توسط : هشدارها و پیشنهادهای محسن هاشمی، رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران
به مسعود پزشکیان در دیدار فعالان سیاسی با رئیسجمهور:
بحران اول: سرمایه اجتماعی و رابطه دولت و ملت
بحران دوم: وضعیت حکمرانی و ضعف شایستهسالاری
بحران سوم: ناترازی عمیق اقتصادی و اجتماعی
بحران چهارم: چالشهای دیپلماتیک و فقدان متحدان مؤثر
راهکار اول: ارتقاء سرمایه اجتماعی
راهکار دوم: تناسب ستمزدها با نرخ تورم
راهکار سوم: حمایت از تولید و ایجاد فرصتهای شغلی
راهکار چهارم: تغییر در استراتژی سیاست خارجی
چهارشنبه یکی از مهمترین نشستهای سیاسی رئیسجمهور با نخبگان سیاسی بود. نشستی که به تنش و چالش کشیده شد و روایتهای مختلفی از آن بیرون آمد. با این حال فراتر از اینکه در آن جلسه چه گذشت که در ادامه این گزارش خواهد آمد، سخنان محسن هاشمی، رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران بود. او از مهمترین چالش موجود کشور با عنوان «تعلیق استراتژی» سخن گفت که به تله استراتژیک تبدیل شده است. در این نشست سهساعته، رئیسجمهور میزبان جمعی از فعالان سیاسی دو جناح بود و مهمترین محور این جلسه از سوی حاضران وضعیت اقتصادی کشور و مسئله مذاکره با آمریکا عنوان شد.
محسن هاشمیرفسنجانی، رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران، به سازندگی گفت که در این جلسه با بیان اینکه واقعیت امروز ایران را میتوان بهعنوان یک تحلیل راهبردی توصیف کرد، گفته است: «این موضوع بدینمعناست که نه امکان پیشروی روشن و بدون دشواری وجود دارد و نه عقبنشینی کمهزینه ممکن است. به همین دلیل گفته شده که ما در شرایط تعلیق استراتژیک قرار داریم یا به نحوی در یک تله استراتژیک گرفتار شدهایم که لازم است این وضعیت مدیریت شود. زیرا در حال حاضر، سایه تهدید و احتمال وقوع جنگ، کشور را در وضعیتی قرار داده که سرمایهگذاری، ثبات اجتماعی و تصمیمگیری اقتصادی تقریباً به حداقل رسیده است. برخی حتی معتقدند که این روند بهنوعی متوقف شده است. این توقف باعث تشدید فشارهای اقتصادی و معیشتی و افزایش نارضایتی اجتماعی شده و بحرانهای اجتماعی را بهگونهای فراهم کرده است که میتواند یکی از اهداف دشمن برای حمله به ایران باشد. بنابراین، ضروری است که از این وضعیت بیثباتی خارج شویم». او همچنین ادامه داد: «برای عبور از بیثباتی، وظیفه رئیسجمهور است که با کمک مقام معظم رهبری و با برنامهای که به ایشان ارائه میکند، این مسیر را دنبال کند. چرا که بحرانهای امروز ایران به شکل درهمتنیدهای ظاهر شدهاند؛ بحران اول مربوط به سرمایه اجتماعی و رابطه میان دولت و ملت است. دوم، بحران حکمرانی و ضعف شایستهسالاری و ناترازیهای عمیق اقتصادی است و بحران سوم نیز شامل چالشهای دیپلماتیک و فقدان متحدان مؤثر در عرصه جهانی است. این مسائل در کنار هم، منجر به بحرانهای دیگری همچون بحران فقر و کوچک شدن طبقه متوسط شدهاند که حل هر یک از این بحرانها، مستلزم رعایت تقدم و تأخر است و با اصلاحات جزئی که مدنظر شماست و بدون هماهنگی با سطوح راهبردی امکانپذیر نیست و اگر بر روی این مسائل کار نشود، میتواند نتیجه معکوس و تشدید بحرانها را در پی داشته باشد». رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در ادامه، راهکارهایی را پیشنهاد داد و گفت: «نکته این است که همه این راهحلها باید بهصورت همزمان پیش برود. در غیر اینصورت، تأخیر در هر بخش میتواند بحرانها را تشدید کند. اولین راهحل این است که سرمایه اجتماعی ارتقا پیدا کند و همبستگی با پذیرش تکثر فرهنگی و اجتماعی انجام شود. همچنین کشور کمی به سمت امنیتیزدایی حرکت کند تا زمینه توانمندسازی فراهم شود و امید روشنی برای افراد توانمند ایجاد شود تا بتوانند کشور را از این وضعیت نجات دهند. در مرحله بعد، سیاستهای رفاهی و اقتصادی واقعی، بسیار مهم است. افزایش دستمزدها باید متناسب با نرخ تورم باشد، نه اینکه مردم در آخر صف بودجه قرار بگیرند و با افزایش اندک حقوق در برابر تورم بالا، ادعا کنیم که رفاه اقتصادی ایجاد میکنیم. در کنار آن، حمایت از تولید و ایجاد فرصتهای شغلی نیز از ضروریات است. اگر این راهکارها همراه با اصلاح نظام انتصابات و تقویت شایستهسالاری نباشد، نتیجه نخواهد داد. باید به کارآمدی نهادها بپردازیم که تنها از طریق شایستهسالاری قابل تحقق است. در سیاست خارجی و منافع بینالمللی نیز باید تعریف برد-برد داشته باشیم که برای خروج از مشکلات سیاست خارجی لازم است. در مورد درآمد و هزینه در موضوع انرژی هم باید تصمیم جدی بگیریم تا بتوانیم منابع لازم را فراهم و مشکل محیطزیستمان را نیز حل بکنیم».
خط قرمز مذاکره
بعد از نشست، علیاصغر شفیعیان، فعال رسانهای، نخستین کسی بود که روایتی کلی از ترکیب این نشست ارائه داد و در صفحه شخصی خود نوشت که رئیسجمهور با جمعی متنوع از دبیرانکل احزاب، شخصیتها و نخبگان سیاسی از طیفهای اصلاحطلب، اصولگرا و مستقل دیدار کرده و پای سخنان آنها نشسته است. شفیعیان البته به این نکته مهم نیز اشاره کرد که پزشکیان «رئیسجمهور همه مردم ایران است» و احزاب، با همه اهمیتشان، نماینده تمام جامعه نیستند. احمد شریف، عضو جبهه اصلاحات نیز در گفتوگوهایی که پس از نشست داشت به بخشی از سخنان پزشکیان اشاره کرد که در پاسخ به طرح موضوع مذاکره با آمریکا گفته بود در جریان سفر به سازمان ملل و تعامل با فرانسه، توافقهایی حاصل شده، اما آمریکا بلافاصله آنها را برهم زده و اساساً اهل مذاکره نبوده است. شریف نقل کرد که رئیسجمهور در پایان تأکید کرده تغییری در ترکیب دولت رخ نخواهد داد و عبور از بحرانها را در گرو انسجام ملی دانسته است. محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاحطلب، روایتی انتقادیتر از این نشست ارائه داد. از نگاه ابطحی، یکی از مشکلات اساسی این است که احزاب در ایران «جدی» نیستند و هشدار داد که بیتوجهی به سبک زندگی، دغدغهها و خواستههای نسل جدید، شکاف میان حاکمیت و جامعه را عمیقتر میکند. آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات ایران، در این جلسه با بیان اینکه کشور در شرایطی خطیر قرار دارد و انسجام ملی، مستقیماً با امنیت ملی و مشروعیت سیاسی پیوند خورده است، تأکید کرد باید فهم مشترک از بحرانها و راهحلها شکل بگیرد. او با اشاره به شکاف میان دستمزدها و تورم، وعدههای محققنشدهای مانند رفع فیلترینگ و تنشهای مرتبط با سبک زندگی، گفت قربانی وفاق نباید مردم باشند و تأکید کرد که ما اکنون در همان آیندهای زندگی میکنیم که پیشتر آن را فروختهایم. احمد زیدآبادی، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی در این خصوص نوشت که جمع شدن بیش از ۶۰ نفر با دیدگاههای متضاد دور یک میز، نه به رئیسجمهور کمکی میکند و نه به حاضران. زیدآبادی بهطور خاص، رد مذاکره با آمریکا از سوی پزشکیان را «پاک کردن صورت مسئله» دانست و پرسید آیا عدم مذاکره، فشارهای اقتصادی را کاهش میدهد یا کشور را بیشتر در تنگنا قرار میدهد. او پیشنهاد کرد اگر دولت واقعاً بهدنبال شنیدن نظرات جریانهای مختلف است، باید از هر جریان یک نماینده صاحبنظر دعوت کند تا در جمعی کوچک، امکان گفتوگوی اقناعی فراهم شود. زیدآبادی هشدار داد که گرفتار شدن رئیسجمهور در امور جزئی و اجرایی و نادیده گرفتن تصویر کلان، میتواند برای دولت و کشور خطرناک باشد. سعید آجرلو، فعال سیاسی نزدیک به قالیباف، فضای نشست را نسبت به دیدار پیشین پزشکیان با رسانهها امیدوارانهتر توصیف کرد و گفت پزشکیان حاضر نیست زیر بار تفاهمی برود که توان هستهای، موشکی و منطقهای ایران را بگیرد. در میان این تنوع سیاسی، اما غیبت جبهه پایداری قابلتوجه بود. این جبهه در توئیتی اعلام کرد که «هر چند جبهه پایداری کما فیالسابق آمادگی کامل برای کمک به رئیسجمهور محترم و دولت را دارد؛ ولی پس از معرفی نماینده پایداری برای حضور در این نشست و بنا بر اعلام متولیان جلسه، حضور ایشان را در این نشست به مصلحت ندانستند».
رویکرد دولت ترمیم است، نه تغییر صرف
رئیسجمهور نیز در این نشست با بیان اینکه دولت چهاردهم نه عامل ناترازیهای موجود، بلکه وارث آنهاست، حل آنها را نیازمند زمان، وفاق و همدلی دانست. او همچنین در خصوص تغییر مدیران تأکید کرد که «رویکرد دولت ترمیم است، نه تغییر صرف؛ چراکه تجربه نشان داده تغییرات شتابزده کارساز نیست. بنای دولت بر تقویت مدیران، رفع کاستیها و افزایش توانمندیهاست». گزیدهای از مهمترین محورهای سخنان رئیسجمهور در این نشست را در ادامه میخوانید:
♦ دولت به مشارکت مردم و نخبگان دعوت میکند، اما این بهمعنای فقدان برنامه نیست و برنامههای راهبردی مشخصی در حال اجراست.
♦ دستاوردهای دولت در شرایط دشوار فعلی بهسادگی محقق نشده و روند پیشرفت آنها ادامه دارد.
♦ حل مسائل مزمن کشور نه با تصمیمات شتابزده، بلکه از مسیر زمان، وفاق ملی، همدلی اجتماعی و مشارکت واقعی مردم ممکن است.
♦ دولت آماده مذاکره با طرفهای خارجی است، اما زیر بار شرایط تحمیلی تحقیرآمیز نمیرود و بهدنبال صلح و عدم قلدری است.
♦ وحدت و انسجام داخلی و منطقهای، همراه با تعامل مثبت با همسایگان، از اولویتهای دولت است.
♦ سیاست خارجی دولت بر تعامل عزتمندانه، صلح و ثبات منطقهای با همسایگان و عدم پذیرش تحمیلها و قلدری استوار است.
♦ دولت به تنوع سلایق، باورها و قومیتها احترام میگذارد و آماده بستر مشارکت همه مردم برای حل مشکلات است.
♦ وحدت ملی، پذیرش تنوع اجتماعی و سیاسی و استفاده سازمانیافته از ظرفیت نخبگان، احزاب و دانشگاهها برای ارائه راهکارهای عملی، از اولویتهای دولت است.
♦ دولت بر تقویت گفتوگوی ملی، مدیریت اختلافات بهجای حذف و رسیدن به فهم مشترک از مسائل کشور تأکید دارد.
♦ توجه به مسائل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و کاهش فاصله با نسل جدید، فعالسازی نهادهای مردمی و مقابله هوشمندانه با تهدیدات خارجی، از اولویتهای دیگر هستند.
♦ تمرکززدایی، واگذاری اختیارات به استانها، مسجدمحوری و محلهمحوری، اتکای عملی به نهادهای مدنی و مردمی و استفاده از ظرفیت بسیج اجتماعی، ستونهای عبور از چالشها هستند.
♦ دولت در حوزه آموزش، جوانان و نسل جدید به سمت اصلاح ساختاری، نوسازی تجهیزات، تحول روشهای تدریس و توسعه آموزشهای نوین سیستماتیک حرکت میکند.
♦ اقدامات دولت در حوزه اقتصادی، انرژی، محیط زیست، حملونقل، آب، آلودگی هوا و کریدورهای ترانزیتی تدریجی و پیگیر بوده و ناترازیهای وارث شده مدیریت میشوند.
♦ توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، کنترل فلرسوزی، تکمیل پروژههای زیرساختی و توسعه سواحل مکران از اقدامات بیسابقه دولت است.
♦ مدیریت اختیارات به استانداریها با جدیت دنبال میشود و مشارکت مردم در تصمیمگیری و سیاستگذاری اولویت دولت است.
♦ اقدامات دولت برای بهبود فضای آموزشی و مشارکت مردم در مدرسهسازی در حال انجام است و نتایج آن زمانبر اما امیدوارکننده است.
♦ حل مسائل آب و محیطزیست با استفاده از کارگروههای چندرشتهای و مشارکت استانداریها دنبال میشود.
♦ رویکرد دولت در تغییر مدیران، ترمیم و تقویت مدیران است نه تغییر صرف؛ تغییر شتابزده کارساز نیست.
♦ دولت تلاش میکند ناترازیهای موجود در حوزههای مختلف را در کوتاهترین زمان ممکن اصلاح کند و اقدامات در زمینه برق خورشیدی، کاهش آلودگی هوا و کریدورهای ترانزیتی ادامه دارد.
♦ اصلاح قیمت بنزین و یارانهها برای بهرهمندی عادلانه همه مردم انجام میشود و درآمد حاصل صرف معیشت، سلامت، آموزش و مسکن خواهد شد.
♦ حمایت از صندوقهای بازنشستگی و مدیریت ناترازیها در دستور کار دولت است.
