اخراج این دیپلمات‌ها از سوی ایران در پاسخ به اقدام مشترک وزارت خارجه آذربایجان در ماه گذشته بود
روز گذشته خبرگزاری تسنیم، خبر داد که ایران ۴ دیپلمات وزارت خارجه جمهوری آذربایجان مستقر در تهران و تبریز که به‌عنوان عنصر نامطلوب شناخته شده‌اند را از کشور اخراج کرده است. به نظر می‌رسد که این اقدام ایران در پاسخ به باکو در اخراج دیپلمات‌های ایرانی انجام گرفته است. اواسط فروردین ماه بود که رسانه‌های آذربایجانی به نقل از وزارت خارجه این کشور مدعی شدند که ۴ دیپلمات سفارت ایران در باکو به‌عنوان عنصر نامطلوب شناخته شده‌اند و خواستار آن شد که ظرف ۴۸ ساعت خاک آذربایجان را ترک کنند.
ارتقای روابط باکو و تل‌آویو شاید بیش از همه به تنش‌های میان ایران و آذربایجان دامن زده است. تهران بارها به باکو در باب گرم شدن روابطش با تل‌آویو هشدار داده بود اما درگیری لفظی میان ایران و آذربایجان پس از آنکه دیپلم۵اتهای ارشد اسرائیل و آذربایجان در یک کنفرانس مطبوعاتی درباره تشکیل جبهه ادعایی واحد علیه ایران بحث کردند، اوج گرفت. اخراج این ۴ دیپلمات آذربایجانی از سوی ایران که در پاسخ به اقدام مشترک وزارت خارجه این کشور در ماه گذشته بود، نشان دهنده تداوم تنش میان این دو کشور است. پیش‌تر وزارت امور خارجه ایران در واکنش به اقدام خصمانه باکو که همانا اخراج ۴ دیپلمات ایرانی توسط جمهوری آذربایجان بود از اقدام دیپلماتیک متقابل خبر داده بود. این در حالی است که آذربایجان چندی بعد مدعی شد که ۶ نفر از اتباع خود را به اتهام ارتباط با سرویس‌های مخفی ایران بازداشت کرده است.
تنش‌های دیپلماتیک بین ایران و آذربایجان
الهام علی‌اف یکی از متحدان نزدیک ترکیه، رقیب ایران پس از حمله مردی به سفارت آذربایجان در ایران و کشته شدن مامور امنیتی سفارت و زخمی شدن چند نفر دیگر، انگشت اتهام را به سوی تهران نشانه رفت. ایران در همان بازه زمانی گفت از آنجایی که این حادثه با انگیزه شخصی و فردی رخ داده، بهتر است روی روابط دیپلماتیک تهران و باکو تاثیری نگذارد. اما علی‌اف مدعی شد که این حمله حمله تروریستی بوده، از همین‌رو سفارت این کشور در ایران را تعطیل کرد. آذربایجان همچنین از ایران به دلیل حمایت‌های ادعایی از ارمنستان در مناقشه چند دهه بر سر منطقه قره‌باغ انتقاد کرده است. در همین راستا خبرگزاری الجزیره در باب تنش میان ایران و آذربایجان نوشته، فارغ از اختلاف‌ها در روابط دو بازیگر، ارتقای روابط باکو و تل‌آویو شاید بیش از همه به تنش‌های میان ایران و آذربایجان دامن زده است. تهران بارها به باکو در باب گرم شدن روابطش با تل‌آویو هشدار داده بود اما درگیری لفظی میان ایران و آذربایجان پس از آنکه دیپلمات‌های ارشد اسرائیل و آذربایجان در یک کنفرانس مطبوعاتی درباره تشکیل جبهه ادعایی واحد علیه ایران بحث کردند، اوج گرفت. پس از آنکه آذربایجان سفیر خود در تل‌آویو را منصوب کرد، تهران هشدار داد که این رویکرد جدید باکو می‌تواند تهدیدی علیه امنیت ملی ایران باشد؛ پس نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
تحلیلگران حوزه مسائل قفقاز و آسیای مرکزی بر این باورند که رابطه رو به رشد آذربایجان و اسرائیل به‌واسطه دلایل بسیاری است. تحلیلگران معتقدند که آذربایجان از منظر سیاسی به یک لابی یهودی برای مقابله با نفوذ ارمنستان در غرب به خصوص در ایالات‌متحده نیاز دارد، در حالی که از منظر اقتصادی آذربایجان تامین‌کننده اصلی نفت اسرائیل است.
به نظر می‌رسد که جمهوری آذربایجان تحت تاثیر جامعه ارمنی دیاسپورا از منظر نظامی قادر به تامین صلح و تجهیزات نظامی و دفاعی پیشرفته از کشورهای آمریکایی و اروپایی نیست. در چنین شرایطی ترکیه، اسرائیل و پاکستان به سه منبع اصلی تامین‌کننده نیازهای دفاعی و نظامی جمهوری آذربایجان تبدیل شده‌اند. حال سوالی که برخی مطرح می‌کنند این است که آیا تنش‌های حاکم میان تهران و باکو، دو کشور را درگیر جنگ خواهد کرد؟ در شرایط کنونی دو کشور در حال ترسیم قدرت نظامی‌شان هستند.
سپاه پاسداران و ارتش ایران از زمان پایان جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ چندین دوره رزمایش نظامی در سطوح بالا در مناطق شمال غرب در نزدیکی مرز آذربایجان برگزار کرده‌اند. با این همه آن.گونه که ارزیابی تحلیلگران نشان می‌دهد تشدید تنش‌ها میان تهران و باکو لزوماً به جنگ ختم نمی‌شود و می‌تواند به چرخه تنش‌زدایی منجر شود. هر چند تنش‌های حاکم جدی است؛ با این همه عوامل متعددی وجود دارد که مانع درگیری می‌شود از جمله وابستگی‌های اقتصادی و تجاری، مسیرهای ترانزیتی همچنین وابستگی آذربایجان به مسیرهای ارتباط ایران برای رسیدن به نخجوان. برخی ناظران سیاسی معتقدند که ترکیه و روسیه در شرایط کنونی می‌توانند به‌سان میانجی عمل کنند، نقشی مشابه نقشی که پکن در رابطه ایران و عربستان ایفا کرد.
دیدگاه خود را بنویسید