توسط : “سرگئی لاوروف”، وزیر خارجه روسیه بر ظرفیت دیپلماسی با محوریت برجام تاکید کرد، اما “عراقچی” وزیر امور خارجه ایران گفت: زیر فشار حداکثری با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم
گروه بین‌الملل: سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه (سه‌شنبه) و براساس اعلام قبلی، برای انجام یک سفر یک‌روزه و فشرده وارد تهران شد. وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعلام این سفر، خاطرنشان کرد که این سفر بنا به دعوت سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان انجام می‌شود و وزرای امور خارجه دو کشور در جریان این سفر به طور مفصل درباره دستورکار دوجانبه روابط روسیه و ایران که با امضای یک توافق‌نامه جامع جدید بین‌دولتی ۱۷ ژانویه در مسکو رسماً به سطح مشارکت راهبردی جامع رسیده است، گفت‌وگو خواهند کرد. وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه خود افزود: در این گفت‌وگوها بر گسترش بیشتر همکاری‌های تجاری و اقتصادی دوجانبه در چارچوب اجرای پروژه‌های مشترک کلیدی در زمینه انرژی و حمل‌ونقل تاکید خواهد شد. کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه چندی پیش، سفر سرگئی لاوروف به تهران را تایید کرد و گفته بود این سفر یک‌روزه است و در جریان آن، وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با همتای ایرانی خود در ارتباط با مسائل دوجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی و گفت‌وگو می‌کند.
عراقچی چه گفت؟
لاوروف پس از ورود به تهران در محل وزارت خارجه کشورمان با سیدعباس عراقچی دیدار و گفت‌وگو کرد سپس دو طرف در کنفرانس خبری مشترک شرکت کردند. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در این کنفرانس خبری گفت که رایزنی‌های ما با فدراسیون روسیه در همه عرصه‌ها به طور مستمر جریان دارد، غیر از روابط دوجانبه دو کشور که طیف وسیعی از همکاری‌ها را در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و… در برمی‌گیرد؛ ما درخصوص مسائل منطقه غرب آسیا، منطقه اوراسیا، قفقاز و همه مناطق پیرامونی و مسائل بین‌المللی رایزنی‌های مستمر داریم.
عراقچی همچنین اعلام کرد که در این جلسه همه موضوعات مختلف مرور شد و درخصوص روابط دوجانبه اعم از همکاری‌های اقتصادی که به سرعت درحال پیشرفت است، تبادل‌نظر شد و کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی به زودی در ماه آوریل برگزار خواهد شد. به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در زمینه فلسطین، لبنان و سوریه، گفت‌وگوهای مفصلی با طرف روس انجام شده و طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران همواره جنایات اسرائیل در فلسطین را محکوم کرده و همچنان این محکومیت ادامه دارد. به گفته او، طرح جدیدی که برای محاصره اجباری غزه در نظر گرفته شده مورد بحث قرار گرفت و به شدت محکوم است و موضع متحد کشورهای منطقه علیه این طرح غیرقابل قبول اتخاذ شده و به زودی اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری‌های اسلامی به درخواست ایران در همین زمینه برگزار خواهد شد.
عراقچی همچنین درباره سوریه عنوان کرد که مواضع ما و روسیه در خصوص سوریه بسیار نزدیک است. جمهوری اسلامی ایران خواهان ثبات، آرامش، حفظ وحدت سرزمینی، حفظ تمامیت ارضی و پیشرفت سوریه براساس خواست مردم است و به صورت کلی ما از صلح و ثبات در این کشور پشتیبانی خواهیم کرد. از سوی دیگر وزیر خارجه کشورمان در مورد لبنان گفت که مواضع جمهوری اسلامی ایران بر حمایت کامل از دولت این کشور و مردم لبنان استوار است. ما بر اهمیت بازسازی، ادامه آتش‌بس و ضرورت خروج کامل اسرائیل از جنوب لبنان و سایر مناطق اشغالی در فلسطین و سوریه تاکید داریم.
عراقچی با اشاره به اینکه درخصوص برنامه هسته‌ای ایران، ما مشورت‌های بسیار نزدیکی با روسیه داشته و داریم، گفت که تیم‌های حقوقی، سیاسی و کارشناسی ما در تماس مستمر هستند و ما به این تماس‌ها ادامه خواهیم داد و در خصوص گفت‌وگوهایی که (دوشنبه) با سه کشور اروپایی صورت گرفت به وزیر خارجه روسیه و همکارانش توضیح دادم.
وزیر خارجه دولت چهاردهم در بخش دیگری از سخنان خود به مساله برجام و مذاکره با آمریکا اشاره کرد. او گفت که «ما در موضوع هسته‌ای با همکاری و هماهنگی دوستان خودمان در روسیه و چین حرکت و مواضع‌مان را هماهنگ خواهیم کرد. در خصوص مذاکرات هسته‌ای، موضع ایران کاملاً روشن است و ما تحت فشار، تحت تهدید و تحت تحریم مذاکره نخواهیم کرد. لذا هیچ امکان مذاکره مستقیم بین ما و آمریکا در موضوع هسته‌ای تا زمانی که فشار حداکثری به این شکل اعمال می‌شود، وجود نخواهد داشت».
لاوروف: ظرفیت دیپلماسی با محوریت برجام وجود دارد
در این کنفرانس خبری سرگئی لاوروف هم محورهای گوناگونی از همکاری دوجانبه تهران- مسکو را تشریح کرد. او گفت با همتای ایرانی خود مذاکرات مفصل و مفیدی داشتیم و به گفت‌وگوی عالی روسای جمهور ایران و روسیه در عشق‌آباد و کازان اشاره کردیم. او در ادامه گفت: روسای جمهور دو کشور همچنین طی دیدار در مسکو، معاهده تاریخی بین دو کشور را امضا کردند که در آن اهداف وسیعی در توسعه همکاری‌ها در همه ابعاد قرار دارد. وی همچنین به گفت‌وگوهای انجام شده در زمینه همکاری‌های اوراسیا اشاره و ابراز امیدواری کرد که قرارداد تجارت آزاد در اوراسیا هرچه زودتر اجرایی شود. لاوروف گفت که تبادلات تجاری ایران و روسیه بیش از ۱۳ درصد افزایش یافته و امیدواریم این روند ادامه یابد. او در ادامه اظهار کرد که اقدامات مربوط به راه‌آهن رشت – آستارا در حال انجام است و ساخت این راه‌آهن آغاز شده و وام دولتی روسیه نیز ارائه می‌شود که گامی مهم برای راه‌اندازی کریدور شمال – جنوب است.
وزیر خارجه روسیه تصریح کرد: ما به غیرقابل قبول بودن اعمال تحریم‌های یک‌جانبه اشاره کردیم و در همین راستا اقدامات هدفمند به منظور به حداقل رساندن تاثیر منفی این محدودیت‌ها بر اقتصاد دو کشور را بررسی کردیم. بخشی از سخنان لاوروف در کنفرانس خبری به مساله سوریه مربوط شد و در این خصوص گفت: «در سوریه همه چیز ساده نیست، اختلافات ازجمله تضادهایی که گاهی منجر به درگیری‌های مسلحانه می‌شود، باقی مانده و روسیه هر کاری لازم باشد، انجام می‌دهد تا شرایط آرام شود و تهدیدی علیه مردم سوریه وجود نداشته باشد. برای ما سرنوشت آن‌ها و مردم کشورهای همسایه بسیار مهم است. در این زمینه، تمامیت ارضی سوریه اهمیت اساسی دارد و هرگونه فشار به سمت جدایی‌طلبی در برخی مناطق این کشور که در سال‌های اخیر مشاهده شده، مطلقاً غیرقابل قبول و به‌شدت خطرناک است». لاوروف همچنین گفت: ما درباره وضعیت پیرامون برجام به صورت مفصل صحبت کردیم و معتقد هستیم، ظرفیت دیپلماسی هنوز وجود دارد و باید از این ظرفیت بدون تهدید، بهانه و توسل به زور استفاده کرد. ما در پیدا کردن راه‌حل برای این بحران کمک خواهیم کرد. لازم به یادآوری است که این بحران توسط ایران ایجاد نشده است.
چرا سفر لاوروف مهم است؟
سفر لاوروف به تهران در دولت چهاردهم برای اولین بار است که انجام می‌شود و اگر به مواضع وزرای خارجه دو کشور نگاه کنیم به وضوح می‌بینیم که طیف گسترده‌ای از مسائل دوجانبه در حوزه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مورد توجه قرار گرفته اما از سوی دیگر موضوعات بین‌المللی و منطقه‌ای هم در این راستا مورد نظر بوده است. در این راستا آنچه که بیش از هر چیز سفر لاوروف به تهران را مهم می‌کند، رفت‌وآمدهای اخیر او در منطقه است. دقیقاً یک هفته قبل از آنکه رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه به ایران سفر کند، او به همراه یوری اوشاکوف، دستیار ارشد سیاست خارجی ولادیمیر پوتین و کریل دیمیتریف، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه در تاریخ ۱۸ فوریه (۳۰ بهمن) با مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا، مایک والتز مشاور امنیت ملی ایالات‌متحده و استیو ویتکاف فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه در ریاض دیدار کرد.
محوریت این دیدار پرونده اوکراین بود و پس از پایان نشست ریاض، مقامات ارشد روسیه این دیدار را مثبت قلمداد کردند و طرف آمریکایی‌ها همین نظر را داشت اما وزیر خارجه ایالات‌متحده اعلام کرد که تحریم‌های روسیه به این زودی قرار نیست، رفع شود. اگرچه ماهیت نشست ریاض اوکراین بود اما واقعیت این است که ترامپ و پوتین به صورت رسمی نه تنها در مورد این پرونده با هم تماس گرفتند بلکه حتی قرار بود که سه‌شنبه ۲۵ فوریه با یکدیگر در ریاض دیدار کنند که حالا این مواجهه به بعد موکول شده است. اینکه لاوروف در کنفرانس خبری خود با عراقچی در تهران اعلام می‌کند که «ارزیابی روسیه از گفت‌وگوی اخیر با همتایان آمریکایی خود را با وزیر خارجه کشورمان در میان گذاشتم»، خود می‌تواند حامل پیامی باشد که ایران را هم دربر می‌گیرد.
از سوی دیگر باید توجه داشت که لاوروف قبل از آنکه به تهران بیاید به ترکیه هم سفر کرده بود و در آنجا هم دقیقاً با دستور کار اوکراین و سوریه به دیدار هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور رفت. اردوغان در دیدار با لاوروف به وی گفت که «آنکارا از تمایل رئیس‌جمهور آمریکا برای پایان دادن به جنگ از طریق مذاکره استقبال می‌کند اما با این حال، این واقعیت را باید در نظر گرفت که با داشتن معادله‌ای که در آن همه ذی‌نفعان حضور داشته باشند، راه به سوی صلح عادلانه و پایدار باز می‌شود».
این اظهارات اردوغان به نوعی نشان می‌دهد که او بنا دارد به دلیل حضور کشورش در ناتو و بازیگری که در شرایط کنونی در کنار قطر و آمریکا در سوریه دارد و جولانی را در پشت صحنه راهبری می‌کند، منافعی برای خود دست پا کند؛ این در حالی است که ترکیه در جنگ اوکراین، طیف گسترده‌ای از پهپادهای بیرق‌دار را به کی‌یف ارائه داد اما از اعمال تحریم علیه روسیه در این پرونده خودداری کرد. حال باید منتظر ماند و دید که پس از اولین دیدار پوتین و ترامپ، چه اتفاقی در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای رقم می‌خورد.
