اخبار ضدونقیض از فرار عمر البشیر در درگیری‌های سودان منتشر شده است

امیرعباس نخعی؛ دبیرگروه جهاد

درگیری‌های خونین در خارطوم، پایتخت سودان همچنان در جریان است و در حالی که دو طرف درگیر، پایبند به هیچ آتش‌بس اعلامی نیستند و شهروندان کشورهای دیگر در حال ترک یا فرار از پایتخت هستند؛ اخباری ضدونقیض از فرار عمر البشیر، رئیس‌جمهور سابق این کشور از زندان به گوش می‌رسد. با این حال هیچ منبع رسمی خبر فرار او را تایید نکرده است.  

عمر البشیر کیست؟

عمر البشیر، یک نظامی ارتش سودان بود؛ وی سرهنگ ارتش بود که در کودتای بدون خونریزی صادق المهدی را برکنار کرد و نخست‌وزیر موقت سودان شد.
البشیر پس از به قدرت رسیدن فعالیت احزاب سیاسی را ممنوع و نشریات و مجلس را تعطیل اعلام کرد. او سپس خود را به‌عنوان رئیس «شورای رهبری انقلاب نجات ملی» منصوب کرد. این شورا نهادی بود که او تاسیس کرده بود و این شورا تمام قدرت قانون‌گذاری و اجرایی در سراسر کشور را در اختیار داشت. او پست ریاست‌جمهوری، نخست‌وزیری، فرمانده نیروهای مسلح و وزارت دفاع سودان را شخصاً دراختیار گرفت.
اما وضعیت سودان این‌گونه باقی نماند و پس از جدایی جنوب سودان از بخش شمالی؛کشــور با بحران بی‌سابقه روبه‌رو شد. در جریان جدایی جنوب این کشور آسیب فراوانی بر آن وارد شد. در آن زمان حدود ۸ میلیون از جمعیت جنوب ۶۵۰ هزار کیلومتر از خاک خود را از دست داد و مساحت ۲میلیون و ۵۰۰ کیلومتری سودان به ۱ میلیون و ۸۵۰ هزار کیلومتر رسید، سرچشمه‌های رود نیل از اتیوپی و اوگاندا در جنوب(رودهای نیل آبی و سفید) منابع جنگلی در جنوب و از همه مهم‌تر بیش از یک‌سوم نفت خود را از دست داد و میزان تولید نفت سودان با جدایی جنوب از ۴۸۰ هزار بشکه در روز به ۱۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و سایه فقر به‌سرعت بر سر سودان افکنده شد. در چنین شرایطی، عمر البشیر روابط خود را با کشورهای عربی مستحکم‌تر کرد تا از کمک‌های مالی آنان بهره ببرد. از همین‌رو، روابط حسنه سودان با جمهوری اسلامی رو به سردی رفت در عوض کمک‌های مالی کشورهای ثروتمند عربی، سودان را یاری داد. اما آنچه که این رئیس‌جمهور خودخوانده را به یک متهم بین‌المللی تبدیل کرد، نزاع دارفور بود. منطقه‌ای که بخشی از مردم آن مسلمان آفریقایی‌تبار بودند و در جنگ‌های دارفور عمرالبشیر به نسل‌کشی و پاک‌سازی نژادی متهم شد.

طی ۶ سال جنگ داخلی در این منطقه ۳۰۰ هزار نفر کشته شده و بیش از دو میلیون نفر آواره شده‌اند.
دیوان بین‌المللی کیفری مستقر در الهه در ۴ فوریه سال  ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی) و در اقدامی بی‌سابقه حکم بازداشت عمرالبشیر را به اتهام ارتکاب «جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت» در دارفور، صادر کرد. این نخستین بار بود که دادگاه رسیدگی به جرائم جنگی، حکم بازداشت رهبری را که هنوز در رأس کار است، صادر می‌کرد. عمرالبشیر در واکنش به این حکم گفته بود «حکم را در کوزه بگذارید.»
دولت سودان هم «سیزده» سازمان عمده بین‌المللی امدادرسانی را که در منطقه دارفور به کمک‌رسانی به مردم جنگ‌زده می‌پرداختند از آن کشور اخراج کرد.

پایان البشیر  

۱۰ سال پس از این حکم عمر البشیر در تاریخ (۱۳۹۸) ۲۰۱۹ پس از آنکه ارتش کنترل کشور را دست گرفت، مجبور به‌استعفا و پس از آن دستگیر شد. عوادابن عوف، وزیر دفاع سودان در آن زمان گفت: عمر البشیر دستگیر شده و در حال حاضر در یک محل امن حفاظت می‌شود. براساس اخبار اعلام شده در سودان در آن زمان چمدان‌هایی با بیش از ۵ میلیارد پوند سودان (معادل ۱۰۵میلیون دلار، ۳۵۱ هزار دلار و ۶ میلیون یورو) در خانه عمر البشیر، رئیس‌جمهور مخلوع سودان یافت شد. وی مظنون به پولشویی بود و دستور بازجویی از عمرحسن البشیر توسط احمد محمود، دادستان کل سودان به اتهام کمک مالی به تروریست‌ها و پولشویی داده شد. دادستان کل سودان، عمر البشیر، رئیس‌جمهوری سابق این کشور را در ارتباط با جمع‌آوری ثروت مشکوک و صدور دستور وضعیت اضطراری به فساد متهم کرد. پس از آن وی به زندانی در سودان منتقل شد.

اما‌واگرهای فرار البشیر

درگیری‌های سودان از آنجا شدت گرفت که بحث انتقال قدرت مطرح شد. ژنرال محمد حمدان دغلو(حمدتی) یکی از طرف‌های درگر و ژنرال‌های با نفوذ است که به همراه نظامیانش تمایل دارد تا همچنان در قدرت باشد؛ درخواست برای ایجاد اتحاد ارتش و انحلال این دسته از نظامیان و یکی شدن با ارتش موجب اختلافات اصلی کشور است. حمدتی حاضر به انحلال نیروهای نظامی وابسته به خود نیست و تمایل دارد تا همچنان بخشی از قدرت سیاسی موجود باشد. درگیری‌هایی که در سودان آغاز شده طی روزهای گذشته صدها کشته و هزاران مجروح بر جای گذاشته است.  با اوج گرفتن اختلافات ژنرال برهان و سرلشکر حمدتی، سیاستمداران سودانی احتمال بروز جنگ میان ارتش و نیروهای واکنش سریع را مطرح کردند اما هرگز توافقی میان این دو حاصل نشد.

در بی‌عملی جامعه جهانی و خروج پیوسته شهروندان خارجی، نبرد میان دو قدرت نظامی نه تنها کاهش نیافت بلکه رو به گسترش گذاشت و شهروندان خارطوم قربانیان این نبرد قدرت بودند تا اینکه شب گذشته خبری مبنی‌بر حمله به زندان کوبر محل نگهداری عمر البشیر منتشر شد.

به گزارش مهر، به دنبال اخبار ضدونقیض از فرار «عمر البشیر» رئیس‌جمهور مخلوع پیشین سودان در پی ناآرامی‌های اخیر در خارطوم، دفتر ژنرال عبدالفتاح برهان، خبر منتشر شده از گریختن وی از زبان برخی رسانه‌ها را تکذیب کرد.

شبکه تلویزیونی الحدث عربستان سعودی، دیروز به نقل از منابع آگاه خود اعلام کرد که خبر رسانه‌ها در فرار عمرالبشیر از زندان «کوبر» صحت ندارد و اخبار موثقی وجود دارد که وی هم‌اکنون در بیمارستان «السلاح الطبی» تحت مراقبت پزشکی است.
همچنین دفتر ژنرال عبدالفتاح برهان، رئیس شورای حاکمیتی انتقالی سودان در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «القاهره الاخباریه» خبر رسانه‌ای فرار «عمر البشیر»، رئیس‌جمهور مخلوع سابق سودان از زندان «کوبر» در جریان ناآرامی‌های اخیر از سوی آژانس خبری آناتولی را رد کرد. پیش‌تر نیز شبکه خبری «الحدث» وابسته به عربستان سعودی به نقل از منابع آ گاه در سودان با تکذیب خبر فرار عمر البشیر، رئیس‌جمهور مخلوع سابق سودان اعلام کرد که وی هم‌اکنون به همراه «بکری حسن صالح»، معاون سابق وی به همراه دو تن دیگر در بیمارستان موسوم به «السلاح الطبی» در شهر «ام درمان» از توابع خارطوم در حال مداوا و بستری است. در همین راستا، حزب «امت ملی» سودان به خبرنگار «الحدث» درباره شایعات احتمالی فرار عمر البشیر پی۵شتر گفت که گریختن البشیر می‌تواند پرونده قضایی خطیری با عنوان جنایت سازمان‌یافته و تروریسم را ضدخارطوم در محاکم بین‌المللی باز کند و نسبت به تبعات فرار زندانیان خطرناک با سابقه تروریستی می‌تواند عواقب سویی را ضدسودان و به دنبال آن شرایط بد پزشکی و انسانی فاجعه‌بار قریب‌الوقوع را بر کشور تحمیل کند. اگرچه فرار عمر البشیر از زندان کوبر تکذیب و اعلام شده که وی تحت مداوا قرار دارد، اصل حمله به این زندان و فرار برخی از زندانیان که بعضاً تروریست‌های دربند بود، نگرانی‌های بین‌المللی را دامن زده است. به‌ویژه آنکه فیلم‌های ویدئویی که توسط شهروندان سودانی منتشر شده، فرار و آزادی برخی از زندانیان را به تصویر کشیده است.