توسط : محمد کاسبی، بازیگر پیشکسوت ایرانی و دایان کیتون، بازیگر آنیهال در یک روز درگذشتند
دو بازیگر ایرانی و خارجی از یک نسل به فاصله کمی از یکدیگر درگذشتند. محمد کاسبی، بازیگری که ۳ دهه پیش سیمرغ بازیگری از جشنواره فجر گرفت در ۷۴ سالگی درگذشت و دایان کیتون، بازیگر برنده اسکار برای فیلمی از وودی آلن در ۷۹ سالگی از دنیا رفت. محمد کاسبی، زاده بهار سال ۱۳۳۰ بود. از دوره نوجوانی علاقه به تئاتر را در خود کشف کرد و با همین علاقهمندی، فعالیتهایی هم به انجام رساند. کاسبی از ۱۳ سالگی در کاخ جنوبی جوانان در میدان راهآهن فعالیت تئاتر تقریباً نیمهحرفهای خود را آغاز کرد.
به سن دانشگاه که رسید، گرچه در رشته پزشکی پذیرفته شد اما به دلیل عشقی که به تئاتر داشت از تحصیل در پزشکی صرفنظر کرد و بعد از خدمت سربازی این بار در کنکور هنر پذیرفته شد و دانشجوی تئاتر داشنکده هنرهای دراماتیک شد. کاسبی مانند بسیاری از همنسلان خود فعالیت نمایشی را با صحنه تئاتر آغاز کرد.
او در آن دوره در بخشی از مهمترین نمایشنامههای تاریخ تئاتر کشور همچون «در مه بخوان» نوشته زندهیاد اکبر رادی، «یک نمایش طولانی» به کارگردانی جعفر والی، «مده آ» به کارگردانی منیژه محامدی، «بهترین بابای دنیا» نوشته غلامحسین ساعدی و … به ایفای نقش پرداخت.
بعد از انقلاب اسلامی نیز خیلی زود، روی صحنه رفت و فعالیت نمایشی خود را با بازی در نمایش «نهضت حروفیه» به کارگردانی شهیدحسین قشقایی از سر گرفت. این نمایش در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت و کاری از گروه تئاتر دانشکده هنرهای دراماتیک بود. کاسبی که جزو بنیانگذاران حوزه هنری بود، در ادامه فعالیتهای خود به سبب تمرکز در پروژههای تصویری به تدریج از تئاتر فاصله گرفت اما او مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد را نیز بنیانگذاری کرد. از اواسط سال ۱۳۶۰ کار دوبله، مدیریت واحد نمایش رادیو و مسئولیت مرکز هنرهای نمایشی همه را رها کرد و تمام وقت و تمرکز خود را معطوف به حوزه هنری و آغاز فیلمسازی برای حوزه کرد، اولین کار در حوزه هنری فیلم «توبه نصوح» بود.او در دهه ۷۰ در دو فیلم مجیدی مجیدی به عنوان بازیگر حضور داشت. فعالیت خود را با بازی در فیلمهای سینمایی مانند «یدوک»، «توبه نصوح»، «استغاثه»، «زنگها»، «مریم مقدس»، «ماه و خورشید»، «دنیای وارونه»، «دایره سرخ»، «پدر»، «پناهنده»، «کمین»، «برادههای خورشید» و … و مجموعههای تلویزیونی «دادستان»، «بچه مهندس»، «خوشنشینها»، «خوب، بد، زشت»، «سرقت»، «خوشغیرت»، «رعنا»، «معما»، «روح مهربان»، «خوشرکاب» و … ادامه داد.
مجموعههایی چون «خوشرکاب»، «خوشغیرت»، «سه دنگ، سه دنگ»، «خوشنشینها»، «زنبابا» از آثار موفق کاسبی در تلویزیون است. اولین فیلمی که کاسبی در آن حضور پیدا کرد، سال ۱۳۶۱ و فیلم «مرگ دیگری» ساخته محمدرضا هنرمند بود. محمد کاسبی برای فیلم «پدر» هم موفق به دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر جشنواره فیلم فجر شده است.
او علاوه بر اینها دستی هم بر نوشتن داشت و چند نمایشنامه و فیلمنامه نیز به نگارش درآورده بود. کاسبی از ۵ سال پیش در بستر بیماری بود و امکان تحرک نداشت. در روزهای اخیر به دلیل بروز حادثهای دچار سوختگی از ناحیه صورت شد و روزهای پایانی زندگیاش در بیمارستان سپری شد.
بازیگر اسکاری برای فیلم وودی آلن
دایان کیتون یکی از محبوبترین چهرههای سینمای آمریکا در نیم قرن اخیر در کالیفرنیا درگذشت.
کیتون علاوه بر «آنی هال» برای فیلمهای «قرمزها»، «یکی باید کوتاه بیاد» و «اتاق ماروین» نامزدی اسکار بهترین بازیگر زن را کسب کرد و برای بازی در «پدرخوانده»، «پدر عروس» و «بیبی بوم» تحسین شد. او که با بازی در فیلمهای «آنی هال» به کارگردانی وودی آلن و «پدرخوانده» ساخته فرانیس فوردکوپولا به شهرت جهانی رسید طی ۵ دهه فعالیت خود به یکی از تأثیرگذارترین بازیگران زن هالیوود بدل شد. او همکاریهای متعددی با وودی آلن داشت و نقشهای ماندگاری در فیلمهایی چون «سرخها» و «باشگاه کتاب» ایفا کرد. کیتون در سال ۲۰۱۷ جایزه دستاورد هنری یکعمر فعالیت را از مؤسسه فیلم آمریکا دریافت کرد.
او با بازی در نقش کی آدامز، دوست دختر رنج کشیده سپس همسر مافیا مایکل کورلئونه (آل پاچینو) در فیلمهای «پدرخوانده» (۱۹۷۲) و «پدرخوانده قسمت دوم» (۱۹۷۴) ساخته فرانسیس فوردکاپولا نیز خوش درخشید. کیتون که مدتی شریک زندگی وودی آلن بود، در چندین فیلم با وی همکاری کرد و حتی پس از پایان زندگی مشترکشان به این همکاری ادامه داد. بازی در نقش آنی هال، دوست دختر کمی عجیب و غریب آلوی سینگر (آلن) او را به رده بازیگران شاخص زن سینما رساند و این فیلم جوایز اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه اورجینال را از آن خود کرد. کیتون که خودش الگوی شخصیت آنی هال بود، تأثیری جدی بر بازیگران جوان گذاشت. او هرگز ازدواج نکرد اما در سال ۱۹۹۶ دختری به نام دکستر (برگرفته از شخصیت کری گرانت در فیلم داستان فیلادلفیا) و در سال ۲۰۰۰ پسری به نام دوک به فرزندی پذیرفت. او در مصاحبهای گفته بود: «مادر بودن کاملاً من را تغییر داد. یکی از فروتنانهترین تجربههای زندگی من است».
کیتون از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۸ از مادر خود که به آلزایمر مبتلا بود، مراقبت کرد و بخش زیادی از زندگینامههایش را به بازگویی زندگی و خاطرات مادرش اختصاص داد. او درباره مادرش گفته بود:«او همه چیز من بود. نمونهای از اینکه چطور میتوان با زندگی روبهرو شد. قلب همه چیزهای خوب بود». او همچنین تا زمان درگذشت برادرش رندی در سال ۲۰۲۱ که سالها با مشکلات روانی دستوپنجه نرم میکرد از او نیز مراقبت میکرد. او کتابهای خاطرات پرفروش «آنگاه دوباره» (۲۰۱۱) «بیا فقط بگوییم که زیبا نبود» (۲۰۱۵) و «برادر و خواهر» (۲۰۲۰) را هم منتشر کرد.
علاوه بر سینما، کیتون در چند مجموعه تلویزیونی از جمله «پاپ جوان» با بازی جود لا در نقش یک راهبه حیلهگر حضور داشت. او همچنین در زمینه خرید و بازسازی خانهها در آمریکا فعالیت میکرد و برندهایی در حوزه دکوراسیون، مد و عینک داشت.
دایان کیتون با سبک بازی منحصربهفرد، شوخطبعی خاص و حضور پرجاذبهاش روی پرده، نسلی از بازیگران را الهام بخشید. او با ترکیبی از ظرافت، استقلال و اصالت، تصویری تازه از زنان در سینما ارائه داد که در حافظه تاریخ هالیوود ماندگار خواهد ماند.
