مراسم نخستین سالگرد درگذشت محمدعلی اسلامی‌ندوشن
استادان و علاقه‌مندان به محمدعلی اسلامی ندوشن به مناسبت نخستین سالگرد درگذشت این چهره فرهنگی چهارشنبه ششم اردیبهشت در خانه اندیشمندان علوم انسانی دور هم جمع شدند و از ویژگی‌های او به ویژه ایران‌دوستی و دغدغه‌اش برای ایران گفتند. به گزارش ایسنا، در آغاز مراسم نخستین سالگرد درگذشت محمدعلی اسلامی ندوشن، فیلمی در یادبود درگذشتگان سال ۱۴۰۱، کسانی چون محمد آصف فکرت‌هروی، سیدمحمود دعایی، احمد مهدوی‌دامغانی، هوشنگ ابتهاج، عباس معروفی، یدالله رویایی، مفتون امینی، سیدجواد طباطبایی، احمد سمیعی گیلانی و..... پخش شد که درباره اسلامی ندوشن سخن گفته بودند. بر اساس اعلام پیشین قرار بود اصغر دادبه هم در این مراسم سخنرانی کند که نتوانست در برنامه حضور داشته باشد. محمود شالویی، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به عنوان نخستین سخنران این مراسم گفت: هر یک از ستارگان آسمان فرهنگ و هنر و ادب که به خاموشی
می‌گرایند به همان اندازه برای‌مان تیرگی به ارمغان می‌آوردند. کیست که امروز جای خالی بزرگی چون اسلامی ندوشن را احساس نکند؟ چگونه می‌توان جای چنین بزرگی را پر کرد، کسی که حقی بزرگ بر گردن جامعه فرهنگی و ادبی ما دارد؛ قلم روانش، احساس عمیقش، نگاه بلندش، فکر و فرهنگ بالایش ماندگار است به مانند ماندگاری تاریخ و تمدن ما.»
ژاله آموزگار، استاد زبان‌های باستانی دانشگاه تهران نیز در سخنانی مکتوب گفت: «چه دل‌پذیر است ایرانی بودن. ایران را با ویژگی‌هایش و همان‌طور که هست دوست داشتن. به کوه‌ها، دره‌ها، کویرها، دشت‌ها و جنگل‌های آن، به خلیج فارس و دریای مازندران و دریاچه رنج کشیده ارومیه آن، رودخانه‌های پرآب و کم.آب آن عشق ورزیدن. در سایه سایه‌بان فردوسی هویت خود را بهتر شناختن. با اسطوره‌های آن در «مرگ پهلوانان» گریستن با رستم زیستن. روزهایی از «ایام کودکی» از راه رفتن در کنار جویی در آبادی کوچکی در آبادی‌های یزد تا قدم زدن در خیابان‌های بزرگ‌ترین شهرهای دنیا. با لذت یاد آوردن بخشی از ویژگی‌های دوست داشتنی و برجسته اسلامی ندوشن است که دوست‌دارانش را مجذوب می‌کند.. همیشه بوده‌اند کسانی که آواز این عشق را با صدایی بلند سروده‌اند و در شناخت و شناساندن آن گام‌های بلند برداشته‌اند با نگاشتن و سرودن و با هر وسیله‌ای که توانسته‌اند در رسانه‌ها دمیده‌اند و این ندا را به گوش بیداران و خفتگان رسانده‌اند، اسلامی ندوشن یکی از این‌ها بود... در همهٔ نوشته‌های او بارقه عشق به ایران را می‌توان دید. ۳۰ نوشته او عنوان ایران را دارد. اوست که می‌گوید «ایران چه حرفی برای گفتن دارد»، :ایران را با عیب‌ها و حسن‌هایش بشناسیم». او ایران واقعی را در نظر دارد نه یک ایران نه خیالی و آرمانی. او ایران را کشوری می‌بیند با سرگذشتی خاص و متفاوت از دیگران. واژه‌های ایران و ایرانی پربسامدترین واژگان در میان نام‌های خاص در آثار هستند. ایران معشوق یگانه اوست ولی با همه این عشق هرگز سر ستیز با فرهنگ‌های دیگر ندارد. مثلاً در مقاله ایران و یونان هر دو تمدن را با واقع.بینی می‌سنجد. تمدن ایرانی را جاندار می‌داند و این جانداری را زیر بنای پایداری‌اش.»
کامیار عابدی، پژوهشگر و منتقد ادبی در این مراسم گفت: «اسلامی ندوشن ویژگی ناسیونالیستی خود را با شناخت خود از ادبیات جهان و متفکران جهانی چون توماس مان و تولستوی تعدیل می‌کند. اسلامی ندوشن از پرداختن به مسائل سیاسی پرهیز می‌کند، مستقیم سخن نمی‌گوید و شخص بی‌باکی نیست و فرد محافظه‌کاری است که اگر محافظه‌کاری را بپذیریم، نقد اجتماعی دارد.» او در ادامه افزود: «اسلامی ندوشن به ایران معنوی و معنویتی به نام ایران توجه دارد و سعی می‌کند، نقبی در ناخودآگاه انسان ایرانی در طول تاریخ بزند که این نقب عمدتاً از راه ادبیات است و از فرهنگ یاد می‌کند و البته چشم‌انداز تاریخی را فراموش نمی‌کند. به نظر می‌رسد اسلامی، ادبیات را از طریق تاریخ درک می‌کند و تاریخ را از طریق ادبیات به خوانندگان می‌شناساند.» محمدرضا جوادی یگانه، استاد دانشگاه تهران نیز در سخنانی گفت: «در زمانه‌ای که اسامی‌ای چون زمانه عسرت، انحطاط، زوال، عقب ماندگی و حیرت فراگیر نشده و به یک احساس عمومی بدل نشده بود، افرادی درگیر مسأله ایران شدند. اسلامی ندوشن پیش از دیگران مسأله را درک کرده بود و به دنبال راه برون‌رفت بود. مساله را در این نمی‌دید که در کجای جهان ایستاده‌ایم، یا ایرانی که هست و یا چگونه می‌توان ایرانی بود بلکه مسأله‌اش این بود «ایران چگونه ایران ماند». چگونگی تداوم ایران، مسأله جدی‌ای برایش بود و نحوه ماندن را بررسی کرد. ایده برجسته اسلامی ندوشن، بررسی دوره تداوم یعنی بعد از حمله اعراب و اسلام آوردن ایران بود.»ج داریوش رحمانیان نیز در سخنانی گفت: «آثار اسلامی سند و مدرک است نه تخیل. سندی که می‌توان تاریخ معاصر و تحول گفتمانی و فهم این را که ما چگونه ما شدیم، در آن دید. از این جهت درخور توجه است و به کار می‌آید. به گمان من می‌شود از آثار اسلامی ندوشن گونه‌ای فلسفه تاریخ ایران را بیرون کشید. اسلامی ندوشن اهل هیاهو نبود. آدم آرام و متینی بود. تعبیری درباره خود دارد؛ من رگبار نیستم و بارانم. از باران گل و ریحان می‌روید و رگبار خاک را می‌شوید. در پایان نیز پیام شیرین بیانی، همسر اسلامی ندوشن که در کانادا زندگی می‌کند برای حاضران پخش شد.
دیدگاه خود را بنویسید