم و مانع و موضوع بازدارنده‌ای، در این زمینه نداریم.»
نزدیکی موسوم حج و آغاز سفر حجاج به عربستان سعودی و زیارت خانه خدا هم از دیگر موضوع‌های قریب‌الوقوع در روابط ایران و عربستان است. کنعانی نیز در این‌باره عنوان کرده است: « با توجه به اینکه موسم حج را هم در پیش داریم، تاکید ما و طرف عربستان این است که ان‌شاالله در بازه زمانی بسیار مناسبی بتوانیم، سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های دو کشور را فعال گ‌سازی کنیم که ان‌شاالله در ایام حج، حجاج ایرانی بتوانند با آسان‌ترین روش با استفاده از خدماتی که سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها در اختیارشان قرار می‌دهند شاهدبرگزاری مراسم حج خوب و آرامی باشیم.»
باب گفت‌وگو، دیدار، مذاکره پس از ۷ سال میان ایران و عربستان گشوده شده است؛ با کاهش تنش‌ها و خصومت‌ها میان دو کشور مهم منطقه امیدها به برقراری ثبات و پایداری بیشتر در منطقه خاورمیانه قوت گرفته است. پیش‌تر با دعوت رسمی پادشاه عربستان از ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران برخی از کارشناسان به گمانه‌زنی‌ها و تحلیل دستاوردهای تعامل و سفر مقامات دو کشور به ایران و عربستان پرداخته بودند. از آن جمله حسن هانی‌زاده کارشناس سیاست خارجی معتقد است: «آنچه به عنوان توافقنامه ایران و عربستان در پکن اتفاق افتاد را می‌توان ناشی از تنش‌های ۷ ساله منطقه دانست که نه تنها برای سعودی‌ها دستاوردی نداشت بلکه به از بین رفتن و هدر دادن منابع مالی و بنیه‌ای این کشور و از دست رفتن بخش مهمی از ظرفیت‌های عربستان سعودی منجر شد. توافقنامه پکن برای عربستان آورده‌های بسیار بالایی به لحاظ سیاسی ،امنیتی، اقتصادی و امنیتی خواهد داشت؛ نخست اینکه جنگ یمن پایان می‌یابد و در اردیبهشت ماه سال آینده با باز شدن سفارتخانه‌های ایران و عربستان میان انصارالله و یمنی‌ها با عربستان، ارتباطات بهتری رقم می‌خورد که در نهایت به پایان جنگ عربستان و یمن منجر می‌شود که این موضوع در افزایش سطح امنیت منطقه تأثیر گذار است.»
دیدگاه خود را بنویسید