توسط : سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران میگوید: احتمال حمله به ایران بسیار ضعیف است. زیرا اسرائیل از ما آسیبپذیرتر است
گروه سیاسی: سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران در گفتوگویی مفصل با خبرگزاری فارس، از یکسو بر تداوم حمایت مشروط از دولت تأکید دارد و از سوی دیگر، راه برونرفت ایران از بنبستهای اقتصادی را در «گفتوگوهای راهبردی و بلندمدت با آمریکا» میبیند؛ گفتوگویی که به تعبیر او، میتواند جایگزین سیاستهای مقطعی و پرهزینه شود.
فهرست مشترک در انتخابات شورای شهر
مرعشی در آغاز گفتوگو تأکید کرد که همکاری انتخاباتی میان اصلاحطلبان همچنان ادامه دارد و راهبرد اصلی کارگزاران، حضور فعال در انتخابات پیشرو است: «ما همیشه قائل به مشارکت بودهایم و تلاش میکنیم از حداقلها برای تأثیرگذاری حداکثری استفاده کنیم».
دبیرکل کارگزاران، محور برنامههای انتخاباتی حزب خود را انتخابات شورای شهر تهران دانسته و از محسن هاشمی بهعنوان محور این فعالیتها یاد کرد؛ فردی که به تعبیر او «تجربه مدیریتی قابل توجهی در حوزه شهری و مترو دارد» و میتواند، نماد کارآمدی جریان اصلاحطلب در مدیریت شهری باشد. به گفته مرعشی، کارگروههای تخصصی در جبهه اصلاحات تشکیل شده و احتمال ارائه فهرست مشترک برای شورای شهر زیاد است.
مرعشی در ادامه با صراحت گفت که حزب کارگزاران سهمی در دولت دکتر پزشکیان ندارد. هرچند نامهایی مانند همتی، جهانگیری و خود او در فهرستهای اولیه مطرح بودهاند اما در نهایت هیچکدام به دولت راه نیافتند. او گفت: «در دولت فعلی فقط آقای همتی گزینه ما بود که مجلس به اشتباه حذفش کرد. او شایستهترین فرد درککننده اقتصاد بود». با وجود این کنار ماندن، مرعشی از موضع حمایتی نسبت به دولت پزشکیان سخن میگوید، اما حمایتی مشروط: «ما حامی دولت هستیم اما توصیهمان این است که با توجه به شرایط خاص کشور، دولت باید اقدامات جدی و قاطعتری انجام دهد».
از تاکتیک تا راهبرد
مرعشی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی کشور و تعامل با غرب گفت که ایران در مرحلهای تازه از روابط خارجی خود قرار گرفته است و تجربه اخیر مذاکرات نیویورک نشان داد که غربیها تمایلی به گفتوگوی سازنده ندارند. به گفته او «آخرین تلاش ما برای گفتوگو با غرب در نیویورک بود اما طرفهای غربی همه راههای گفتوگوی مسالمتآمیز را بستند». او تأکید کرد در چنین شرایطی، ایران باید بیش از هر زمان دیگری بر توان داخلی و مردم تکیه کند: «مردم زمانی میتوانند از نظام و کشور دفاع کنند که توان اداره زندگی خود را داشته باشند. امروز با دوگانهای روبهرو هستیم: از یک سو مردم باید کشور را حفظ کنند و از سوی دیگر از فشار اقتصادی در رنجاند. این وضعیت ایجاب میکند، دولت با جسارت بیشتری به حل مشکلات مردم بپردازد».
مرعشی همچنین از لزوم «خانهتکانی مدیریتی و سیاستی» سخن گفت و افزود که دولت پزشکیان باید مقتدرتر و فعالتر عمل کند: «هر کس امروز در دولت است باید کلاهش را محکم بچسبد که باد نبرد! شرایط کشور به مدیریتی قاطع و جسور نیاز دارد».
دبیرکل کارگزاران با اشاره به تجربه پرهزینه مناقشات کوتاهمدت با غرب، بر ضرورت تغییر رویکرد ایران تأکید کرد و گفت که تهران و واشنگتن میتوانند در قالب یک همکاری راهبردی درازمدت منافع مشترک خود را در خاورمیانه دنبال کنند. او با اشاره به نمونه تاریخی روابط چین و آمریکا گفت: «اگر ما و آمریکا به جای پرداختن به مسائل تاکتیکی جاری وارد فاز گفتوگوهای راهبردی شویم و نشان دهیم ایران تحت تأثیر هیچ کشوری عمل نمیکند، میتوانیم همکاری بلندمدتی را شکل دهیم؛ همانطور که چین بدون از دست دادن ارزشهای خود، در تعامل راهبردی با آمریکا مسیر توسعه را پیمود». مرعشی یادآور شد که ایران و آمریکا در بسیاری از مسائل منطقهای، از عراق و افغانستان گرفته تا یمن و لبنان، منافع مشترکی دارند و صلح و ثبات در خاورمیانه بدون حضور فعال ایران ممکن نیست. او در این باره گفت: «آمریکا اگر واقعبینانه نگاه کند، درمییابد که بدون ایران نمیتواند، نظم پایداری در منطقه ایجاد کند. ایران قدرتی تاریخی، تمدنی و ژئوپلیتیک است و صلح در خاورمیانه بدون حضور ایران شکل نخواهد گرفت». او در عین حال تصریح کرد که ایران هیچگاه از اصول خود عدول نخواهد کرد: «استقلال، تمامیت ارضی، امنیت و حقوق هستهای ایران غیرقابل مذاکره است؛ اما میتوان از دل گفتوگوهای راهبردی به درک متقابل رسید».
توسعه در گرو تغییر رویکرد
بخش مهمی از گفتوگوی مرعشی به مسائل اقتصادی اختصاص داشت. او با اشاره به ظرفیت عظیم ایران برای سرمایهگذاری داخلی و خارجی گفت: «ایران حدود ۲۵۰۰ میلیارد دلار ظرفیت سرمایهگذاری بالفعل دارد. ۵۰۰ میلیارد دلار آن مربوط به نفت و گاز است، هزار میلیارد دلار به زیرساختها و هزار میلیارد دلار به توسعه صنعتی اختصاص دارد». به گفته مرعشی، توسعه زیرساختهایی مانند راهآهن، بنادر، شبکه برق و کریدورهای ترانزیتی میتواند، ایران را به مرکز ثقل اقتصادی منطقه تبدیل کند. او در عین حال تأکید کرد که تحقق این اهداف بدون عادیسازی روابط اقتصادی با جهان ممکن نیست: «نمیتوان کشور را با تحریم اداره کرد. نمیتوان اقتصاد را برای مدت طولانی گروگان مسائل هستهای نگه داشت. اقتصاد باید محور سیاستگذاریها باشد».
در بخش دیگری از گفتوگو، مرعشی ضمن نقد سیاست «نگاه به شرق» بر ضرورت درک درست از تجربه چین تأکید کرد: «دوستانی که نگاهشان از غرب به شرق معطوف شده باید بدانند شرق فقط روسیه نیست؛ باید به چین نگاه کرد. چین ارزشهای خود را از دست نداد اما مسیر توسعه را از همکاری بلندمدت با آمریکا آغاز کرد». او افزود که رابطه با چین نباید صرفاً در حد فروش نفت و خرید کالا باقی بماند: «باید بفهمیم چین چگونه توانست از تولید ناخالص داخلی ۲۰۰ دلاری به بیش از ۱۱ هزار دلار برسد. حزب کمونیست همچنان حاکم است اما اقتصاد را جدی گرفت. ما هم باید از این مدل یاد بگیریم». در ادامه، مرعشی عملکرد اقتصادی جمهوری اسلامی را با نگاهی آماری نقد کرد: «متوسط رشد اقتصادی کشور در ۴۵ سال گذشته زیر ۲ درصد بوده در حالی که ظرفیت رشد حداقل ۸ درصدی وجود دارد». او در مقایسهای انتقادی گفت که عربستان سعودی اکنون با دو برابر حجم اقتصاد ایران، سهمی حدود ۱۱ میلیون بشکه تولید روزانه نفت دارد، در حالی که ایران با وجود ذخایر بیشتر، تنها ۵/۳ میلیون بشکه تولید میکند: «این سطح از عقبماندگی قابل انکار نیست. وقتی ترکیه تقریباً دو برابر ما رشد کرده، امارات ۳۰ درصد بزرگتر شده و کشورهایی که زمانی اقتصادشان بسیار ضعیفتر از ما بود حالا جلو افتادهاند باید بپذیریم که جبران این عقبماندگی کار سادهای نیست و توأم با سختی و زمان بسیار است. اما «امکانپذیر نیست» نباید بهصورت قطعی گفته شود؛ نیازمند سیاستگذاری درست، ثبات و مدیریت جهادی است». او تأکید کرد که اگر مسیر سیاست خارجی و داخلی کشور بر مدار توسعه، تعامل و ثبات قرار گیرد، ایران میتواند بار دیگر به جایگاه شایسته خود در منطقه بازگردد. در غیر این صورت، عقبماندگی مزمن اقتصادی و بنبستهای دیپلماتیک ادامه خواهد یافت.
مرعشی با اشاره به تجربه برجام نیز گفت که «در دوره اجرای آن رشد اقتصادی کشور تا ۹ درصد هم رسید اما با بازگشت تحریمها دوباره سقوط کرد». او نتیجه گرفت که ثبات اقتصادی بدون ثبات در سیاست خارجی ممکن نیست و کشور به یک نقشه راه اقتصادی پایدار نیاز دارد و تأکید کرد که استمرار این وضعیت «نه با منافع ملی سازگار است و نه با اهداف انقلاب».
جای خالی هاشمی و ضرورت عقلانیت در سیاست
در ادامه گفتوگو، مرعشی به نقش مرحوم آیتالله هاشمیرفسنجانی در سیاست و مدیریت کشور پرداخت و او را «ستون عبور کشور از بحرانهای دهه ۶۰» خواند: «آقای هاشمی را باید در گذر زمان و نسبت با هر دوره دید. او در دهه ۶۰، در دهه ۷۰، دهه ۸۰ و دهه ۹۰ نقشهای متفاوت و متناسب با شرایط زمانه ایفا کرد. در دهه ۶۰ که کشور درگیر فجایع بزرگ بود؛ از جمله شهادت بسیاری از رجال انقلاب، مسائل امنیتی و جنگ تحمیلی آقای هاشمی نقش کلیدی و تقریباً بیبدیلی در حفظ تداوم امور کشور داشت. وقتی رهبران و مسئولانی آسیب میدیدند، او در میانه میدان میایستاد و تلاش میکرد، دولت و نهادها را اداره کند؛ آن ایام، مدیریت بحران ملی بود. در دهه ۷۰ ایشان نقش به سرانجام رساندن پایان جنگ و بازسازی کشور را داشت؛ در دهه ۸۰ تلاش کرد، ساختارهای اقتصادی و روابط بینالملل را سامان دهد؛ و در دهه ۹۰ نیز همچنان یکی از چهرههای اثرگذار عرصه سیاست بود».
مرعشی با لحنی انتقادی از شرایط کنونی تصمیمگیری در کشور گفت: «امروز فضای سیاسی ایران به سمتی رفته که تصمیمگیری در جمهوری اسلامی دیگر نظام جمعی نیست بلکه تصمیمات به شکل فردی اتخاذ میشوند. شرایط فعلی طوری است که رهبری هم به لحاظ تجربه، هم جایگاه قانونی، هم شخصیت و هم سطح اجتماعی- سیاسی، فاصلهای قابل توجه با سایرین دارد و فضای رشد برای بقیه فراهم نبوده است. به همین دلیل، رهبری نیازی نمیبیند که با دیگران در قالب نظام جمع مشورت کند».
مرعشی در توصیف آخرین دیدارهایش با آیتالله هاشمی گفت: «آخرین دیدار ما حدود یک ماهونیم پیش از رحلتشان بود. در آن مقطع راجع به انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۹۶ گفتوگو میکردیم؛ ایشان در آن زمان نظر داشت که باید از آقای روحانی در دور دوم حمایت شود. من از ایشان خواستم که با مقام معظم رهبری گفتوگو کنند و درباره انتقال مسئولیتها و آینده کشور صحبت کنند. دغدغه من این بود که آن نیروی محوری و گفتوگویی که ایشان میتوانست برقرار کند، در انتقال و استحکام نهادها و انسجام قدرت مفید باشد. آقای هاشمی جملهای گفت که خیلی دردناک بود: «الان دسترسی خیلی زیاد نیست و اگر امروز هم من تقاضای وقت کنم ۳ ماه بعد وقت میدهند». او افزود: «دیگر درباره مسائل اصلی کشور حرفی نمیزدیم. موضوعات گفتوگو، شخصی و روزمره شده بود. وقتی فردی در آن سطح دیگر امکان گفتوگو درباره آینده کشور ندارد، یعنی نظام تصمیمسازی به بنبست مشورت رسیده است».
مرعشی در تحلیل احتمال درگیری دوباره میان ایران و اسرائیل تأکید کرد که در شرایط کنونی احتمال عملیات نظامی از سوی اسرائیل علیه ایران بسیار پایین است زیرا به گفته او «اسرائیل بیشتر از ما ضربهپذیر است». او با اشاره به وسعت و عمق استراتژیک ایران در مقایسه با محدودیت جغرافیایی و جمعیتی اسرائیل افزود که تلآویو معمولاً به حملات غافلگیرانه و کوتاهمدت بسنده میکند و از ورود به جنگهای فرسایشی پرهیز دارد چراکه چنین درگیریهایی برایش زیانبار است. او در عین حال هشدار داد که تهدید اصلی علیه ایران در مقطع فعلی نه نظامی بلکه اقتصادی است و بر ضرورت حفظ انسجام داخلی و اقدام جسورانه دولت برای کاهش فشارهای معیشتی مردم تأکید کرد.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد حزب متبوعش نسبت به ترکیب شورای شهر تهران گفت که نگاه آنها مبتنی بر تخصصگرایی است. او توضیح داد که پیشنهادشان برای انتخابات آینده، تهیه فهرستی ۲۱ نفره بر پایه تخصصهای مورد نیاز شهر است تا ترکیبی متوازن از معماران و شهرسازان، حقوقدانان، فعالان فرهنگی و کارشناسان محیط زیست شکل گیرد. مرعشی تأکید کرد که اعضای شورا باید در حوزه کاری خود سرآمد و دارای تجربه باشند و افزود: «ما این نگاه تخصصی را برای اداره بهتر تهران ضروری میدانیم».
