توسط : توافق نیروهای دموکراتیک سوریه و “جولانی”
گروه بین‌الملل: یکی از موضوعاتی که از ۸ دسامبر ۲۰۲۴، یعنی از زمان سقوط حکومت بشار اسد و حزب بعث به‌عنوان یک سال کلیدی مطرح شد، این بود که قرار است سرنوشت کردهای سوریه که به‌عنوان کلیدی‌ترین هم‌پیمان ایالات‌متحده شناخته می‌شوند، چه شود؟ در آن زمان شاهد آن بودیم که بسیاری از تحلیلگران حوزه خاورمیانه بر این باور بودند که کردهای سوریه به دلیل نزاع چندین‌وچندساله میان خود و ترکیه، در این میان ممکن است از سوی هم‌قطاران ابومحمد الجوالانی مورد هدف قرار گیرند؛ چراکه اساساً تحریرالشام و جولانی که از ابتدای به هم‌ریختگی در سوریه در سال ۲۰۱۱ به بعد درحال اقدامات تروریستی خود بودند، توسط ترکیه حمایت تسلیحاتی و اطلاعاتی می‌شدند و کردهای سوریه هم نگران بودند که با چراغ سبز آنکارا، همه آنها قلع‌وقمع شوند. آنچه در این مسیر باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اساساً کردهای سوریه که با عنوان نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) و تحت رهبری مظلوم عبدی که برخی‌ها عنوان مظلوم کوبانی را بر وی اطلاق می‌کنند، ازجمله کنشگران میدانی بودند که ایالات‌متحده به صورت تمام‌قد از آنها حمایت کرد و در مقابل داعش توانستند بخش‌هایی از شمال سوریه را در دست خود بگیرند.
اینکه ایالات‌متحده چرا با کارت کردی در شمال عراق و سوریه بازی کرده و خواهد کرد و آنجا را اساساً یک منطقه فدرال و یک اقلیم جداگانه برای خود تلقی می‌کند به این دلیل است که جریان کردی در منطقه عملاً به‌عنوان اهرم میدانی و سیاسی در چارچوب راهبردهای کلان آمریکا ایفای نقش می‌کند. به‌عنوان مثال، مناطقی که کردهای سوریه در دست دارند، همگی منابع نفتی کلان سوریه به حساب می‌آیند و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری فعلی ایالات‌متحده در دور نخست ریاست‌جمهوری خود صراحتاً اعلام کرده بود: «هدف ما (آمریکا) از حضور در سوریه، سلطه بر چاه‌ها و منابع نفتی سوریه است». همین اظهارنظر کوتاه به صورت واضح نشان می‌دهد که ایالات‌متحده عملاً به دنبال آن است تا بتواند نفوذ خود بر مناطق کردی را به‌خصوص پس از حاشیه‌نشینی بشار اسد از قدرت، حفظ کند.
در این راستا، منابع کردی و عربی به انضمام رسانه‌های آمریکایی و اروپایی اعلام کردند که ابو محمد الجولانی، رئیس دوره‌ای انتقالی سوریه و مظلوم کوبانی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) با یکدیگر دیدار و در نهایت پس از امضای توافق دوجانبه، بر ادغام نیروهای قسد در نهادهای جمهوری عربی سوریه (خصوصاً ارتش) بر حفظ یکپارچگی کشور و مخالفت با تقسیم سوریه تاکید کردند.
در این توافق، بر لزوم تضمین حقوق تمامی مردم سوریه در فرآیند سیاسی و مشارکت در تمام نهادهای حکومتی براساس کارآمدی و شایستگی، فارغ از مذهب و پیشینه فرقه‌ای، تاکید شده و همچنین اشاره شده که جامعه کردها جزو جوامع اصیل سوریه هستند و سوریه حقوق شهروندی آنها و سایر حقوق‌شان براساس قانون اساسی را تضمین خواهد کرد. توافق یاد شده به آتش‌بس در تمامی اراضی سوریه اشاره دارد و از ادغام تمامی نهادهای غیرنظامی و نظامی در شمال‌شرق سوریه در چارچوب حکومت سوریه، ازجمله گذرگاه‌های مرزی، فرودگاه‌ها و میادین نفت و گاز، خبر می‌دهد. در این توافق همچنین به بازگشت تمامی پناهندگان سوری به کشور و روستاهایشان اشاره شده و آن را تضمین کرده و امنیت آنها را تحت نظر حکومت سوریه قرار می‌دهد. علاوه بر این، از حکومت سوریه برای مقابله با طرفداران حکومت اسد و تمامی تهدیدات علیه امنیت و یکپارچگی سوریه حمایت شده است.
این توافق همچنین مخالفت خود را با تقسیم کشور، گفتمان‌های تفرقه‌انگیز و تلاش‌ها برای تشدید فتنه میان اقشار مختلف جامعه سوریه اعلام کرده است. در همین راستا، کمیته‌های اجرایی برای اجرای این توافق تشکیل شده و اجرای آن را تا پایان سال جاری پیگیری خواهند کرد.
قسد: آمریکا ما را تشویق به صلح کرد
در این راستا اما یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن هم گوش فرا دادن قسد به توصیه‌های ایالات‌متحده است.
مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه(قسد) در گفت‌وگویی که با نشریه سعودی «المجله» داشته، اعلام کرد که آمریکایی‌ها او را به مذاکره با ابومحمد الجولانی، رهبر تحریرالشام تشویق کردند. عبدی گفت: من به فرماندهان تیپ‌های نظامی خود دستور دادم تا با گروه‌های نظامی که از صبح سه‌شنبه با تحویل گرفتن میادین نفت و گذرگاه‌های مرزی، زندان‌ها و موسسات دولتی فعالیت‌های خود را شروع می‌کنند تا زمان تکمیل ادغام نیروهای نظامی ما و موسسات مدنی آن در دولت سوریه همکاری کنند.
او تصریح کرد که در این دوره حساس برای تضمین مرحله انتقالی تلاش می‌کنیم که آرمان‌های ملت ما ازجمله عدالت و ثبات را محقق کند. ما به ایجاد آینده‌ای بهتر برای تضمین حقوق تمام سوری‌ها پایبند هستیم. ما این توافق را فرصت واقعی برای ایجاد سوریه جدید می‌دانیم. وی همچنین اعلام کرد که الجولانی رئیس سوریه است و در سوریه ۲ ارتش نخواهند بود. ما خواهان تجربه کردستان عراق نیستیم و درحال حاضر تلاش می‌کنیم تا بخشی از دولت سوریه باشیم. او همچنین گفت که هیچ‌گونه همکاری با ایران وجود ندارد و در سوی دیگر درصدد گشایشی در روابط کردها و ترکیه هستیم و حتی آمادگی‌مان برای ارائه مهارت‌های خود در سوریه جدید را اعلام می‌کنیم. این اظهارات درحالی مطرح شده که فرمانده نیروهای قسد کمی بعد از امضای این توافق هشت‌بندی در حساب کاربری خود در ایکس اعلام کرد که این توافق فرصتی واقعی را برای ساخت سوریه‌ای جدید ایجاد می‌کند و این توافق را فرصتی واقعی برای ساخت سوریه‌ای جدید با تمامی جریان‌های آن و تضمین اصل حسن همجواری می‌دانیم.
استقبال منطقه‌ای از صلح جولانی – قسد
امضای توافق میان دولت موقت سوریه و کردهای این کشور هم با واکنش‌های متعددی روبه‌رو بود. قطر این توافق را گام مهمی به سوی تحکیم صلح داخلی، تقویت امنیت و ثبات و ایجاد دولتی از نهادها و قوانین دانست و وزارت خارجه این کشور با انتشار بیانیه‌ای در حساب کاربری خود در پلتفرم ایکس تاکید کرد که ثبات و شکوفایی سوریه مستلزم آن است که دولت سلاح‌ها را در ارتشی واحد که نماینده تمامی گروه‌های سوریه است، به انحصار درآورد تا حفظ حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی سوریه تضمین شود.
اردن نیز ضمن استقبال از این توافق آن را گام مهمی به سوی ایجاد سوریه‌ای مبتنی بر اصولی دانست که ضامن وحدت، حاکمیت و ثبات آن بوده و از امنیت آن حفاظت کرده و آن را از تروریسم نجات می‌دهد و حقوق تمامی مردم سوریه را حفظ می‌کند. سفیان القضاه، سخنگوی وزارت خارجه اردن هم در بیانیه‌ای بر حمایت کشورش از اردن و آمادگی آن برای ارائه هرگونه حمایت و پشتیبانی از مردم سوریه جهت عبور از مرحله انتقالی تاکید کرد و گفت که این مرحله باید شروع تاریخی برای بازسازی سوریه به شکل میهنی آزاد، باثبات و برخوردار از حاکمیت از طریق عملیاتی سوری-با مشارکت همه گروه‌های ملت سوریه باشد.
وزارت خارجه عربستان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که عربستان از امضای توافقی که به ادغام تمامی نهادهای غیرنظامی و نظامی در شمال‌شرقی سوریه در نهادهای دولت سوریه منجر می‌شود، استقبال می‌کند.
از سوی دیگر، حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه در واکنش به توافق برای ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) در نهادهای این کشور، توافق یاد شده را گام نخست مرحله جدید سوریه دانست و اعلام کرد که توافق قسد و دمشق ضامن حل مساله کردها و نیز برقراری آتش‌بس در تمامی مناطق سوریه است. همچنین هوشیار زیباری، عضو دفتر سیاسی حزب دموکراتیک اقلیم کردستان عراق و وزیر خارجه پیشین این کشور نیز این توافق را ستود و در حساب خود در پلتفرم ایکس اعلام کرد که این توافق تاریخی و اولیه میان احمد الشرع، رئیس دولت انتقالی سوریه و مظلوم عبدی، فرمانده قسد در دمشق گام مهمی برای مشارکت در ترسیم آینده سوریه است.
نکته آخر این است که چندی قبل از انعقاد این تفاهم میان قسد و جولانی، شاهد انتشار بیانیه خلع سلاح پ.ک.ک در قبال دولت ترکیه بودیم که این دو مورد می‌تواند برای آنکارا تا حدودی به‌عنوان یک پیروزی مستقیم و یک پیروزی غیرمستقیم تلقی شود.
