Page 8 - 27-08-1403-1837 Sazandegi
P. 8
بررسی رویدادهای تاریخیحافظه سال هفتم شماره 1837 08
یکشنبه 27آبان 1403
توزیع :نشر گستر امروز61933000 : سازندگی :روزنام هسیاسیواجتماعی صاحبامتیاز:حزبکارگزارانسازندگیایران مدیرمسئول:سیدافضلموسوی سردبیر:اکبرمنتجبی عکس :رضا معطریان مدیرهنری :رضا دول تزاده
زیرنظرشورایسیاستگذاری:سیدحسینمرعشی(رئیس) ،محمدعطریانفر،محمدقوچانی،علیهاشمی،سیدعلیرضاسیاس یراد،امیراقتناعی
ویراستار :سعیده آرینفر حروفچین :مجتبی دیدگر نشانی :تهران ،پاسداران ،نگارستان پنجم ،پلاک ، 8تلفن 22841262 :چاپ :امید نشر ایرانیان88537168 -9 :
تقویم سیاستمدار پیچیده کارنامه :خاطرات هاشمی 1380
خواهر طاهره در سالگرد درگذشت مظفر بقایی به سیاستورزی او پرداختهایم
سالروز درگذشت تنها زنی که در پاریس افراطدراختلاف 136
محافظ شخصی امام بود
ماند چراکه برای شــاه هم رفتار سیاس ی او منتشر میشد به نام شاهد که متعلق به مظفر نیره خادمی ادامه ی کشنبه 25شهریور
مرضیه حدیدچی ،تنها زنی پیشبینیپذیرنبود. بقایی بود و سخنگوی جبهه ملی محسوب تأخیر در سفر حیدر عل ىاف به ایران
بود که در زمان تبعید امام میشد و روزنامه جنجالی و بسیار معروفی گروه تاریخ دکتر روحانى گفت ،آمریکا از پاکستان ،روسیه
خمینی محافــظ او بود و Wپس از انقلاب و تلاش برای بقا بــود .در واقع تغذیه ما هــم از منابع چپ یا و جبهه متحد شمال افغانستان ،خواسته که اهداف
بعد از انقلاب نیز نامش به راســت غیرمذهبی بود ».ســحابی در این مظفــر بقایــی اگرچــه به عنــوان یکی مهم کــه در افغانســتان قابل زدن اســت را به او
عنوان تنها زنی که فرمانده در جریانات پیش از انقلاب با انقلابیون کتاب بــه ارتباط و وابســتگی اوبه مقامات از بنیانگــذاران جبهــه ملی همــراه محمد بدهند .روسیه نقاط زیادى را معرفى کرده و جبهه
ســپاه شــده ،ثبت شــده همراهی نکرد و همچنان با محمدرضا شاه آمریکایی گفته است که ســال 1336خود مصدق بــرای ملی کردن صنعــت نفت بود شــمال هم آمادگى دارد ،همــکارى کنند .گفت،
اســت .در سال 1318در شهر همدان به دنیا آمد پهلوی ارتباط داشــت با اندیشــه سلطنت در جریان دستگیر یاش به آن اعتراف کرده اما در زمــان کودتای 28مــرداد به یکی از احمدشاه مسعود ،همان لحظه ترور درگذشته بود؛
و در 27آبان ســال 1395از دنیا رفت .کودکی به مشروطه روزها را ادامه داد اما پس از انقلاب اســت .در یادنامه یدالله ســحابی که سال اصلیترین مخالفانش تبدیل شد .او یکی از به خاطر شرایط جارى ،مرگ او اعلام نشده است،
مکتبخانه رفت و پس از ازدواج با محمدحسن ایران هم ســعی کرد در زمین سیاست بازی 1377از ســوی انتشــارات قلم منتشر شد پیچیدهترین سیاستمداران تاریخ ایران است
دباغ و مراجعت به تهران ،تحصیلات علوم دینی و به احزاب نفوذ کند .بقایی به راســتترین نیز دربــاره او میگوید« :عــد‌های معتقدند که عضــو دهها حزب بــود و در هر دور‌های ولى اروپا و آمریکا و روسیه مى‌دانستند.
خود را ادامه داد و همزمان به فعالیتهای سیاسی طیف سیاسی ایران نزدیک شد ،با سیدحسن که او [مظفر بقایی] از آغاز با انگلیســیها ســمتی یافت و حتی پــس از انقلاب هم به در مرزهایمان با افغانســتان ،نیروها را براى
در جریانات پیــش از انقلاب پرداخت .در1352 آیت رفیق شد و ایدههایی هم برای حکمرانی سروســری داشته اســت .ولی من با وجود عنوان رهبر کمیته زحمتکشان در معادلات جلوگیــرى از ورود مهاجران ،تقویــت کرد‌هایم
همراه دخترش توســط ساواک دســتگیر شد و نظام داشت و گفته میشود که تاثیراتی هم در اینکه حس قدرتطلبی و ناســازگاری او با سیاســی نقشآفرینی کرد .او در نهایت 27 و با همکارى ســازمان ملل ،چند اردوگاه براى
چند ماه پــس از آزادی به خارج از کشــور رفت روند تهیه قانون اساسی داشته است .اوایل دیگــر ملیون را نفی نمیکنم اما م یدانســتم آبان ســال 1366به دلایل نامعلومی از دنیا پذیرش آوارگان احتمالى ،ایجاد مىکنیم .نظریه
و در پایگاههــای نظامی در مرز لبنان و ســوریه، انــقلاب به همراه دوســتانش به جرم توطئه که اقدامات و مقالات و ســخنرانیهای او رفت ،اگرچه بیماری سفلیس به عنوان دلیل اینکه حملات [ 11ســپتامبر] توســط مخالفان
آموزشهای رزمی و چریکی را طی کرد .همزمان علیه انقلاب بازداشت شد و چند ماه بعد با در جهت منافع ملی و علیه انگلیسیها بود فوتش اعلام شد ولی برخی مرگ بقایی را به داخلى آمریکا و تحریک موساد انجام شده ،روز
با تبعید امام به پاریس در ســال 57به او پیوست انتشــار نواری ،بازنشستگ یاش از سیاست و در ســالهای 28تــا 31او به عنوان یک به روز تقویت مىشود ولى آمریکا مایل نیس ،به
و با پیشنهاد امام موسی صدر ،وظایف محافظت را اعلام کرد که به وصیتنام هاش شــهرت مبارز ملی واقعا درخشــید .امــا بعدها راه قتلهای زنجیر‌های هم ربط داد‌هاند. آن توجه کند و مىخواهد با اســتفاده از فرصت
خانگــی از امام را به عهده گرفت و از همان زمان یافت .از سال 58تا سال 66هم تلاشهایی دیگری در پیش گرفت که به نفع بیگانه تمام ایجاد شده علیه تروریسم اقدام کند و پروندههاى
بود که به خواهر دباغ و خواهر طاهره معروف شد. برای نفوذ به بدنه قدرت داشت اما شایعات شد و بازیگریهای سیاسی زیادی در پشت Wاز همراهی تا اختلاف
پس از انقلاب به ایران بازگشت و مسؤولیتهایی دربــاره نفوذی بــودن او بالا گرفتــه بود و پــرده پس از پیروزی انقلاب از او مشــاهده گذشته را هم در نظر دارد.
چون فرماندهی سپاه همدان و بسیج خواهران را خروج بقایی از کشــور بر این شایعات دامن ســال ۱۲۹۱در راور کرمان به دنیا آمد و جمهــورى آذربایجــان ،اعلام کــرده که به
برعهده گرفت و نامش به عنوان نخستین فرمانده زد تــا اینکه فروردین ســال 1366به اتهام گردید». پدرش از مبارزان مشروطه ،نماینده دورههای خاطر شــرایط ناشــى از حمله آمریکا ،ســفر
زن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در غرب کشور ارتباط با ســازمانهای جاسوسی و توطئه چهــارم و پنجم مجلس شــورای ملی و از [حیدر] على‌اف[ ،رئیسجمهــور] به ایران که
ثبت شــد .مهار حرک تهای نظامی و تروریستی علیه جمهوری اسلامی روانه زندان شــد و Wنقش بقایی در کودتای 28مرداد قضات دیوان عالی کشــور در دوره رضا شاه قــرار بود ،فردا انجام شــود را به تأخیر انداخته.
مجاهدیــن ،حزب دموکرات کردســتان و حزب حدود 8ماه بعد در آبــان 66از دنیا رفت. بود .خیلی کودک بود که همراه پدر به تهران آقاى [حســین] مهرپــور[ ،مشــاور حقوقی
کومله از مهمترین اقدامات او در این دوره بود و به با مرگ مظفر بقایی اسرار زیادی از 50سال بقایی در جریان ملی کردن صنعت نفت آمد و بعد از تکمیل تحصــیلات اولیه برای رئیسجمهور] گفــت ،در کنفرانــس دوربان،
قدری در ساختار نظام مهم بود که در سال ۱۳۶۷ سیاس تورز یاش در زیر خاک مدفون شد، یکی از امضاکنندگان طرح در مجلس بود اما تحصیل در رشــته فلسفه به دانشگاه سوربن کشــورهاى اسلامى با فشــار آمریکا و اروپا،
به همــراه آی تاللــه جواد یآملــی و محمدجواد مردی که ظاهرا بســته به موقعیتها از ابزار پس از تشکیل حزب زحمتکشان سپس بروز رفت اگرچه قطع ارتباط فرانســه با ایران در عقبنشینى افتضاحآمیزى کردند و قطعنامه به
لاریجانی مامور شــد تا پیام امــام خمینی (ره) را مختلف برای پیش بــردن اهداف خود بهره اختلاف با خلیل ملکــی در برخی نظراتش سال 1317مانع از دفاع او تز دکتری شد ولی
به گورباچف برســاند .مرضیه حدیدچی در سه میگرفت .او از نظر عد‌های سیاســتمداری عقبگرد ک و از سال 1331حتی از مصدق پس از بازگشــت به ایران به او درجه دکتری نفع اسرائیل تمام شد.
دوره اول ،دوم و ســوم مجلس شــورای اسلامی چپگرا بود و از نظر عد‌های دیگر تود‌های آن هم دوری کــرد .بقایی کــه در مخالفت با در رشته فلسفه اخلاق را دادند .تابستان سال از آقاى [عباســعلی] علیــزاده[ ،رئیسکل
نماینــده مردم تهران و همدان بود و تامین مخارج هم در حالی که در تمام عمر سیاســی خود نظامیگری داخل حکومت پهلوی با مصدق 1325با پیوســتن به حزب دموکرات ایران به دادگستری اســتان تهران] در مورد پرونده رئیس
چند خانواده را بر عهده گرفته بود .شــبها بعد از حزب توده نفرت داشت .برخی معتقدند، ه مداســتان بود به یکباره تغییر عقیده داد و فعالیت جدی در حوزه سیاست روی آورد و دفتر معاون اول رئیسجمهور پرســیدم .گفت،
از خوابیدن بچهها و همســر با ماشین به فرودگاه بقائــی آزادیخــواه و لیبرال بــود و گروهی حتــی در جریان کودتــای 28مرداد ،نقش از سویهمین حزبهم نمایندهمجلس شد. ک[ااترهگاامهاشتخاوص] اىسوــواترفدادکهرادزنام10کُُتاناناتسفدنولجتتیىتبانریاوىم
یا میدان آزادی م یرفت و مسافرکشــی م یکرد. دیگر میگویند که در فعالیت سیاســی خود زیــادی در حمله به خانه مصدق داشــت. در دوران نخســ توزيري سپهبد حاجعلی به اســم قراضه آهن و آلود‌ه کردن محی طزیست
او همچنین در دانشــگاه علم و صنعت و مدرسه از انگیزههــای مذهبی اســتفاده میکرد .از برخی روایتها نیز از دست داشتن او در قتل رزمآرا ،سرسختترين مخالف او بود و به اين براى تولید پالادیوم به صورت غیرمجاز [است].
عالی شــهید مطهــری تدریس میکــرد و قائم یک ســو با خلیل ملکی ،صــادق هدایت، سرتیپ افشار طوس ،رییس شهربانی دولت دليل دســتگير و به يک سال زندان محکوم عصر آقاى [علی] خرم ،ســفیرمان در [مقر]
مقام جمعیت زنــان جمهوری اسلامی بود .دباغ جلال آ لاحمــد و احمد فردید همنشــین مصدق حکایــت دارد اگرچــه در نهایت، شد ولی در دادگاه تجديدنظر تبرئه شد اما در ســازمان ملل در ســوئیس آمــد .گفت،گروهى
درباره زمانی که با دخترش در زندان بودند ،گفته اندیش هورزانی بود و از سوی دیگر با افرادی حمایت آی تالله کاشانی مانع اجرای حکم نهایت مخالفتها و محاکم ههای جنجالی دارنــد تلاش مىکنند که ادعای مســأله اعدا‌مها
اســت«:وقتی زنجیر بند باز شــد از لای دریچه چون بــرادران رشــیدیان ،احمد عشــقی، جلب او شــد .مظفر بقایی از راهی که رفت شــهرت بقايي را افزايش داد تا جایی که در بعد از [عملیات] مرصاد که در خاطرات آی تالله
ســلول نگاه کردم ،دیدم دو تا سرباز زیر بغل این حبیب ســیاه و امیر موبور که به چماقداری با عد‌های به اختلاف برخورد میکرد و حتی ددرههجهچا ّّهوـلـارسميازنسدگی کی بشهويرکتـبـدیی الزشچدن.دپچسه ارهز منتظرىآمدهراازطریقدادگاهبی نالمللىپیگیرى
بچه را گرفت هاند و وسط راهرو انداختند که هر چه معروف بودند .چند سال پیش مجموع های پس از خوش خدمتی در جریان کودتای 28 بهمن سال 1327همراه خلیل ملکی حزب کنند و خواست ،قوه قضاییه با برنام هریزى ،طرح
با ســطل آب روی صورتش م یریختند به هوش از اسناد مرتبط با مظفر بقایی ،فعال سیاسی مرداد هم با فض لاللــه زاهدی اختلاف پیدا زحمتکشان را تاســیس کرد .در دور‌های به دفاعى تهیه کند .به ایشــان گفتم ،تلاش کنند از
نمیآمد .من هم با مشت به در میکوبیدم .صدای ســالهای منتهی به کودتای 28مرداد برای کرد و به زاهدان تبعید شد .حزب رستاخیز احمد قوا مالســلطنه و حــزب دموکرات او منابع قابل اطمینان ،هدف و سیاســت آمریکا،
فریادهای من خیلــی توی راهــرو پیچیده بود. نخســتین بار از ســوی مرکز اسناد مجلس که با دستور محمدرضا شاه پهلوی تشکیل پیوست ،مدتی به صادق هدایت نزدیک شد. اقدامات تلافىجویانه را کشف نماید .شب براى
آی تالله ربانیشــیرازی توی بند ما بود که صدای شورای اسلامی خریداری شد اما سرنخی از شــد ،همزمان با انتقاد نسبت به تک حزبی از حامیــان مصدق بود و در جریان اعتراض
فریادهای من را میشــنید ،شروع کردند با یک وصیتنامه بقایی که اطلاعات مهمی از ترور شدن کشور ،اعلام کرد که به سلطنت وفادار به نبود انتخابات آزاد در پاییز 1328به عنوان اصلاح دندان به بیمارستان اختر رفتم.
صوت قشنگی آیه «واستعینوا بالصبر والصلوه و تیمسار افشارطوس ،رییس شهربانی دولت اســت .زندگی زیگــرا گوار مظفــر بقایی یکی از 19نفر معترض در تاسیس جبهه ملی
انها لکبیره الا علی الخاشعین» خواندند ...یک مصدق را افشــا کرده در دست نبود .بقایی اما باعث شــد که هیچ رجل سیاســی به او نقش داشــت اما از سال 1331در مخالفت دوشنبه 26شهریور
پتوی ســربازی آوردند و دخترم را در آن گذاشتند در این وصیتنامه مطالبی پیرامون مجالس اعتماد نکند و حتی شاه هم به رغم خدماتی با مصدق نقش ایفا کرد .یدالله ســحابی در
و بردند .فکر کردم تمام کرده و از دنیا رفته است. شــورای ملی همچنین حقایقــی ناگفته را که برای او انجام داده بــود به بقایی اعتماد جلد اول کتــاب نیم قرن خاطــره و تجربه قدردانى از سفیر فنلاند
خدا را شکر کردم که دیگر به دست این دژخیمان درباره دولت ملی دکتر محمد مصدق عنوان نداشت .در تمام طول آن دوران اما بقایی در درباره او نوشــته اســت«:در سال ۱۳۲۹که خدا[آحقاـفـاظـىـ آنىتآمىکد.ویازسمــوتاینضنع]نسســــبفتًیًارخفنولانب فدنبلراانىد
شکنجه نمیشود و دیگر کارهای خائنانه اینها را آرزوی منصب سیاسی به ویژه نخس توزیر جبهه ملی راه افتاده و فعال بود ،روزنام های که تجاوزات اســرائیل به فلســطینىها را محکوم
نباید تحمل کند ؛ ولی پس از 16روز یک شب در کرده بود. کرده ،قدردانــى‌کردم و خواســتار تعادل تجارت
سلول باز شد و یک نفر را داخل انداختند که دیدم بین دو طرف شــدم و از آمریکا ب ه خاطر سیاست
دخترم رضوانه اســت ،بغلش کردم و در گوشش دوگانه در برخورد با تروریسم که از ترورهاى دولتى
گفتم که چیزی نگو چون ممکن اســت اینجاها انوتتقرادورکهرادمىو اضز اداقنقدالماُُتنبدایوراشنت،اچبآلشومپدوعلشیىه اسرائیل
میکروفن کار گذاشته باشند و مشکل ایجاد شود. مىکند،
فقط در گوشــم بگو کجا بودی؟ دســتهایش را افغانستان ،برحذر داشتم.
نشانم داد که روی مچ جفت دست این دختربچه آقــاى [حبی باللــه] محمدیــان ،اما‌مجمعه
سیزده چهارده ساله جای دستبندها دیده میشد، زاهــدان آمــد .ناراحت اســت از اینکــه آقاى
دســتبندهایی که با آن به تخت بیمارستان ارتش [سیدرضا] تقوى[ ،رئیس شورای سیاستگذاری
بسته شــده بود .به ســختی نفس میکشید البته ائمهجمعــه] بــه ایشــان گفتــه که هفتــه آینده
هنوز هم که بیش از 30ســال از آن زمان میگذرد خداحافظىکنــد ،گلهمند اســت و بــراى رفع
با اینکه قلبش عمل شــده و دریچه گذاشــت هاند مشکلاتش ،استمداد کرد.
گاهی اوقات اصلا صوت ندارد و نمیتواند حرف
بزند وقتی هم سالم است ،صدایش لرزش دارد».
