Page 6 - 27-08-1403-1837 Sazandegi
P. 6

‫تحلیل تحولات اقتصادیتوسعه‬                                                                                                                                    ‫سال هفتم شماره ‪1837‬‬  ‫‪06‬‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫یکشنبه ‪ 27‬آبان ‪1403‬‬

                                                                                                                                                      ‫ادامه تیتر یک‬                                                                     ‫دیدگاه‪ :‬تحلیل اقتصادی‬

                                                                   ‫نجات بانکها از ورشکستگی‬                                                                                                                                      ‫پیششرطهای رفع ناترازی بانکها‬

‫موجــود در حال حاضر ‪ ۹۲‬درصد از تامین مالی از طریق نظام‬             ‫واگذاریهــا گرفتیم و هم اعتماد را از خریــداران این بنگاهها‬  ‫منظــور از ناترازی این اســت که در وهله اول یک شــکاف‬                                              ‫ناترازی بانکها چه اثری بر اقتصاد میگذارد؟‬
‫بانکی اجرایی م ‌یشــود ‪ ۷‬درصد از بازار سرمایه و یک درصد‬                        ‫بنابراین باید در این حوزه نگاهها اصلاح شود‪.‬‬      ‫بین دارایی و بدهی بانکها وجود دارد‪ .‬یعنی در ســمت چپ‬
‫از ســایر بخ ‌شها و این میزان فشار تامین مالی بر عهده بانک‬                                                                      ‫ترازنامه یکســری بدهیهایی داریم که قطعی هستند در حالی‬                                                                         ‫فرشاد حیدری‬
 ‫ها نشان م ‌یدهد که در سایر بخ ‌شها خوب کار نشده است‪.‬‬              ‫وزیر امور اقتصــادی و دارایی نیز در این همایش گفت‪ :‬در‬        ‫که در ســمت راســت ترازنامه یعنی ســمت داراییهای نظام‬
‫وی بــه استانداردســازی نظام بانکی اشــاره کرد و گفت‪:‬‬              ‫‪ 3‬دهه گذشته‪ ،‬متوسط رشد اقتصاد ما بیشتر از ‪ 3‬درصد نبوده‬       ‫بانکی به آن اندازه دارایی وجــود ندارد‪ .‬بنابراین وقتی ترازنامه‬                                                                   ‫معاون سابق نظارتی بانک مرکزی‬
‫اولین بحث در نظام بانکی این است که خود بانکها صاحب‬                 ‫اســت‪ .‬مشــکلاتی که در زمینه عرضه و تقاضا وجود دارد به‬       ‫را ارزیابی واقعی میکنیم از ســه جنبه دارایی‪ ،‬بدهی و حقوق‬
‫استاندارد باشند اگر بانکها از کفایت سرمایه مناسب برخوردار‬          ‫ویژه در زمینه درآمدهای ارزی و اعتبارات بانکی‪ ،‬باعث بروز‬      ‫صاحبان ســهام میبینیم‪ ،‬تراز خود را نشان نم ‌یدهد بنابراین‬                                       ‫ناتــرازی تاثیر منفــی بزرگی بــر اقتصــاد و تامین مالی‬
                                                                                                                                ‫این شــکاف مشهود است‪ .‬پس اولین جنبه ناترازی از شکاف‬                                             ‫بنگاههای بزرگ دارد‪ .‬تعریف ســنتی بانک این است که آنها‬
     ‫نباشند و طلبکار باشند‪ ،‬تامین مال ‌ی تور ‌مزا خواهند بود‪.‬‬                 ‫مشکلاتی در تولید و اقتصاد کشور شده است‪.‬‬           ‫دارایی و بدهی به چشم میآید‪ .‬دومین جنبه ناترازی مربوط به‬                                         ‫واسطهگری مالی میکنند‪ .‬وقتی بانکها در واقع ناتراز باشند‬
‫وی گفت‪ :‬یکی از موضوعات مهمی که باید به آن پرداخت‬                   ‫عبدالناصــر همتی افــزود‪ :‬شــرایط بیثباتــی در فضای‬          ‫باجنرکیاینکفساودفوهززییاننه اهاسـراـنمت‪‌.‬ییدعهنــیدسووددآرونرتییجوه بدارنآمدکزهایایعنمظداتًًما‬  ‫این فرآیند معیوب اســت‪ .‬اثرات دیگر ناترازی این اســت که‬
‫این است که چه کنیم‪ ،‬بانک ها بتوانند تامین مالی غیرتورمی‬            ‫اقتصادی‪ ،‬اولین مانع بر سر راه تولید و رشد اقتصادی است و‬      ‫با زیان روب ‌هرو هستند‪ .‬سومین ناترازی که دستهبندی میشود‬                                         ‫توان تســهیلا ‌تدهی و وا‌مدهی بانکهــا را تضعیف میکند و‬
‫کنند؟ بر اساس آمار موجود در‪ 6‬ماهه گذشته‪ ۱۲۰۰‬همت خلق‬                ‫باید تلاش کنیم تا نااطمینانی و بیثباتی را کاهش دهیم‪ .‬یکی از‬  ‫در حوزه جریان نقدینگی اســت‪ .‬جریان نقدینگی بانکها به‬                                            ‫بازنده این مورد متقاضیهای تســهیلات هستند‪ .‬کارآفرینان‬
‫نقدینگی جدید داشــتیم که از این مقــدار ‪ ۵۰‬درصد در چرخه‬            ‫متغیرهای کلان اقتصادی که با آن مواجه هستیم‪ ،‬تورم است که‬      ‫شکلی است که پاسخگوی نیاز بانک و مشتریان نیست‪ .‬این‬                                               ‫یا کســانی کــه بخواهنــد وام بگیرند نیز از این روند آســیب‬
‫تامیــن مالی نظام تولید بوده اســت‪ .‬در حال حاضر در حدود‬            ‫در حال حاضر در ســطح بالایی قرار دارد‪ .‬هر اقدام اقتصادی‬      ‫هم ناشی از عدم تطابق سررسید داراییها و بدهیهاست‪ .‬یعنی‬                                           ‫میبیننــد‪ .‬اقتصادی کــردن بانکها از پیششــرطهای رفع‬
‫‪ ۲۳‬درصد از تامین مالی نظام بانکی مربوط به مســئولیتهای‬             ‫برای مقابله با تورم با توجه به ســاختار نامناســب اقتصادی‬    ‫ما سپرد‌های را جمع میکنیم و تسهیلات بلندمدت قابل تمدید‬                                          ‫ناترازی بانکهاست‪ .‬مهمترین تغییر این است که دولت باید‬
‫اجتماعی اســت‪ .‬رئیس کل بانک مرکزی در ادامه ســخنان‬                                                                              ‫و شاید به عبارتی مادا ‌مالعمر پرداخت میکنیم‪ .‬این تسهیلات‬                                        ‫از بانکها خارج شــود‪ .‬این خارج شــدن میتواند بهصورت‬
‫خود افزود‪ :‬اگر بخواهیم فعالیت بانکها در بحث تامین مالی‬                                 ‫میتواند منجر به توقف رشد شود‪.‬‬            ‫دیگر برنمیگردد و پشــت ســر هم انباشــت میشود و عمده‬                                            ‫مالکیتی و دخالتهای غیراصولی باشــد‪ .‬نــه اینکه دخالت‬
‫موفق باشد باید ناتراز ‌یها رفع شود و نسبت کفایت سرمایه ‪۸‬‬           ‫وزیر اقتصاد تاکید کرد‪ :‬افزایش نقدینگی از ســوی بانک‬          ‫تسهیلات هم امهال م ‌یشــود‪ .‬دلیل هم این است که مشتری‬                                            ‫نکنــد‪ ،‬بلکه به صورت ناظــر در همه جاهای دنیــا در واقع‬
‫درصدی برای بانکها محقق شود که این موضوع مستلزم‪۱۱۰۰‬‬                 ‫مرکزی میتواند به تورم منجر شود و برای جلوگیری از این امر‬     ‫نمیتوانــد بازپرداخت را انجام دهد بنابراین تســهیلات امهال‬                                      ‫دولتها دخالت میکنند‪ .‬بهخصوص بانکهای مرکزی باید‬
                                                                   ‫باید نقدینگی کاهش یابد‪.‬این کاهش نقدینگی نیازمندمحدود‬         ‫میشــود‪ .‬در نتیجه نظام بانکی در حوزه دارایی‪ -‬بدهی‪ ،‬حوزه‬                                         ‫این مسئله را رعایت کنند‪ .‬ولی دخالتهایی که دولت دارد به‬
                      ‫هزار میلیارد تومان منابع است‪.‬‬                ‫کردن ترازنامهها و خطوط اعتباری است‪ .‬همچنین عدم رشد‬           ‫درآمد‪-‬هزین ‌های و در حوزه نقدینگی (جریان وجوه نقد) دچار‬                                         ‫صورت مالکیت و نرخگذاری اســت‪ .‬بنابراین هر عملیاتی که‬
‫رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد‪ :‬در سالهای گذشته سهم‬                   ‫درآمد ارزی ناشــی از فــروش نفت و عدم رشــد اقتصادی‪،‬‬                                                                                                         ‫بانک بخواهد به صورت اقتصادی انجام دهد‪ ،‬مختل میشود‪.‬‬
‫تامین مالی خانوار از تامین مالی شبکه بانکی به طور میانگین‬                                                                                                          ‫ناترازی است‪.‬‬                                                 ‫وقتی هم که بانک اقتصادی عمل نکند‪ ،‬محاســبات سود و‬
‫حدود ‪ ۱۴‬درصد بوده؛ اما ه ‌ماکنون به بالای ‪ ۲۳‬درصد رسیده‬                           ‫چالشهای بیشتری را ایجاد کرده است‪.‬‬                                                                                                             ‫زیان اقتصادی درســت درنمیآید و باعث ناترازی میشــود‪.‬‬
‫اســت‪ ،‬البته نتیجه این شده که مردم دسترسی بهتری به منابع‬           ‫همتی بیان کــرد‪ :‬نباید به درآمدهای نفتــی به عنوان تنها‬                                           ‫ ‪W‬معمای پیچیده‬                                             ‫شاید بتوان گفت ریشه اصلی ناترازی در بانکها این دخالت‬
‫مالی داشته باشــند؛ ولی این بر عهده دولت بوده که بر شبکه‬           ‫منبع رشد اقتصادی تکیه کرد و باید به دنبال ابزارهای دیگری‬                                                                                                     ‫دولتی اســت‪ .‬گذار از بنگا‌هداری به بنگاهســازی به اصطلاح‬
                                                                   ‫مانند ســرمایه فیزیکی‪ ،‬نهادی و اجتماعی برای بهبود محیط‬       ‫رفتار متغیرهای کلان اقتصاد ایران در شرایط کنونی نشان از‬                                         ‫واژه لوکسی است‪ .‬اگر بنگا‌هداری درست انجام شود‪ ،‬اشکالی‬
                          ‫بانکی تحمیل شده است‪.‬‬                                                                                  ‫ظهور معمایی دارد که برای اتخاذ رویکرد صحیح در سیاست‬                                             ‫ندارد ولی مســاله این اســت که بانک نمیتوانــد بنگا‌هداری‬
‫وی افزود‪ :‬اگر تامین مالی به گون ‌های باشد که رشد نقدینگی‬                            ‫کس ‌بوکار و اصلاحات اقتصادی بود‪.‬‬            ‫پولی و نظارتی بانک مرکزی نیازمند تبیینی روشن و قانعکننده‬                                        ‫درست انجام دهد‪ .‬بنگاهسازی اگر به این معنی باشد که بنگاه‬
‫افزایش پیدا کند‪ ،‬اثرات تورمی خواهد داشت و این تورم اقتصاد‬          ‫وزیر اقتصاد از بانک مرکزی خواســت تا محدودیتهای‬              ‫است‪« .‬افزایش نرخ رشــد نقدینگی»‪« ،‬کاهش معنادار نرخ‬                                              ‫جدید تاسیسشده را حمایت کنند‪ ،‬میتواند قابل تامل باشد‪.‬‬
‫کشــور را مختل میکند‪ .‬محاسبات ما در بانک مرکزی نشان‬                ‫موجود در تســهیلا ‌تدهی بانکها را بررســی کنــد زیرا این‬     ‫تورم» و «چسبندگی نرخ ســود بانکی» سه ضلع این معما را‬                                            ‫بانکها نباید بنگاه جدید بســازند ولی اگر بنگاههای موجود‬
‫م ‌یدهد که ه ‌ماکنون بخشی زیادی از تامین مالی شبکه بانکی‬           ‫محدودیتها به مشکلات موجود دامن م ‌یزند و باعث افزایش‬         ‫تشــکیل م ‌یدهند که در آن از یکسو واگرایی تاریخی بین نرخ‬                                        ‫را بتوانند درســت تامین مالی کنند یعنی بانک وظیفه اصلی و‬
‫از طریق پایه پولی انجام میشود که تداوم این مساله بر تورم اثر‬       ‫اضافه برداشــتها م ‌یشــود‪ .‬وی همچنین به ضرورت ایجاد‬         ‫ســود اسمی و نرخ تورم و از ســوی دیگر واگرایی تاریخی بین‬                                        ‫سنتی خود را درست انجام داده است‪ ،‬و به نوعی بنگا‌هسازی‬
                                                                   ‫گشــایش برای بخشهای مولد و پیشران اقتصاد اشاره کرد و‬         ‫نرخ رشد نقدینگی و نرخ تورم بروز یافته است‪ .‬این مطالعه در‬                                        ‫کرد‌هاست‪ .‬اگر بانک بتواند با تامین مالی بنگاهی را به صورت‬
                                  ‫منفی میگذارد‪.‬‬                    ‫گفت‪ :‬بانکها باید از بنگا‌هداری خارج شوند و به تأمین مالی‬     ‫پی طراحی الگویی است که اقتصاد خرد بانکها را به اقتصاد‬
                                                                   ‫پروژههای اقتصادی بپردازند‪ .‬همچنین داراییها و تســهیلات‬       ‫کلان پیونــد زده و تبیینی برای معمای یادشــده‪ ،‬فراهم آورد‪.‬‬                                               ‫اقتصادی اداره کند‪ ،‬این مفیدترین حالت است‪.‬‬
                             ‫ ‪W‬تخصصی شدن بان ‌کها‬                  ‫بانکها باید مدیریت و بهینهســازی شوند‪ .‬همتی با تاکید بر‬      ‫اقتصاد خرد بانکها در صورتهای مالی منعکس میشــود‬                                                 ‫بنگاهسازی اگر به این معنی باشد که بنگاههایی وجود دارند‬
                                                                   ‫ضرورت اصلاح مدل کســ ‌بوکار بانکها گفت‪ :‬بانکها به‬            ‫که معیارهــای اندازهگیری و شــناخت اقلام آن تابع اصول و‬                                         ‫که نیاز بــه حمایت و نظارت دارند تا بتوانند کار تولید را انجام‬
‫فرزین با اشاره به این موضوع که در برنام ‌ههای آتی ‪ ۷‬دسته‬           ‫جای تأســیس شــرکتهای تولیدی به ســمت ارائه خدمات‬            ‫استانداردهای حسابداری است‪ .‬بنابراین الگوی مورد نظر باید‬                                         ‫دهند‪ ،‬بله‪ ،‬این منطقی است‪ .‬اما اگر قرار است دوباره به اسم‬
‫بانک تخصصی در نظر گرفت ‌هایم تا هر بانک کار تخصصی خود‬              ‫مشــاور‌های و تأمین مالــی بروند و درآمدهای غیرمشــاع را‬     ‫توانایی برقراری ارتباط بین مفاهیم و تکنیکهای حسابداری‬                                           ‫نبینگساـهـسـتـ‪.‬انزبایی‪،‬دبلنزگوام‌هًًادابنرگیاهکننجددیدخییر‪،‬تاچسنیینسمشسوالد‌هبالیکهمباطیلدو بهب‬
‫را انجام دهد‪ ،‬گفت‪ :‬این موضوع در قانون برنامه دیده شده و در‬         ‫افزایش دهند‪ .‬این تغییر در مدل کســ ‌بوکار میتواند به بهبود‬   ‫با مفاهیم اقتصاد را داشته باشد و ارقام ترازنامه نظام بانکی را با‬                                ‫بنگاههایی که وجود دارند کمک شود‪ ،‬تسهیلات دریافت کنند‬
‫حال آماده کردن شرایط برای تخصصی شدن بان ‌کها هستیم و‬                                                                                                                                                                            ‫تا بتوانند فعالیت کنند‪ .‬این بنگاهسازی خوب است‪ .‬نه اینکه‬
                                                                                          ‫سودآوری بانکها کمک کند‪.‬‬                             ‫مقادیر متغیرهای اقتصاد کلان مرتبط کند‪.‬‬                                            ‫بلزخووماًًاهیکـمـم بککگنونییدهمنبانخواهکهداببوندگ‪.‬ادهرهاعیینجحدایلد بکهسبـاـیادزنمد‪.‬حادیوندیکارت‬
            ‫این مساله در دستور کار بانک مرکزی است‪.‬‬                 ‫وزیــر اقتصاد در پایان ســخنان خود گفــت‪ :‬هدف اصلی‬                                                                                                           ‫ایجاد نکنیم باید به محاسبات سود و زیان اقتصادی نیز نگاه‬
‫فرزیــن بیان کرد‪ :‬قانون جدید بانک مرکزی که در مجلس‬                 ‫وزارت اقتصاد خروج از تله رشــد میانگین ســه درصدی در‬                                      ‫ ‪W‬عذر و بهانه نظام بانکی‬                                           ‫کنیم‪ .‬اگر تمام عملیات بانکی مبتنی بر سود و زیان اقتصادی‬
‫نیز تصویب شــده در بخش نظارتــی مباحث کاملی را در نظر‬              ‫سه دهه گذشته است‪.‬در این راستا باید رشد غیرتورمی محقق‬
‫گرفته اســت‪ .‬البتــه برخی از خلأهای این قانــون مثل حوزه‬           ‫شــود و امیدوارم در سالهای آینده شاهد رشد اقتصادی قابل‬       ‫در«همای ‌شتامینمالیتولید‪،‬ازبنگا‌هداریبهبنگاهسازی»‬                                                    ‫باشد مفید است در غیر این صورت مضر خواهد بود‪.‬‬
‫فیصله یا گزیــر باید در قانون بانکداری در نظر گرفته شــود‪.‬‬                                                                      ‫محمدباقر قالیباف‪ ،‬رئیس مجلس شــورای اسلامی گفت‪ :‬با‬                                              ‫رفع ناترازی فقط در اختیار بانکها نیســت‪ .‬بانکها اگر‬
‫در حال حاضر با قانــون جدید بانک مرکزی اختیارات بانک‬                                                  ‫توجهی باشیم‪.‬‬              ‫توجه به اینکه امروز بانکهای ما ســهم بزرگی در تامین مالی‬                                        ‫بخواهنــد برای ناترازی خودشــان اقدام کنند باید به ســمت‬
‫مرکزی برای مقابله با ناترازی شبکه بانکی افزایش یافته است‪.‬‬          ‫عبدالناصــر همتی گفــت‪ :‬افزایش درآمد ارزی ناشــی از‬          ‫و اقتصاد کلان کشــور دارند به همین دلیل نظام بانکی هم در‬                                        ‫چابکســازی پیش بروند‪ .‬در واقع بانکها باید شرکتهای‬
‫وی در پایان افزود‪ :‬قرار است بانک توسع ‌های توسط وزارت‬              ‫فروش نفت خیلــی نداریم یعنی وقتی ایــن درآمد بالا نرود‪،‬‬      ‫موفقیت و هم در عدم موفقیت این مقوله پیشتاز است‪ .‬رییس‬                                            ‫زیرمجموعه خودشــان را بهینه کنند و بخشی را واگذار کنند‬
‫امور اقتصادی و دارایی تاسیس شود که در این باره با همکاری‬           ‫رشد اقتصادی هم بالا نخواهد رفت‪ .‬همتی افزود‪ :‬در طول دو‬        ‫مجلس شــورای اسلامی گفت‪ :‬در امر بنگاهســازی بانکها‬                                              ‫و تغییــر مدیریتی و ســاختار بدهند تا بتوانند چاب ‌کســازی‬
‫وزارت اقتصاد در حال تاسیس بانک توسع ‌های هستیم‪ .‬بانک‬               ‫سال گذشته رشد اقتصادی ‪ ۴‬درصد بود و دوباره برگشت روی‬          ‫موفقیتهای داشتند اما در امر واگذاری بنگاهها با چالشهایی‬                                         ‫کنند‪ .‬بانکها باید داراییهایی را که حبس کرد‌هاند آزاد کنند‪.‬‬
‫توسع ‌های م ‌یتواند بنگا‌هداری داشــته باشد‪ .‬بانک تجاری به‬                                                                      ‫روب ‌هرو هســتند چراکــه اولا شــجاعت را از مدیــران برای‬                                       ‫ممکن است حجم بزرگی از دارایی در تملک بانکها باشد که‬
‫هیچ وجه نباید بنگا‌هداری کند همین طور بانک قر ‌ضالحسنه‬                    ‫حدود ‪ 2‬درصد و ‪ ۲.۵‬درصد نهایت ‪ 3‬درصد بشود‪.‬‬                                                                                                             ‫ســود کمی ایجاد میکند یا زیان م ‌یدهد‪ .‬باید این داراییها به‬
‫نیز نم ‌یتواند کار بنــگا‌هداری را انجام دهد بنابراین بان ‌کها در‬  ‫رییس کل بانک مرکزی نیز گفت همه م ‌یدانیم که معضل‬                                                                                                             ‫سمت تجمیع ســاختاری حرکت کنند‪ .‬این کار بان ‌کها را به‬
                                                                   ‫اساسی و تنگنای اساسی در کشــور تامین مالی است‪ .‬یعنی‬                                                                                                          ‫سمت اقتصادی شــدن پیش میبرد و سیر صعودی برای آنها‬
                 ‫حوز‌ههای خاص فعالیت خواهند کرد‪.‬‬                   ‫اگر نتوانیم تنگنای اساســی تامین مالی را در کشور حل کنیم‪،‬‬                                                                                                    ‫ایجاد میکند و باعث ایجاد نقدینگی و ســبب بهبود عملیات‬
                                                                   ‫نخواهیم توانســت به رشــد مورد نظر برســیم‪ .‬بر اساس آمار‬                                                                                                     ‫بانکی میشود‪ .‬با توجه به شــرایط فعلی اقتصاد پیشبینی از‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫آینده تامیــن مالی تولید با رویکرد کلمه بنگاهســازی آنچنان‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫موفــق نخواهد بود‪ .‬تا زمانی که دولت نقش اصولی خود را در‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫اقتصــاد و نظام بانکی تعریف نکند؛ یعنی بیاید به جای اینکه‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫مالک باشــد یا دخالتهای غیراصولی کند‪ ،‬ناظر باشد‪ ،‬این‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫موارد را اصلاح نکند و خود را کنار نگذارد و بیشتر نقش ناظر‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫و حاکمیتی نداشته باشــد‪ ،‬این اتفاق نخواهد افتاد و ناترازی‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫مدیریتنمیشود‪.‬سیاستهایکلاناقتصادیکشورمیتواند‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫زمینه مثبت و منفی برای تشویق بانکها به بنگاهسازی فراهم‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫کند‪ .‬بانکها برای پوشش تورم به سمت نگهداری بنگا‌هداری‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫م ‌یرونــد که این کار در واقع اثــرات منفی بر جای م ‌یگذارد‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫اثر مثبت بانکها در تغییر رویه بنگا‌هداری به بنگاهســازی به‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫این معناســت که باید نرخهای واقعــی و دخالتها اصولی و‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫نظارتی باشد‪ .‬در این صورت بانکها به شرایط اقتصادی نگاه‬
                                                                                                                                                                                                                                ‫میکنند و بر اساس آنها تصمیم درست میگیرند و ممکن است‬

                                                                                                                                                                                                                                         ‫به یکسری بنگاه جواب مثبت یا منفی بدهند‪.‬‬
   1   2   3   4   5   6   7   8