توسط : جوانان مکزیکی علیه فساد و بیعدالتی اعتراض کردند
در روزی گرم و پرهیاهوی شنبه، خیابانهای مکزیکوسیتی شاهد موجی کمسابقه از خشم و امید بود. چند هزار نفر از شهروندان، بهویژه جوانان نسل Z، به خیابانها آمدند تا علیه چرخه بیپایان جرم، فساد و مصونیت از مجازات فریاد بزنند. تظاهراتی که ابتدا با ابتکار نسل جوان شکل گرفته بود خیلی زود با حضور پررنگ نسلهای قدیمیتر و حتی چهرههای نزدیک به احزاب مخالف همراه شد؛ گویی مردم از همه طبقات و سنین تصمیم گرفته بودند، یکصدا اعلام کنند: «دیگر کافی است».
نسل Z به افرادی اطلاق میشود که بین سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ یعنی پس از نسل هزاره متولد شدهاند و گروههای معترض در سایر کشورهای جهان نیز برای ایجاد تغییرات اجتماعی و سیاسی این عنوان را به خود گرفتهاند. به گزارش آسوشیتدپرس، راهپیمایی تا دقایق پایانی، آرام پیش میرفت اما در نهایت شعلههای خشم برخی جوانان بالا گرفت. گروهی از آنان به سمت نیروهای پلیس سنگ، مواد آتشبازی، چوب و زنجیر پرتاب کردند و در لحظاتی پرتنش، تعدادی از سپرها و تجهیزات ضدشورش مأموران به دست معترضان افتاد. صحنههایی که به سرعت در شبکههای اجتماعی منتشر شد و ابعاد اعتراض را بیشتر به نمایش گذاشت. پابلو وازکز، وزیر امنیت پایتخت، شامگاه همان روز اعلام کرد که در این درگیریها دستکم ۱۲۰ نفر زخمی شدهاند؛ ۱۰۰ نفر از آنها پلیس هستند و ۲۰ نفر نیز بازداشت شدهاند.
اما چرا خشم جوانان مکزیک چنین فوران کرده است؟ این پرسشی است که در سالی پر از ناآرامیهای جوانان در سراسر جهان پیچیدهتر از گذشته به نظر میرسد. نسلی که بین اواخر دهه ۱۹۹۰ تا اوایل دهه ۲۰۱۰ متولد شده در کشورهای مختلف از نابرابری، فساد و عقبگرد دموکراتیک به ستوه آمده و اعتراضها را به ابتکار خود سازماندهی میکند. بزرگترین حرکت اعتراضی این نسل همین چند ماه پیش در نپال شکل گرفت؛ جایی که ممنوعیت شبکههای اجتماعی، موجی از خشم را ایجاد کرد و سرانجام نخستوزیر را وادار به استعفا کرد.
در مکزیک نیز داستان مشابهی جریان دارد. پروندههای قتل و آدمربایی همچنان بدون رسیدگی میمانند و فساد ریشهدار، امید مردم را تهدید میکند. آندرس ماسا، مشاور ۲۹ سالهای که پرچم جمجمه دزدان دریایی، نماد شناختهشده نسل Z در اعتراضات، را در دست داشت با صدایی خسته اما مصمم گفت: «ما امنیت میخواهیم. همین». در کنار او، آریزبت گارسیا، پزشک ۴۳ ساله، دلیل دیگری برای حضور داشت: «ما پزشکان هم دیگر امن نیستیم. ممکن است، کشته شوید و هیچ اتفاقی نیفتد. این کشور نباید چنین باشد».
این سخنان در حالی مطرح میشود که با وجود موج اخیر قتلهای جنجالی، از جمله ترور کارلوس مانسو، شهردار محبوب اروآپان در ایالت میچوآکان، رئیسجمهور کلودیا شینبام همچنان از محبوبیت بالایی برخوردار است. او در روزهای منتهی به راهپیمایی، احزاب راستگرا را متهم کرد که قصد دارند با استفاده از رباتهای شبکههای اجتماعی در جنبش نسل Z نفوذ کنند و مشارکت در اعتراضات را به شکل مصنوعی افزایش دهند. همزمان چهرههای مطرح نسل Z در شبکهها اعلام کردند که از این تجمع حمایت نمیکنند اما سیاستمداران و سرمایهداران مسنتر از جمله رئیسجمهور پیشین وینسنت فاکس و میلیاردر ریکاردو سالیناس پلیگو، آشکارا پیامهای حمایتی منتشر کردند.
در خیابان اما صحنهای متنوعتر دیده میشد. جوانان ۱۸ ساله در کنار افراد ۷۰ ساله راه میرفتند و بسیاری از معترضان نیز کلاههای حصیری مخصوص جنبش سیاسی مانسو را بر سر داشتند.رزا ماریا آویلا، مشاور املاک ۶۵ سالهای که از شهر پاتسکوارو خود را به پایتخت رسانده بود با لحنی آمیخته به خشم و اندوه گفت: «دولت در حال فروپاشی است. مانسو را کشتند چون تنها کسی بود که مقابل خلافکاران ایستاد».
روزنامه نیویورک تایمز گزارش داد که این اعتراضات در بیش از ۵۰ شهر برگزار شده و نگرانی مشترک مردم را برجسته کرده است. این نگرانی همان احساس دیرینهای است که میگوید با وجود وعدههای شینبام برای کاهش خشونت و مبارزه با سازمانهای جنایی، بسیاری از مکزیکیها هنوز زندگی خود را زیر سایه قتل و فساد میدانند.
رودریگو سانتانا، بازیگر و خواننده ۲۱ سالهای که در میان جمعیت حضور داشت، گفت: «من خستهام. هدف این اعتراض، کنار زدن رئیسجمهور است. ما میخواهیم او بداند که مردم با او نیستند». با این حال، واقعیت سیاسی چیز دیگری میگوید. شینبام همچنان در نظرسنجیها برتری دارد و مخالفانش، پراکنده و فاقد انسجام لازم برای تهدید موقعیت او هستند.اما اعتراض روز شنبه یک پیام روشن داشت: نارضایتی در حال اوجگیری است. نارضایتیای که مرزی نمیشناسد و نسلها را در کنار هم قرار داده است. ماه گذشته قتل شهرداری که با کارتلها مقابله میکرد، موج تازهای از خشم را ایجاد کرد. اخاذی در بسیاری از ایالتها رکورد زده و بعضی مناطق عملا به میدان جنگ کارتلهای مسلح تبدیل شدهاند.
نسل Z از اپلیکیشنهایی مانند دیسکورد برای هماهنگی بهره بردند و برخی از کاربران درباره ورود به کاخ ملی، محل اقامت شینبام، بحث میکردند. شدت برخی از اعتراضات و برخوردها با نیروهای پلیس، هم بازتاب خشم سرکوب شده مردم و هم محدودیتهای سیستم امنیتی دولت را نشان میدهد. عصر همان روز، معترضان بخشی از حصارهای فلزی اطراف کاخ را پایین کشیدند و به گفته مقامها ۱۰۰ پلیس زخمی که ۴۰ نفر از آنها به بیمارستان منتقل شدند. در میان جمعیت، جاکوبو آلخاندرو، دانشآموز ۱۸ سالهای که با دو همکلاسیاش آمده بود، توضیح داد: «این فقط درباره یک موضوع نیست. درباره همه چیز است. بیعدالتی، ناامنی، ناپدیدشدگان، نبود آموزش و شغل. ما از شیوه اداره کشور خستهایم». کمی دورتر، عمر کورتس ۱۹ ساله شعارهایی درباره مطالبه کنارهگیری شینبام سر میداد. او بعدتر گفت: «میدانیم کنار زدن او بعید است اما دولت باید بداند که ما آمادهایم. وقتی پاییندستیها حرکت کنند، بالادستیها سقوط میکنند».
این موج اعتراضی، چهرهای تازه از خشم اجتماعی مکزیک را نشان میدهد. نسلی دیجیتالزاده که با تمرکز بر نمادهای جهانی مانند پرچم دزدان دریایی و کلاهحصیری برگرفته از مانگای محبوب وانپیس، شکل تازهای از مبارزه مدنی را به نمایش گذاشته است. این نسل با بهرهگیری از شبکههای اجتماعی، انرژی و سبکی نو به کنشگری سیاسی تزریق میکند و مرزهای سنتی اعتراض را جابهجا کرده است.
در کنار محرکهای فوری مانند خشونت و فساد، این اعتراضها ریشه در دغدغههای عمیقتری دارند: ناامنی اقتصادی، فشار معیشتی، ناتوانی دولت در ایجاد فرصتهای شغلی و کاهش اعتماد عمومی به توان حاکمیت برای کنترل کارتلها و مهار فساد. این خشم نه تنها در خیابانهای پایتخت بلکه در بلوکه کردن جادهها توسط کشاورزان و اعتراضهای ضدجنتریفیکیشن(اعیانیسازی) نیز دیده میشود.اکنون دولت جدید مکزیک در برابر آزمونی دشوار قرار گرفته است. آزمونی که در آن باید با جامعهای جوان، پیگیر، آگاه و تشنه تغییر روبهرو شود؛ جامعهای که دیگر قصد ندارد در برابر خشونت و فساد سکوت کند.
