توسط : مهتاب شهریاری، خبرنگار سازندگی
خاصیت این روزهای اقتصاد ایران نااطمینانی است و ابهام و غیر از نوسان که تاج سر اقتصاد ایران است، دوران هیچ منزلتی جاودانه نیست.
طبق این قاعده، بازارهای مالی هفته گذشته هم روزهای پرنوسانی را تجربه کردند. بازار ارز همچنان در میان بازارهای رقیب خود بدون رقیب ادامه داد و در نهایت در پایان هفته موفق شد با عبور از سقف تاریخی، رکورد جدیدی را به ثبت برساند. به تبع بازار دلار و اونس جهانی طلا که همچنان بالای دو هزار دلار معامله می‌شود، قیمت سکه امامی نیز به ۳۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید. آخرین باری که قیمتی بالاتر از این قیمت برای سکه امامی به ثبت رسیده ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ است. قیمت سکه در تاریخ یادشده ۳۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ثبت رسید. در این میان بورس تهران همچنان شرایط مساعدی نداشت و فضای رکودی بر این بازار حاکم شد. به‌طوری که شاخص کل بورس تا محدوده دو میلیون و ۴۶ هزار واحد نیز به روند کاهشی خود ادامه داد. تحولات جهانی و منطقه‌ای نیز سبب شده تا قیمت نفت در کانال ۸۲ دلار محفوظ بماند. به واسطه سرکوب قیمت با کاهش احتمال تغییر نرخ بهره آمریکا و حمایت قیمت به وسیله کاهش تولید توسط اوپک و احتمال تداوم جنگ غزه، قیمت نفت به صورت خنثی رفتار می‌کند.
در بازارهای موازی چه خبر است؟
دلار بازار آزاد همچنان بدون توجه به تحولات سیاسی داخلی، روند رو به رشد خود را در اوایل آخرین ماه از سال جاری ادامه داد. به‌طوری که قیمت دلار در بازار آزاد از ۵۸ هزار و ۶۰۰ تومان در روز سه‌شنبه عبور کرد و سقف تاریخی خود را شکست. هرچند در پایان سال گذشته دلار تا ۶۰ هزار تومان نیز در برخی از ساعات پیشروی کرد اما همچنان دلار موفق نشده بود تا قیمت پایانی خود را بالاتر از ۵۸ هزار و ۶۲۰ تومان به ثبت برساند. از همین‌رو به نظر می‌رسد، دلار از سقف تاریخی خود عبور کرده است. آخرین بار، دلار در ۱۱ بهمن ماه سال جاری، قیمت ۵۸ هزار و ۴۰۰ تومان را به خود دیده است. با این تفاسیر، قبل از ورود به دهه دوم اسفند ماه بازدهی اسفند ارز آمریکایی به ۶/۳ درصد رسید. این در حالی است که بازدهی بهمن ماه ۲/۵ درصد بوده است. بازدهی دلار از ابتدای زمستان نیز به ۲۹/۱۸ درصد رسیده که تا لحظه تنظیم این گزارش بازدهی فصلی دلار از زمستان سال گذشته بی‌سابقه بوده است. همچنین بازدهی دلار از ابتدای سال به بیش از ۲۳ درصد رسیده است. اثر تحولات سیاسی منطقه و عدم کارایی سیاست نرخ بهره ۳۰ درصدی در نرخ دلار واضح و مشخص است. همان‌طور که وزیر اقتصاد نیز در نشست خبری چند روز گذشته به مخالفت با بهره ۳۰ درصدی پرداخته است.
همچنین معاملات سکه امامی طی هفته منتهی به ۹ اسفند ماه ۱۴۰۲ بسیار پررونق بود. به‌طوری که قیمت هر واحد سکه امامی در روز سه‌شنبه به ۳۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید. آخرین باری که سکه امامی رقمی بالاتر از ۳۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را به خود دیده است ۱۰ اردیبهشت ماه سال جاری بود که قیمت هر سکه امامی به ۳۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده بود. هرچند قیمت این سکه در سقف تاریخی خود قرار دارد اما همچنان قیمت دلار در حال رکوردزنی است. از سوی دیگر اونس جهانی طلا نیز از قیمت سکه امامی حمایت لازم را به عمل می‌آورد. از این‌رو احتمال رکوردزنی‌های بیشتر در بازار سکه و طلا وجود دارد. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز دو میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است که در نزدیکی سقف‌های تاریخی خود قرار دارد.
اونس جهانی طلا تحت تاثیر انتظارات در خصوص کاهش نرخ بهره روند رو به رشدی را طی می‌کند. به‌طوری که قیمت جهانی هر اونس طلا تا دو هزار و ۴۴ واحد نیز در هفته گذشته پیشروی کرد. به نظر می‌رسد معامله‌گران احتمال عدم تغییر نرخ بهره در ماه مارس را بیش از ۹۷ درصد ارزیابی کرده‌اند. این در حالی است که احتمال کاهش نرخ بهره در ماه ژوئن بیش از ۶۸ درصد عنوان شده است. به نظر می‌رسد در صورتی که کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا قریب‌الوقوع باشد، اونس طلا رکوردزنی‌های قیمتی را تجربه خواهد کرد. قیمت دلار نیز با پیشروی به کانال ۵۸ هزار تومان و عبور از سقف تاریخی خود از قیمت سکه امامی حمایت می‌کند.
رشد همزمان اونس طلا و قیمت دلار می‌تواند سبب شود تا سکه امامی با ۵۰۰ هزار تومان افزایش سقف تاریخی خود را بزند و موفق شود از آن عبور کند. نیم‌سکه نیز که بازدهی آن در ماه گذشته از سکه امامی و ربع‌سکه عبور کرده بود، اکنون وارد استراحت شده و کمتر از سایر سکه‌ها رشد می‌کند. همچنان ربع‌سکه پتانسیل بالایی برای رشد دارد چراکه از رشد بازار طلا عقب مانده است. حباب سکه امامی نیز حدود ۱۸ درصد است.
در بورس چه اتفاقاتی رخ داد؟
در هفته پرنوسانی که پشت سر گذاشتیم، شاخص کل، روز شنبه ریزش ۴ هزار و ۸۴۷ واحدی داشت و روز دوشنبه ۱۶ هزار و ۷۰۰ واحد پایین آمد. همچنین روز سه‌شنبه شاخص ۴ هزار و ۳۱ واحد کاهش یافت. در آخرین روز معاملاتی هفته نیز شاخص کل ۸ هزار و ۷۲۲ واحد رشد کرد. در این هفته، میانگین ارزش معاملات بازار سهام ۷۹ هزار و ۸۶۱ میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین ۲۱ درصد افزایش یافته است. اما میانگین ارزش معاملات خرد بورس ۳ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان بود که نسبت به رقم ۳ هزار و ۴۸۲ میلیاردی هفته پیشین کاهش ۴ درصدی داشته است.
میانگین ارزش صف‌های فروش در هفته اخیر ۲۸۳ میلیارد تومان بود که از میانگین هفته پیشین ۸۶ میلیارد تومان بیشتر بود و رشد ۴۴ درصدی داشته است. بالاترین رقم هفته ۳۹۲ میلیارد تومان بود که در روز دوشنبه ثبت شد و کمترین رقم ۲۰۹ میلیارد تومان بود که در روز چهارشنبه ثبت شد.
متغیرهای تابلو نیز حکایت از تداوم روند رکودی بر بازار سهام دارد. میانگین ارزش معاملات خرد در اسفندماه، دو هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بوده است. با آغاز اسفندماه، ارزش معاملات همچنان زیر سه هزار میلیارد تومان باقی مانده است. میزان ورود و خروج پول حقیقی نیز اعداد بسیار بالایی بوده است. به‌طوری که مجموع ورود و خروج پول حقیقی در بازار سهام طی اسفندماه هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که طی بهمن و دی‌ماه ۹ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده بود. به نظر می‌رسد، زور نرخ بهره ۳۰ درصدی در این مدت بسیار بالا بود. به‌طوری که موفق شد تا پول حقیقی بسیاری را از بازار خارج کرده و ارزش معاملات را زیر سه هزار میلیارد تومان حفظ کند. اما باید دید نرخ دلار بر بازار سرمایه چه اثری خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین دلایل تحولات اخیر، ریزش بازار سهام، در اثر بهره ۳۰ درصدی بود. اما با توجه به اظهارات خاندوزی، وزیر اقتصاد و مخالفت وی با انتشار اوراق ۳۰ درصدی، احتمال آن وجود دارد که دولت از این سیاست عقب‌نشینی کند. این در حالی است که نرخ دلار نیز رکورد تاریخی را به ثبت رسانده و عدم کارایی سیاست منقبض‌کننده پول به وضوح مشخص است. احتمالاً بازار سهام در اثر رشد نرخ دلار شرایط خوبی را تجربه خواهد کرد. کاهش تنش‌ها در منطقه و احتمال آتش‌بس در غزه می‌تواند بازار را به آرامش فرا خواند. در نتیجه سهامداران با اطمینان بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام خواهند کرد. همچنین کاهش نسبت قیمت به سود بازار به ۷/۶ واحد سبب شده است تا بازار برای کسانی که قیمت بالایی را برای دلار متصور شده و انتظار عقب‌نشینی از بهره ۳۰ درصدی دارند، جذاب باشد. چراکه نسبت قیمت به سود انتظاری بازار افزایشی خواهد بود. رشد شاخص کل در روز چهارشنبه می‌تواند شروع رشد بازار باشد. به شرط آنکه سیاست‌گذار به این نتیجه برسد که در خصوص سیاست نرخ بهره تصمیم قطعی و منطقی بگیرد. هرچند اگر بهره ۳۰ درصد تداوم داشته باشد، رشد نرخ دلار می‌تواند انتظارات را در خصوص رشد درآمد شرکت‌های بازار سهام افزایش دهد و در نهایت P/E بازار سهام را وارد کانال پنج واحد نکند. به لحاظ تکنیکالی نیز بازار نزدیک یک حمایت استاتیک و داینامیک قرار دارد که همپوشانی این دو مورد می‌تواند شاخص کل را در محدوده‌های فعلی و بالای دو میلیون تومان حفظ کند. بازار در شرایط فعلی نیاز به حمایت ارزی دارد و اگر انقباض پولی کاهش یابد، قطعات بازار پتانسیل آن را دارد که در مرحله اول به کانال دومیلیون و ۳۰۰ هزار واحد برسد و در مرحله دوم به سقف تاریخی خود نزدیک شده و در صورت ثبات سایر شرایط از دو میلیون و ۵۰۰ هزار واحد عبور کند. در سناریو بدبینانه نیز احتمالاً شرایط موجود حفظ خواهد شد و بازار احتمالاً به محدوده دو میلیون تا دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد احترام خواهد گذاشت. انتشار گزارش‌های ماهانه نیز می‌تواند به بازار دید کافی بدهد و پول را به صنایع پرپتانسیل هدایت کند. به‌خصوص آنکه شرایط تولید شرکت‌ها در زمستان سال جاری بهتر از زمستان گذشته بوده و سرمای سوزانی گریبان‌گیر تولید نشده است.
نفت و بازارهای جهانی
قیمت هر بشکه نفت برنت ۱۵ روز معاملاتی متوالی است که در کانال ۸۰ دلار محفوظ مانده و در روزهای پایانی هفته گذشته در محدوده ۸۲ دلار مورد معامله قرار گرفت. برخی از اخبار حکایت از آن دارد که احتمال کاهش تولید توسط اوپک‌پلاس بسیار بالاست. علاوه بر این معامله‌گران احتمال عدم تغییر نرخ بهره در ماه مارس را بالا ارزیابی کرده‌اند. اثر این دو سبب شده است تا روند حرکتی قیمت نفت، خنثی بماند و طلای سیاه خود را در محدوده ۸۲ دلار نگه دارد. مقام‌های ارشد فدرال‌رزرو اعلام کرده‌اند که عجله‌ای برای کاهش نرخ بهره ندارند و ریسک تورم همچنان موجود است. از نگاه جهانی احتمالاً حمایت قیمتی نصیب نفت نخواهد شد. اما در قالب منطقه خاورمیانه با وجود آنکه اسرائیل تا حدودی با آتش‌بس در ماه رمضان موافقت کرده اما تلاش‌های میانجیگری‌های قطری‌ها همچنان بی‌جواب مانده و دو طرف با احتیاط در خصوص توافق آتش‌بس اظهار نظر می‌کنند. از این‌رو علاوه بر حمایت کاهش تولید اوپک، حمایت جنگ‌های منطقه نیز برای بازار نفت وجود دارد و می‌تواند قیمت را در سطوح بالایی حفظ کند. محرک بعدی نفت نیز کاهش ذخایر بنزین در آمریکاست. اما باید دید وزن کدام یک از عوامل بالاست و آیا زور محرک‌های قیمتی به تحقق رویای نفت ۱۰۰ دلاری خواهد رسید یا بازار نفت دچار فشردگی قیمت خواهد شد. نفت برنت از ابتدای سال شمسی جاری، بازدهی ۱۲ درصدی را به همراه داشته است.
