توسط : فرشاد گلزاری، گروه سازندگی
«در غزه غیرنظامیانی در نتیجه این بمب‌ها و شیوه‌های دیگری که مناطق مسکونی هدف قرار گرفتند به قتل رسیدند». این عبارت بخشی از مصاحبه اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا با شبکه خبری سی.ان.ان است که اخیراً منتشر شده و موجب بروز واکنش‌های بسیاری در فضای رسانه‌ای و حتی سیاسی در داخل و خارج از ایالات‌متحده شده است. رئیس‌جمهوری آمریکا در این مصاحبه در پاسخ به این سوال که «آیا بمب‌های ساخت این کشور که به اسرائیل ارسال شدند، غیرنظامیان را در آنجا به قتل رسانده یا خیر در اشاره ضمنی به بمب‌های ۲۰۰۰ پوندی که بایدن به دلیل استفاده ارتش اسرائیل از آنها در کشتار غیرنظامیان، ارسال آنها را موقتاً متوقف کرده به نوعی مسئولیت این موضوع را پذیرفته که تسلیحات ساخت ایالات‌متحده در غزه هزاران کشته و زخمی بر جای گذاشته است. سی.ان.ان همچنین در این خصوص اعلام می‌کند که تاکید بایدن بر منوط کردن ارسال سلاح‌های آمریکایی به اقدامات اسرائیل به منزله نقطه عطفی در جنگ مستمر غزه است و تایید استفاده از بمب‌های آمریکایی در کشتار غیرنظامیان در غزه نیز به منزله اعتراف آشکار به نقش آمریکا در این جنگ است. سی.ان.ان در این خصوص اعلام کرده که بایدن تحت فشارهای «غیرعادی» ازجمله از سوی اعضای حزبش برای متوقف کردن ارسال تسلیحات در بحبوحه بحران انسانی غزه قرار دارد و او تا این لحظه در مقابل این درخواست‌ها و فراخوان‌ها مقاومت کرده و به شدت اقدامات اسرائیل علیه حماس را تایید کرده با این وجود به نظر می‌رسد، حمله به شهر رفح واقع در جنوب نوار غزه که بیش از یک میلیون غیرنظامی فلسطینی در آنجا پناه گرفته‌اند، محاسبات رئیس‌جمهور آمریکا را تغییر داده است؛ چراکه آمریکا در واقع ارسال تسلیحاتی چون مهمات سنگین را به دلیل اختلاف‌نظرها با تل‌آویو درخصوص حمله به شهر رفح موقتاً متوقف کرده است؛ حتی بایدن در این مصاحبه تاکید کرده: در صورتی که نتانیاهو دستور حمله گسترده به شهر رفح را صادر کند، آمریکا ارسال برخی محموله‌های تسلیحاتی خود به اسرائیل را متوقف خواهد کرد. در این راستا، بایدن مدعی شده که سربازان ارتش اسرائیل به مناطق مسکونی هجوم نبرده‌اند و آنچه انجام دادند در مرزها بوده و موجب بروز مشکلاتی در رابطه با مصر شده است. اشاره رئیس‌جمهوری آمریکا در این خصوص به استقرار ارتش اسرائیل و ستون زرهی آن در گذرگاه رفح است که سه‌شنبه هفته گذشته این اتفاق رقم خورد و کمی بعد هم اعلام شد که مدیریت این گذرگاه قرار است به یک شرکت خصوصی آمریکایی سپرده شود.
به موازات این اظهارات، بایدن در جای دیگری از این مصاحبه صراحتاً دو نکته را بازگو می‌کند که ذهن تحلیلگران را به خود مشغول کرده است. نکته اول این است که او مدعی شده اسرائیل هنوز در رفح از خط قرمز که همان ورود به مناطق پر از جمعیت بوده، عبور نکرده است. نکته دوم هم تهدید ضمنی مقامات اسرائیل توسط رئیس‌جمهوری آمریکا بود. او خطاب به نتانیاهو و سایر مقامات کابینه اسرائیل تاکید کرد که اگر آنها به مناطق پرجمعیت حمله کنند، حمایت واشنگتن محدود خواهد بود. بایدن با مقایسه خطرات ورود به غزه از سوی ارتش اسرائیل با تجربه آمریکا در افغانستان و عراق گفت که به نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کردم دچار همان خطایی نشود که ما مرتکب شدیم چراکه ما می‌خواستیم بن‌لادن را بازداشت کنیم و من به او گفتم که به تو در بازداشت یحیی السنوار، رهبر حماس در غزه کمک خواهیم کرد.
در مورد نکته اول و اینکه آیا اسرائیل هنوز خط قرمزهای موجود درخصوص رفح را پشت سر نگذاشته است باید به این نکته توجه داشت که اساساً نتانیاهو و دو وزیر راست‌گرای کابینه وی، یعنی بن گوریر و اسموتریچ که به عنوان وزرای امنیت داخلی و دارایی اسرائیل شناخته می‌شوند و عملاً شرکای سیاسی نتانیاهو در ائتلاف کنونی به شمار می‌روند و بیشترین نفوذ را بر وی دارند، معتقدند که دلیل اصلی حمله به رفح ریشه‌کن کردن حماس است. این موضوع البته برای اولین بار نیست که مطرح می‌شود بلکه بحث برخورد با حماس از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون در صدر اهداف کابینه و ارتش اسرائیل قرار دارد و در این راستا نتانیاهو سعی دارد با تکیه بر این موضوع، جنگ در غزه که حالا به رفح سرایت کرده را ادامه دهد. واقعیت این است که نتایناهو دلایل سیاسی خاص خود را برای ادامه این جنگ دارد و حالا با ورود به رفح قصد دارد تا به خانواده اسرای اسرائیلی بفهماند که این آخرین ایستگاه جنگ است و به پبروزی نزدیک هستیم! در این راستا البته مولفه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد، ورود ارتش اسرائیل به رفح و عملیات هوایی نظامی در این منطقه، خود آثار منفی زیادی بر رفح و به صورت کلی پرونده غزه داشته است. به عنوان مثال، آژانس امداد و کار برای پناهندگان فلسطینی(آنروا) روز جمعه گزارش داد که آوارگی اجباری با تشدید بمباران رفح توسط اسرائیل تشدید شده و حدود ۱۱۰ هزار نفر در میان شرایط وحشتناک زندگی در جست‌وجوی مکانی امن از رفح فرار کردند. آنروا تاکید کرد که تنها امید به آتش‌بس است و هیچ مکان امنی در نوار غزه وجود ندارد و تمام این منطقه هر لحظه می‌تواند آماج حملات زمینی و هوایی اسرائیل قرار بگیرد. همچنین متیو هالینگزورث، مدیر برنامه جهانی غذا هم روز پنج‌شنبه هشدار داد که عملیات این نهاد در غزه به دلیل کمبود مواد غذایی و دارویی متوقف خواهد شد و خاطرنشان کرد که این ذخایر در نوار غزه حداکثر برای ۳ روز کافی خواهد بود. او همچنین اعلام کرده که دسترسی به انبار اصلی برنامه جهانی غذا در شهر رفح دشوار شده و تنها یک نانوایی هنوز درحال فعالیت است. این درحالی است که ارتش اسرائیل روز جمعه اعلام کرد که در عرض ۲۴ ساعت حدود ۴۰ هدف را در نوار غزه بمباران کرده و به عملیات خود در منطقه زیتون در مرکز نوار غزه و سایر مناطق در شرق شهر رفح در جنوب این باریکه ادامه می‌دهد. ارتش اسرائیل همچنین در بیانیه‌ای افزود که جنگنده‌ها چندین نقطه را در رفح بمباران کردند که ازجمله آنها برخی نقاط در گذرگاه کرم ابوسالم بوده است. از سوی دیگر گردان‌های القسام، شاخه نظامی حماس هم روز جمعه اعلام کردند که در مجموعه عملیات ترکیبی خود که شامل تله‌گذاری، مین‌گذاری و انهدام تانک‌ها و خودروهای ارتش اسرائیل بود، موجی از حملات موشکی را به محل استقرار نظامیان اسرائیل در پادگان مفتاحیم در غلاف غزه را هم در دستور کار خود قرار دادند. مجموع این رخدادها نشان می‌دهد که اسرائیل برخلاف ادعای بایدن نه تنها از خطوط قرمز نظامی در رفح عبور کرده بلکه آثار حمله نظامی آنها به رفح حالا باعث شده تا موج جدیدی از جنگ در این منطقه به راه بیفتد.
اختلاف یا نمایش؟
اما در مورد نکته دوم که بایدن هم بدان اشاره کرده بود، چندین و چند محور وجود دارد. او به نوعی سعی کرده تا این پیام را به اسرائیل مخابره کند که اگر عملیات در رفح گسترده باشد و باعث کشته شدن غیرنظامیان شود، حمایت واشنگتن را در حداقلی‌ترین سطح خواهد داشت. این سخنان بایدن به نوعی صرفاً اشاره به کشته شدن غیرنظامیان دارد اما هیچ‌گاه آثار و پیامدهای ضربه عمیق به زیرساخت‌ها را مورد اشاره قرار نمی‌دهد که خود باعث آوارگی همچنین فجایع انسانی و زیست‌محیطی می‌شود. در این مسیر اما دو مساله بنیادین وجود دارد. مساله اول این است که بایدن از طرف طیف چپ دموکرات‌ها نه‌تنها در دانشگاه‌ها بلکه در حزب تحت فشار است و حتی بسیاری از تحلیلگران معتقدند اینکه رئیس‌جمهوری آمریکا در مقابل دوربین شبکه سی.ان.ان مسئولیت کشته شدن هزاران فلسطینی توسط تسلیحات آمریکا را به عهده می‌گیرد به دلیل فشارهای داخلی است. او ماه نوامبر بدون‌شک به آرای این جماعت برای پیروزی در مقابل دونالد ترامپ نیاز دارد و به همین دلیل می‌خواهد با پذیرش این مسئولیت، حجم فشارهای موجود را تا جایی که توان دارد به نفع خود کم کند. اما مساله دوم، مخالفان بایدن و اقداماتی است که در این راستا صورت گرفته است. در این خصوص هیل گزارش داده پس از آنکه بایدن اسرائیل را به توقف ارسال تسلیحات تهدید کرد، جمهوری‌خواهان هم به دنبال استیضاح وی رفته‌اند. قانون‌گذاران جمهوری‌خواه همچنین درحال تصویب قانونی هستند که هدف آن جلوگیری از ممانعت در ارسال سلاح به اسرائیل توسط بایدن است. به‌عنوان مثال کوری میلز، یکی از قانون‌گذاران جمهوری‌خواه، قطعنامه استیضاح بایدن را مطرح کرده است و احتمال دارد همین روند ادامه پیدا کند. در این میان نتانیاهو در واکنش به تهدید آمریکا در توقف ارسال سلاح به اسرائیل قول داده که اسرائیل حتی شده به تنهایی و با ناخن انگشت به جنگ در نوار غزه ادامه می‌دهد. او با اشاره به جنگ ۱۹۴۸ گفت که «ما در آن زمان سلاح نداشتیم و تحریم تسلیحاتی علیه اسرائیل وجود داشت اما با قدرت روحی و اتحاد بین ما، پیروز شدیم». از سوی دیگر برخی از منابع خبری همچنان که بایدن ادعا می‌کند، ارسال تسلیحات آمریکا به اسرائیل متوقف شده، اعلام کرده‌اند این روند متوقف نشده است! بر همین اساس بسیاری معتقدند که نزاع فعلی میان اسرائیل و آمریکا را باید یک دعوای صوری یا زرگری دانست!
