سازندگی چالش‌های خرید و تحویل خودرو از دو شرکت سایپا و ایران خودرو را بررسی می‌کند
گروه اجتماعی: خودرو در ایران قصه پر غصه‌ای است؛ گران و بی‌کیفیت اما هیچ گزینه دیگری در سایه محرومیت از واردات خودرو و تحریم وجود ندارد. برخی با زحمت، پولی دست‌وپا می‌کنند تا از طریق ثبت درخواست در سایت‌های فروش خودرو، صاحب همین گران‌های بی‌کیفیت شوند اما «تا گوساله گاو شود، دل مادر آب شود.» تاخیر در تحویل خودرو، یکی از بزرگ‌ترین دردهای مشترک همه کسانی است که در دو شرکت انحصاری سایپا و ایران خودرو درخواست خود را ثبت کرده و مبلغ تعیین شده را نیز واریز کردند. هر چند تاخیر تحویل خودرو این روزها به سه ماه کاهش پیدا کرده است اما خریداران تاخیرهای بیش از ۷ ماه را نیز بعد از واریز کامل پول تجربه کرده‌اند. به اضافه اینکه گاهی اوقات شرکت‌های خودروساز بدون آنکه رضایت خریدار را جلب کنند، سر خود نوع خودرو را تغییر می‌دهند و اغلب مبالغ اضافی هم در همین حین از آنها دریافت می‌کنند. اگر تمام این مراحل نیز سپری شود حالا باید منتظر ماند تا بالاخره خودرو تحویل شود، البته اگر در این دو شرکت، آشنایان خریداران حضور داشته باشند احتمالاً می‌توانند زودتر خودروی خود را تحویل بگیرند در غیر این صورت باید تا زمانی غیرقابل پیش‌بینی منتظر بمانند.
نجمه بهنژاد، یکی از برندگان ثبت‌نامی خودروی کوییک است که با تاخیر ۳ ماهه، خودروی خود را تحویل گرفته و در این فرآیند، متحمل ضرر و زیان‌های زیادی شده است. او به خبرنگار «سازندگی» می‌گوید: ابتدا که ثبت‌نام کرده و برنده خودرو شدیم، نصف مبلغ ماشین را واریز کردیم در همان زمان اعلام شد که تحویل خودرو، اول بهمن ماه سال ۱۴۰۱ است. اواخر بهمن ماه دوباره اطلاعیه صادر کردند و ما مابقی پول خودرو را نیز واریز کردیم و منتظر تحویل ماندیم. اما خودرویی به ما تحویل داده نشد. اعلام کردند؛ آخر اسفند اما باز هم بدقولی کرده و تحویل به سال جدید و اواسط اردیبشهت ماه موکول شد.
او ادامه می‌دهد: در این حین بدون آنکه رضایت مشتری را جلب کنند، مدل خودروی تحویلی را تغییر دادند، بنده کوییک R را خریداری کرده بودم اما اعلام کردند که کوییک R موجود نداریم و کوییک SDA عرضه می‌کنیم و باید مبلغ ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دیگر واریز کنید. خریداران در این وضعیت چاره‌ای جز اینکه شرایط شرکت خودرویی را بپذیرند، ندارند و ما هم به اجبار هزینه اضافی را واریز کردیم. جالب اینجاست در تمام مراحلی که از ما هزینه اضافه می‌گیرند، پیش از انتقال به صفحه پرداخت باید متن رضایت از این فرآیند را امضا کرده و تعهد دهیم که هیچ‌گونه اعتراضی نسبت به این شرایط نداریم!
این خریدار خودرو اضافه می‌کند: در نهایت بعد از حواشی متعدد خودرو را چند روز پیش تحویل گرفتیم، نکته اینجاست؛ که خودرو به‌محض تحویل مشکل فنی جدی داشت، سیلندر خودرو مشکل داشت و قادر به حرکت نبود! یعنی خودرویی که به تازگی از کمپانی بیرون آمده، دچار مشکل جدی است. در نهایت، خودرو را بکسل کرده و تا نمایندگی هدایت کردیم و چند روزی در نمایندگی بود تا تعمیر شد! برای جلوگیری از سرقت خودرو اعلام کردیم که می‌خواهیم جی‌پی‌اس روی خودرو نصب کنیم اما نمایندگی اعلام کرد که باید حتماً جی‌پی‌اس را خودشان نصب کنند، آن هم با چند برابر مبلغ بیشتر از نرخ همان جنس در بازار! گفتند اگر بیرون از نمایندگی نصب شود از گارانتی خارج می‌شود به‌اضافه اینکه چون نصب دزدگیر به برق ماشین آسیب می‌رساند، در مدت یک سال گارانتی نباید دزدگیر هم وصل شود، از آن به بعد می‌توانیم نصب کنیم اما هزینه تعمیر برق ماشین بر عهده خودمان است! تمام این فرآیند ناعادلانه است اما وقتی انحصار است و ما هم توان خرید خودروی دیگری نداریم، مجبور به تن دادن به آن هستیم.
خانم روشنی، یکی دیگر از خریداران ثبت‌نامی خودرو است، او درباره خدمات ضعیف پس از فروش شرکت‌های خودروسازی به «سازندگی» می‌گوید: هر تعمیراتی که روی ماشین از سوی افرادی غیر از نمایندگی انجام شود، سبب می‌شود که خودرو از گارانتی خارج شود اما نکته اینجاست که شرکت‌های خودروساز اگر مشکلی ایجاد شود، تعمیر نمی‌کنند یا وقت تعمیر نمی‌دهند. درب ماشین من مدتی به صورت خودبهخود باز و بسته می‌شود، ماشینی که آن در کوچه پارک می‌کنم، هر چقدر که با نمایندگی‌های مختلف برای تعمیر تماس گرفتم، جواب سربالا دادند و یک نمایندگی که با هزار زحمت و ثبت‌نام از طریق سایت وقت داد، گفت باید سه هفته دیگر برای تعمیر بروم! درب ماشین من خودبهخود باز و بسته می‌شود، من باید در این مدت ماشین خود را کجا پارک کنم؟
اجبار مردم به خرید یک خودرو یا دریافت خدمات تخلف است!
حسن کریمی‌سنجری، کارشناس خودرو درباره چال۵شهایی که برای خریداران ایجاد می‌شود به «سازندگی» می‌گوید: اینکه فردی بتواند زودتر از موعد تحویل خودرو، خودروی خود را از طریق رانت تحویل بگیرد، تخلف است. تاخیر در تحویل نیز همیشه یکی از مشکلات صنعت خودرو بوده است، زمان تحویل در حال حاضر به سه ماه رسیده اما یک زمانی مدت تحویل حدود ۶ تا ۷ ماه بعد از واریز پول بود! این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که تقاضا بالاست اما شرکت خودروساز محدودیت تامین نقدینگی و قطعات دارد.
او در واکنش به تغییر سرخود مدل خودرو نیز اظهار می‌کند: یک قراردادی میان خودروساز و خریدار ثبت شده است و خودروساز و خریدار باید برمبنای قرارداد عمل کنند. اگر خودروساز می‌خواهد خودروی دیگری به خریدار بدهد باید با رضایت او باشد، در غیر این صورت باید خودروی درخواست شده را به خریدار تحویل دهد، حالا ممکن است فرآیند تحویل خودرو طولانی‌تر شود اما خودروساز باید به تعهد خود عمل کند. مشتری مختار است که خودروی پیشنهادی را بپذیرد یا نپذیرد!
او همچنین درباره اجبار به استفاده از امکانات داخلی شرکت خودروسازی نیز اظهار می‌کند: اگر خودروساز می‌خواهد نصب جی پی اس انجام دهد باید برای مثال در سایت بگوید اگر شرکت نصب کند، فلان قیمت می‌شود و بدون نصب قیمت دیگری، یا اینکه ضمانت کند قطعه‌ای که شرکت نصب می‌کند، اورجینال است و همزمان قیمت منصفانه‌ای دارد. خریدار ممکن است بپذیرد یا نپذیرد اما وقتی اطمینان داشته باشد احتمالاً نصب را بر عهده شرکت می‌گذارد چون خودروساز تسلط کامل بر سیستم خودرو دارد.
این کارشناس در پاسخ به این پرسش که چرا باید شاهد چنین وضعیتی در صنعت خودروسازی باشیم، تاکید می‌کند: اگر واردات خودرو عملیاتی می‌شد و بازار رقابتی بود، دستمان برای انتخاب خودرو باز بود و شرایط متفاوت می‌شد. به‌اضافه اینکه شاید خودروساز مدعی است وقتی با تفاوت قیمت زیاد نسبت به بازار خودروی خود را می‌فروشد با تحمیل این هزینه‌ها، قسمتی از سود نگرفته خود را جبران می‌کند.
مقصر وزارت صمت است نه خودروساز!
اما امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو معتقد است که مقصر خودروساز نیست بلکه وزارت صمت به عنوان سیاست‌گذار است. او به سازندگی می‌گوید: وزیر معزول پیش از تعطیلات نوروز خودروساز را مجبور کرد تا بیش از تعهدات خود که یک میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو است زیر بار تولید برود، یعنی ناگهان به یک میلیون و ۷۰۰ هزار خودرو افزایش پیدا کرد! دولت خرابکاری می‌کند اما خودروساز باید جوابش را بدهد! ظرفیت تولید خودروسازی ما اصلا تا این حد نیست! شرکت‌های خودروسازی ظرفیت‌شان را تا یک سال‌ونیم آینده پیش‌فروش کردند که اصلا منطقی نیست.
او ضمن هشدار به بدتر شدن شرایط تحویل خودرو اضافه می‌کند: به شما قول می‌دهم که شرایط تحویل خودرو از امروز بدتر خواهد شد! با فروش یکجای خودرو، نظام بازار را برهم زده‌اند! در حالی که شرکت خودروساز باید متعهد به یک درصد فروش فعلی، یک درصد تعهدات قبلی و یک درصد تعهدات آینده باشد، در غیر این صورت توان صنعت زیر سوال می‌رود! به‌اضافه اینکه باید برای هر کدام از این یک درصدها به دولت تعهد دهد که تولید می‌کند! قطعاً وقتی نظام قیمت‌گذاری و تولید به همین نحو باشد، خودروساز ضرر خواهد کرد و این ضرر مدام گریبان مردم را می‌گیرد.
این کارشناس خودرو تاکید می‌کند: آیا در جلسه استیضاح وزیر نفت درباره این موضوعات سوال شد؟ اصلاً کسی پرسید اولویت بندی ۹۰۰ هزار خودرو چه شد؟ قبلاً قرعه‌کشی می‌کردند و بالاخره یک فیلمبردار حضور داشت، حالا این اولویت‌بندی چگونه صورت گرفته است؟ اما نمایندگان مجلس اصلاً این موضوعات را از وزیر نپرسیدند!
دیدگاه خود را بنویسید