موضوع کاهش ساعت کاری کارکنان دولت و تعطیلی دو روز آخر هفته در روزهای پایانی اسفند ۱۴۰۲ تصویب شد. طبق اصلاحیه لایحه ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری قرار است، ساعت کار کارکنان در هفته از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت کاهش و تعطیلات پایان هفته به دو روز افزایش پیدا کند. روز یکشنبه سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به تصویب کاهش ساعت کاری در هفته به ۴۰ ساعت در این کمیسیون اظهار کرد که روزهای کاری از شنبه تا چهارشنبه خواهد بود.
به گفته حسین گودرزی، دولت با تعطیلی روزهای پنجشنبه علاوه بر جمعهها موافق بود و کمیسیون اجتماعی مجلس به نظر دولت برگشت. آنطور که سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس به ایرنا گفته در ماه ۱۶ ساعت از ساعات کاری موظفی کارکنان دولت کاسته شده و آغاز و پایان ساعت کاری روز نیز با تصمیم دولت و متناسب با فصول سال تغییر میکند.
براساس اظهارات گودرزی، مصوبه کاهش ساعت کاری همان روز به هیاترئیسه مجلس ارسال شده تا در نخستین جلسه علنی به رای گذاشته شود. کاهش ساعت کاری کارکنان درحالی مطرح شده که طبق اعلام سازمان جهانی نیروی کار(ILO) در سال ۲۰۲۳ هر فرد شاغل در سراسر جهان ۴۱ ساعت و ۶ دقیقه در هفته کار کرده که در ایران این رقم به ۴۴ ساعت در هفته میرسد. بر این اساس هر فرد شاغل ایرانی ۲ ساعت و ۵۴ دقیقه بیشتر از میانگین جهانی کار کرده است.
در سال ۲۰۲۳ هر ایرانی شاغل به طور متوسط در هفته بیشتر از مردم ۱۶۱ کشور جهان مشغول کار بوده است. همچنین هر ایرانی شاغل به طور متوسط ۲ ساعت و ۵۴ دقیقه بیشتر از میانگین جهانی کار کرده است. طبق بررسی این سازمان، ایران رتبه ۲۶ جهان را در میزان ساعت کاری از آن خود کرده که بر این اساس ایرانیان بیشتر از مردم ۱۶۱ کشور دیگر در جهان مشغول به کار بودهاند.
درحال حاضر تعطیلات رسمی آخر هفته در ایران یک روز و آن هم روز جمعه است، با این حال کارشناسان اعتقاد دارند که افزایش تعطیلات روزهای آخر هفته میتواند علاوه بر افزایش بهرهوری، کاهش آلودگی هوا و ترافیک، نشاط اجتماعی، تقویت دورهمیهای خانوادگی و… منجر به توسعه سفر و رونق گردشگری نیز شود.
البته موضوع افزایش تعطیلات آخر هفته بارها در سالهای اخیر مطرح شده و همواره موافقان و مخالفانی داشته است. موافقان، استدلال میکنند افزایش تعطیلات نتایج بسیار خوبی ازجمله افزایش بهرهوری نیروی انسانی در روزهای کاری را به همراه خواهد داشت و مخالفان هم معتقدند، تعطیلات رسمی شمسی و قمری در کشور ما زیاد است و بیشتر کردنش در حوزههای مختلف، بهویژه اقتصادی، خسارتزا خواهد بود.
درباره نقد مخالفان، بارها گزارش شده است که برخلاف پیشفرض ذهنی، تعداد روزهای تعطیل در کشور ما چندان هم زیاد نیست و بسیاری از کشورهای جهان حتی توسعه یافتهها، تعطیلات آخر هفته بیشتری از ما دارند. مصداقش گزارش دنیای اقتصاد در سال ۹۸ است که همزمان با ارائه طرح افزایش تعطیلات در مجلس بود که طبق این گزارش، تعداد تعطیلات رسمی در کشور ما ۷۸ روز است، درحالی که دیگر کشورها، تعطیلات آخر هفته بیشتر دارند و تقریباً همگی در دو روزه بودن تعطیلات، مشابه هم هستند.
اختلاف بر سر تعطیلی بانکها
نکته مهمی که نباید فراموش شود از همان ابتدا مناقشه بر سر تعطیلی روز پنجشنبه یا شنبه بود. دولت طرفدار تعطیلی پنجشنبه بود و اینگونه نمیخواست با استدلال تندروها برای مخالفت با تعطیلی شنبهها مواجه شود و در نهایت اعلام شد که پنجشنبهها تعطیل است. البته همین امر منتقدان بسیاری دارد، زیرا حداقل برای چهار روز رابطه تجاری و مالی ایران با دنیا قطع میشود و دولت معتقد است، مراودات تجاری و مالی و بانکی مشمول همه افراد جامعه نیست که نگران قطع ارتباط با دنیا شوند، هر چند تعطیلی سراسری خواهد بود با تعطیلی بانکها اقلیت تاجر و سرمایهگذار و… مانند سایرین دسترسی بانکی نخواهند داشت.
البته پس از اعلام این خبر بار دیگر گمانهزنیها درخصوص احتمال مستثنا شدن بانکها از این قانون داغ شد؛ موضوعی که در سال گذشته نیز مطرح شد و زمینه انتقاد کارکنان بانکی کشور را فراهم کرد و کارزاری نیز در همین زمینه تشکیل و کارکنان بانک خواستار تعطیلی روز پنجشنبه شدند.
دیروز اما پس از اعلام تصویب تعطیلی پنجشنبهها در کمیسیون اجتماعی مجلس، علی باباییکارنامی، عضو این کمیسیون میگوید در صورت تصویب قانون افزایش تعطیلات آخر هفته در صحن علنی مجلس، بانکها نیز مشمول این قانون میشوند.
باباییکارنامی به ایرنا گفته، دستگاههایی که مشمول قانون خدمات کشوری همچنین ماده ۲۹ برنامه ششم هستند، مشمول این لایحه میشوند و با توجه به اینکه بانکها از قانون خدمات کشوری پیروی میکنند، در صورت تصویب لایحه مذکور در مجلس، بانکها نیز در روزهای پنجشنبه تعطیل خواهند بود.
هرچند سیدکریم حسینی، دیگر عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز همزمان با بابایی به ایلنا گفته که؛ تمامی دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشور مشمول قانون اصلاح ساعت کاری و تعطیلی آخر هفته خواهند بود اما بانکها و برخی دستگاههای خدماتی استثنا شدند.
در صورتی که بانکها تعطیل نشوند احتمالاً بخش خصوصی هم تعطیل نمیشود، در این صورت تعطیلی پنجشنبهها تغییر خاصی در تعطیلات آخر هفته ایرانیها ایجاد نمیکند زیرا پیش از این نیز به جز بانکها، دستگاههای خدماتی و بخش خصوصی، ادارات محدودی در روز پنجشنبه بر سر کار بودند و احتمالاً جز یک خروجی پوپولیستی برای مجلسی که روزهای آخر خود را سپری میکند، خروجی دیگری نخواهد داشت.