توسط : کارشناسان درباره سفرهای نوروزی در آستانه سال نو پیش‌بینی می‌کنند که بسیاری از مردم نوروز امسال نیز مانند سال‌های پیشین نمی‌توانند به مسافرت بروند چون پول کافی ندارند. در این میان آنهایی هم که امکان سفر دارند، ترجیح می‌دهند که تعطیلاتشان را در کشورهای اطراف سپری کنند. همزمان طی روزهای اخیر گزارش‌های متعددی منتشر شد مبنی بر اینکه بلیت هواپیما برای مقاصد داخلی نایاب شده است. روزنامه دنیای اقتصاد روز دوشنبه، هفتم اسفند در گزارشی با عنوان «جعبه سیاه بلیت هواپیما» به این موضوع پرداخت و از قول محمدفرید اعتماد، کارشناس گردشگری نوشت که پیدا نشدن بلیت هواپیما برای سفرهای نوروزی به احتمال‌های مطرح شده برای «آزادسازی نرخ بلیت» ارتباط دارد. به همین دلیل شرکت‌های هواپیمایی هنوز پروازها را باز نکرده‌اند تا پس از آزادسازی نرخ با افزایش قیمت بلیت بفروشند. بر مبنای این گزارش، دلیل دیگر نایاب شدن بلیت‌های هواپیما این است که پروازها معمولاً چارتر می‌شوند و افراد به صورت شخصی امکان خرید بلیت ندارند.
چارترکنندگان هم با این توجیه که در طول سال «ضررهایی» متحمل می‌شوند به سود خوب روزهایی که بازار سفر داغ است مانند نوروز، چشم می‌دوزند و بلیت‌ها را به انحصار خود درمی‌آورند. به این ترتیب اشخاص عادی مجبورند از چارترکنندگان بلیت بخرند که احتمالاً هزینه یک یا چند شب اقامت در هتل را هم با آنها حساب می‌کنند و اگر مسافری نخواهد در هتل اقامت کند هم چاره‌ای ندارد جز اینکه هزینه‌های تحمیلی شرکت‌های چارترکننده را بپذیرد؛ فرآیندی که در پروازهای خارجی به هیچ عنوان وجود ندارد و مسافران به راحتی می‌توانند بلیتشان را از خود شرکت‌ها بخرند بدون اینکه مجبور باشند، هزینه اضافی پرداخت کنند. تورم فزاینده و نبود امنیت اقتصادی در خانواده‌ها در کنار مشکلاتی مانند افزایش سرسام‌آور هزینه‌های سفر اعم از بلیت، هتل و هزینه‌های جانبی موجب شده است که بسیاری از مردم قید مسافرت در داخل را بزنند.
هتل‌های داخلی
حدود یک هزار و ۲۶۰ هتل در کشور وجود دارند که از این میان ۶۵ هتل پنج ستاره، ۱۶۰ هتل چهار ستاره و باقی آنها یک تا سه ستاره‌اند. پیش‌بینی فعالان گردشگری این است که در تعطیلات آتی نوروز، ظرفیت شمار زیادی از این هتل‌ها تکمیل نخواهد شد. جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران در گفت‌وگو با خبرگزاری صدای میراث اذعان کرد که ۵۰ درصد هتل‌ها در نوروز ۱۴۰۳ خالی خواهند ماند و این در حالی است که آنها افزایش قیمت هم نداشته‌اند و مسافران را با تعرفه‌های نوروز ۱۴۰۲ پذیرش می‌کنند. به گفته حمزه‌زاده، هتلداران امسال نیز مانند سال‌های گذشته متضرر می‌شوند و تنها در سه روز اول نوروز ممکن است هتل‌ها در برخی استآنهای گردشگرپذیر کامل پر شوند.
استان‌های گردشگرپذیر کشور به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام علاقه‌مندان خاص خود را دارند. برخی از مردم، استان‌های شمالی، یعنی گیلان و مازندران را برای سفرهای نوروزی انتخاب می‌کنند. برخی برای بازدید از آثار تاریخی و باستانی به استان‌هایی مانند اصفهان، شیراز و یزد می‌روند و برخی هم به قصد زیارت راهی استان خراسان رضوی و شهر مشهد می‌شوند. مرور هزینه‌های سفر به هر یک از این استان‌ها با حداقل روزهای اقامت نشان می‌دهد که یک خانواده چهار نفری برای سفر نوروزی دست‌کم باید ۲۰ میلیون تومان هزینه کند، آن هم به شرطی که با اتوبوس به مسافرت برود و به اقامت در مهمانخانه‌ها و هتل‌های کم‌امتیاز رضایت دهد؛ رقمی که معادل حدود سه ماه حقوق یک کارگر حداقل‌بگیر است. وب‌سایت بازار روز ششم اسفند در گزارشی با عنوان «گذر گردشگران به دباغ‌خانه افتاد»، هزینه‌های سفر معمولی و لوکس به مشهد را بررسی کرد و نوشت، هزینه سفر به مشهد برای یک خانواده چهار نفره از ۲۰ میلیون تومان به ازای اقامت در هتل سه ستاره تا ۱۰۰ میلیون تومان به ازای اقامت در هتل پنج ستاره متغیر است. چنانچه این خانواده بخواهد با هواپیما به مسافرت برود باید هزینه بلیت را هم به این مبلغ بیفزاید. حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی به تازگی اعلام کرد که هزینه‌های پرواز رفت‌وبرگشت مسافران به شهرهای مشهد، قشم، کیش، چابهار، سیستان و بلوچستان و اهواز در ایام نوروز برای هر مسافر به طور متوسط حدود پنج میلیون تومان تمام می‌شود و میانگین نرخ اقامت در هتل نیز شبی دو میلیون تومان است. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی همچنین اذعان کرد که در نوروز ۱۴۰۳ هزینه‌های سفر ایرانیان ۳۰ درصد گران‌تر می‌شود. او پیش‌بینی کرد که امسال حدود ۲۰ میلیون ایرانی به مسافرت بروند، ولی از این تعداد فقط 2 میلیون ایرانی از حمل‌ونقل هوایی و ریلی استفاده کنند و باقی زمینی سفر خواهند کرد. در اظهارنظری مشابه علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ادعای «استقبال مردم» از سفرهای نوروزی را مطرح کرد و مدعی شد که «الگوی مسافرت» مردم پس از همه‌گیری کرونا تغییر کرده است و بیشتر آنها با خودروهای شخصی سفر می‌کنند.
درباره آمارهایی که مسئولان از شمار گردشگران نوروزی ارائه می‌دهند، نکته قابل توجه این است که آنها افرادی را هم که در تعطیلات بین شهرها تردد می‌کنند، در آمار گردشگران داخلی محسوب می‌کنند؛ درحالی که گردشگری تعریف و معیارهای خاص خود را دارد. بسیاری از مردم برای کار و زندگی از زادگاهشان به شهرهای دیگر مهاجرت کرده‌اند و از فرصت تعطیلات مانند نوروز برای دیدار خانواده و اقوامشان استفاده می‌کنند. بیشتر آنها نیز با خودروهای شخصی، اتوبوس و قطار به شهرشان می‌روند اما به دلیل اینکه صرفا قصد سیاحت، زیارت و تفریح ندارند و از امکانات گردشگری استفاده نمی‌کنند، گردشگر محسوب نمی‌شوند. با این حال ترددهای بین‌شهری آنان به مقام‌های دولتی کمک می‌کند، آمار گردشگران داخلی را بالا ببرند.
در جیب کشورهای همسابه
بررسی کلی وضعیت هتل‌های کشور و بلیت‌های گران و نایاب در کنار رونق سفر به کشورهای همجوار نشان می‌دهد که بسیاری از مردم امسال نیز مانند سال‌های پیش ترجیح می‌دهند، تعطیلاتشان را در کشورهای همسایه بگذرانند. فعالان صنفی و کارشناسان گردشگری نیز این موضوع را تایید کرده‌اند. ترکیه، ارمنستان، گرجستان، امارات متحده عربی، قبرس شمالی، عمان و قطر حالا به مقاصد مسافرتی ایرانیان در روزهای تعطیل تبدیل شده‌اند. سفر به برخی از این کشورها از سفرهای داخلی نیز ارزان‌تر تمام می‌شوند. توریست‌های خارجی با وجود تمام جاذبه‌های گردشگری از سفر به ایران خودداری می‌کنند، دلایلی که بر همگان روشن است، هرچند سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در آخرین اظهار نظرش تاکید کرد که بنا نیست شرایط تغییر کند و گردشگران باید با شرایط فعلی به ایران سفر کنند.
