Page 2 - 02-05-1403-1746 Sazandegi
P. 2
بررسی رویدادهای سیاسی ایرانمیهن سال هفتم شماره 1746 02
سهشنبه 2مرداد 1403
ادامه یادداشت روز
سیاست خارجی توسعهگرا
یکی از تحریمهای مهم اخیر آمریکا قانون موسوم به «مهسا
فرصت یک دیدار پیام تمام ارکان فرمان همکاری با دولت جدید اکت» :است که مجموعه بیت رهبری و نهادهای ز یرمجموعه
آن را مــورد تحریم قــرار داد .همچنین در ادامه مســیر قرار
عبدالناصــر همتی ،رئی سکل اســبق بانک مرکزی :جلســه آذر منصــوری ،رئیس جبهــه اصلاحات در شــبکه اجتماعی محســن یاژ‌های ،رئیس قوه قضائیه :دســتورات مشخصی به گذاشتن سپاه پاسداران در لیست تروریسم ،ماه گذشته کانادا
دیدار با آقای پزشــکیان فرصتی بود که مســائل حاد سیاسی ایکس نوشــت :یک وجهآشتی ملی ،شــهروندانی هستند که بخشهای مختلــف قوه قضائیه برای مســاعدت و کمک به این اقــدام را انجــام داد و به نظر م یرســد دولتهایی چون
و اقتصادی کشــور را خدمت ایشان گزارش دهم .بحثهای دلیل رای ندادن آنها اعتراض به ب یاثر شــدن جایگاه نهادهای دولت چهاردهم صادر شــده است؛ ازجمله به سازمان بازرسی استرالیا ،نیوزیلند ،بریتانیا و برخی از کشورهای اروپایی دیگر
خوبی در ارتباط با مسائل سیاستهای پولی ،مالی ،تجاری، انتخابی در اداره کشــور و ناامیدی از اصلاح شیوه حکمرانی از ُُکحلسـکـشنـاـوجرراکهیبقهوامنیونجوبُُحقانسـوـن انسجارسیـاـن ایم،ومرودظر دف بسـهـنتظگاار‌ههتابری نیز درحال تلاشهای مشابه هســتند .علاوه بر این ،تا پیش
صنعتی مطرح شــد و مطالبی را نیز ایشان سوال کردند و بنده مســیر انتخابات است؛ پیام آنها باید از از سوی همه ارکان نظام اداری است به منظور مبارزه ریش های با فساد ،موارد متعددی از از اکتبر ،2025احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه در شورای
نیز پاسخ دادم و این نکته را هم خدمت ایشان عرض کردم؛ با شــنیده شود.برای ایران بایدپیام این ۶۰درصد نه فقط از جانب امنیت ســازمان ملل وجود دارد که خود به معنی بازگشــت
رئیسجمهور منتخب که از سوی همه ارکان نظام شنیده شود. بسترها و گلوگاههای فساد را احصا و معرفی کرده است. تحریمهای بی نالمللی علیه ایران اســت .مجموع تحولات و
منابعی که در کشور وجود دارد. روندهای موجود ،گویای این واقعیت است که از زمان خروج
آمریکا از برجام ،تحریمها علیه ایران نه تنها بیشتر شده است
هدف پزشکیان است بلکه تلاشها برای حصــر اقتصادی ایران و نیز تنگتر کردن
گلوگاههای اقتصادی کشــور ادامه دارد .لذا ضروری اســت
که با پیگیری یک سیاســت خارجی فعال و پویا ،روند حصر
اقتصادی کشــور ابتدا متوقف سپس به عقب رانده شود .این
مساله باید اولویت نخســت دستگاه سیاست خارجی کشور
استراتژی اصولگرایان برای حمله به ظریف چیست؟ باشــد بهگون های که برای تحقق منافع ملی ایران ،آماده اتخاذ
ابتکارات تازه و نو باشد.
بهرهگیری حداکثری از تغییرات ژئوپلیتیکی :در سالیان
برد -بــرد بودن برجام را انکار کردند .بــه ظریف تاختند و البته اخیر تغییرات ژئو پلیتیکی مهمی مانند جنگ روسیه -اوکراین،
دولت را هم بینصیب نگذاشته بودند .یکی از عجایب پایداریها
برای اســتیضاح ظریف در مجلس دهم این بــود که میگفتند: تشدید رقابتهای چین -آمریکا ،منازعه حماس -اسرائیل و
نیز سیاست ایندو -پاسفیک آمریکا رخ داده که این تحولات
«مختومه شــدن پرونــده نظامی ایران ( )PMDبه طور رســمی نهتنها سود و منفعتی برای ایران در پی نداشته بلکه در مواردی
در نتیجــه مذاکرات برجام از دســتاوردهای شــگرف و قطعی
جمهوری اسلامی است که مخالفان برجام و ظریف نیز همیشه کشور نیز شده است. منافع ملی ممثوًا ًلج ایبدهض«رزرموستخانسراسنخبرات»ی
در این خصوص ســکوت کرد‌هاند تا مبادا حسنی از محاسن تیم سبب شکلگیری این برای اروپا
تصور نزد حامیان آن شــد که تحریم گاز روســیه ،اروپا را در
دیپلماسی منتشر شود!» یعنی برای این دستاورد به طور کل تیم وضعیت بدی قــرار م یدهد و کشــورهای اروپایی را مجبور
سیاســت خارجه دولت را نادیده گرفتند .یا اینکه مدعی بودند
که دستگاه دیپلماســی درخصوص کشتار حجاج در منا و عدم میکند به ســمت گاز ایران بیایند و امتیازات بیشتری به ایران
بدهند .این درحالی اســت که ایران خود در زمستان مشکل
احقاق حقوق ملت ایــران و خانوادههای آنها موضعی منفعلانه گاز دارد .همچنین آنگونه که کشــورهایی مانند عربستان و
داشــت .این ســوال حداقل دو بار ب ه طور رسمی هم در ابتدای امــارات از رقابتهای چین -آمریکا بهره برد‌هاند ،جمهوری
حادثه منا و هم در ســال ۹۶در کمیســیون امنیت مطرح شده اسلامی ایران موفق نبوده اســت .ضروری است که سیاست
بود و ظریف کل اقدامات وزارت امــور خارجه را از بدو حادثه خارجی دولت چهاردهم از طریق شــناخت عمیق تحولات
تــا پیگیریهای بعدی و نیز محدودیتهــا و موانع را به تفصیل جــاری ژئوپلیتیکی و نیز تحولات درحال ظهور نهتنها منافع
تشریح کرده بود. ایران را تامین کند بلکه از آنهــا برای اهداف مهمی چون لغو
یکــی دیگر از بهانههایی که دو بار هم در ســال 96و 97در تحر یمها بهره گیرد.
مجلس نهم توســط پورمحمدی و چند نماینده اصولگرا مطرح توازن در روابط ایران با قدرتهای بزرگ :متاســفانه بهجز
شــده بود تا با آن ظریف را اســتیضاح کنند این بود که ظریف به مقاطــع کوتاهــی در دوران معاصر ،سیاســت خارجی ایران
اقتصاد در دیپلماســی بیتوجهی میکند .امــا مه مترین بهانه همواره یا به ســمت شرق و کشــورهایی چون چین و روسیه
متمایل بوده یا همچون دوران پهلوی ،تکیه صرف آن بر غرب
آنهــا درخصوص موضــوع FATFبود .همان زمان اســماعیل بوده است .این رو یکرد که گز ینههای ایران در سیاست خارجی
گرامیمقدم در رابطه با علل و انگیزه حقیقی استیضاحکنندگان نهایت پزشکیان را ضعیف کنند تا او را در مرحله آخر بزنند.
گفته بود« :برخــی ثروتمندان برای آنکه اســنادی برای دارایی این درحالی اســت که ظریف با تمام توانش برای حمایت از را محدود میکند ،پیامدهای منفی بسیاری برای کشور در پی
پخزالشــصکیساـنـابزهامنیمداجندآدًًما تد تکارانرگذشاوردد.سحــاضولرهااویدرحایضنورشترنایدرطوبهراایو هدا احمدی داشته اســت .لذا سیاســت خارجی دولت چهاردهم باید با
خودشــان ندارند از تصویب مقررات پولشویی واهمه و نگرانی پاســخ به افرادی چون سعید جلیلی لازم بود .آنجایی که جلیلی اجتناب از این رویکرد براساس اصل مهم منفعت ملی ،تلاش
از کاندیداهای جریان اصولگرایی تندرو با قاطعیت میگوید که گروه سیاسی
امضای کنوانســیونها هیچ فاید‌های برای ایران ندارد ،تا آنجایی
دارند .در کل به نظر نم یرسد ،استیضاحکنندگان دارای استدلال که محمدباقر قالیبــاف که با وعده به فراکســیون امید ،رئیس کنــد با تمام قدرتهای بزرگ دنیا ارتباط متوازن برقرار کند و
قوی و منطقی به نفع مردم داشته باشند». مجلس دوازدهم شــد اما برای نامزدی ریاســ تجمهوری هم هنوز یک هفته از حکم مسعود پزشکیان رئیسجمهور منتخب
۲۴نماینده متعلــق به اقلیت جبهه پایداری در فراکســیون آمده و در ســفر تبلیغات یاش به قم ،وی با بیــان اینکه برخیها برای ریاست محمدجواد ظریف بر شــورای راهبری دوره انتقال اکهجاایزهرانندهصدرافیًًا ین پیاکمگبزهیبناهزیرگوراینممیهزمداعردر.صه جهانی ارسال شود
نمایندگان ولایی مجلس دهم خود را برای استیضاح محمدجواد میگویند،قانــون راهبردی مجلس مانع حــل برجام بود ،تاکید دولت چهاردهم نگذشته است که آنقدر حملات شکستخوردگان
ظریف آمــاده کرده بودند و با این همه هــم خود این ۲۴نماینده میکند که خجالت هم خوب چیزی است؛ وقتی ترامپ از برجام ریاســتجمهوری بالا گرفت که ظریف مجبور به توضیح شــد. در پایان باید گفت بر مبنای ســه اصل اساسی عزت ،حکمت
رفت ،نشست خبری گرفتن و گفتند چند هفته تصمیم میگیریم و مصلحت و نیــز توجه به الزامات یاد شــده ،میتوان دارای
اصولگــرا ،هــم ۲۶۶نماینده دیگر مجلس ،هــم دولتیها و هم تندروها گمان میکردند که ریاســت ظریف بر شــورای راهبری، سیاســت خارجی فعال ،موثر و پویایی بود کــه تامی نکننده
تخقروبیبًًیا و خارجی به فعالان و ناظران عرصه سیاســت داخلــی و شد چند ماه ولی کاری نکردند. راهی اســت برای بازگشــت او به وزارتخانه .درحالی که اینطور
پی استیضاح م یدانستند که برکناری وزیر امور خارجه در نیســت و به گفته خود ظریف در یک برنامه تلویزیونی ،این شورا اهداف برنامه هفتم توسعه باشد؛ سیاست خارجی توسعهگرا.
غیرممکن اســت .مجلس دهم اگرچه برای دلواپسانی همچون پس از تشکیل کابینه چهاردهم منحل خواهد شد.
حاج یدلیگانی و کریمیقدوسی جا داشت اما واقعیت حاکم بر حتی حسین شریعتمداری ،مدیرمسئول کیهان در یادداشتی
این مجلس اعتدالی بیش از آنچه دلواپسان میپندارند بر منطق و مدعی شــد« :ظریــف درحالی بــه نمایندگــی از جانب آقای
خردورزی متکی بود و با این حســاب ،بعید بود طرحی همچون پزشــکیان در صداوسیما ســخن گفت که اظهاراتش ن ه فقط با
اســتیضاح فردی مانند ظریف بتواند این مرد را از وزارتش در آن این اولین بار اســت فردی مانند ظریف که بســیاری او را در قانون اساسی و مبانی صریح اسلامی در تناقض بود بلکه با آنچه
سالها گوشهنشین کند. قامت یــک رئیسجمهــور م یدانند اینچنیــن وارد انتخابات از رئیسجمهور منتخب به وضوح دیده و شــنیده شده است نیز
شــده و به گفته خودش« :فرض کنید من این روزها (انتخابات 180درجهتفاوتداشت».روزنامههمشهریکهوابستهبهارگان
مخلص کلام اینکه تا اکنون که ســال 1403هست ،میتوان چهاردهمین ریاســتجمهوری) از خودم مایه نگذاشــته بودم. شهرداری تهران به ریاست علیرضا زاکانی ،یکی از کاندیداهای
ظریــف را اولیــن چهره دولت جدید دانســت کــه در معرض مــن این آبرو را برای کی میخواســتم؟ به قــول بعضیها ،مگر پوششــی ســعید جلیلی هم در گزارشــی مدعی شــد که بین
بیشترین حملات اســت .ظریف مرد اول کابینه حسن روحانی میخواســتم این آبرو را ترشــی بیندازم؟ آبرو را از کجا به دست محمدجواد ظریف و مسعود پزشکیان اختلافاتی مطرح است.
بود و همچنان مرد اول سیاست خارجی ایران است ،به این اعتبار آوردم؟ مگــر غیر از این مردم و خدا بودند کــه به من آبرو داده. مهدی کوچــ کزاده ،نماینده جبهه پایــداری از حوزه انتخابیه
که برجام ،مهمترین دســتاورد دولت تدبیر و امید بوده و هست. بممه ََنیماْْیخنوناکاآهَبَندریِوِهریرمُُادهاْْلچعِِعهّّزَزََفةاتََیفِِلدّدّل‌هِِاسهـاْْلـیِِعَّّدزاتُُةشََخجِِدمتایبسعاًًـاـاخعوتتدق»ما.بدهددارگرهمور.میمهرنیبکراردسسمتیا. واحاقلعًًاا تهــران نیز در صحن علنی مجلس با حمله و اتها‌مزنی به ظریف
برجامی که اگرچه امروز عد‌های داخل کشــور به دلیل بدعهدی عزت گفت« :نمیشــود با سمبل اختلاف در کشور ،یعنی محمدجواد
آمریکا و خروج ترامپ از آن ،از شکســتش سخن میگویند اما ظریف این مملکت را به وحدت رساند».
همچنان مهمترین سند رســمی و بی نالمللی در بحث هست های حسا‌مالدین آشنا ،مشاور روحانی معتقد است ،کاری که ظریف اگر همین چند نمونه را کنــار یکدیگر بگذاریم به این نتیجه
ایران است که علاوه بر حمایت ۵قدرت جهانی به تایید سازمان برای پزشــکیان میکند ،بایدن برای اوباما نکــرد .البته ظریف خواهیم رســید که این تمام ماجرا نیســت .هجمه به این چهره
ملل و شــورای امنیت این سازمان نیز رسیده و همزمان سازمان سالهاســت که به حملات اینچنینی و تهمتهای غیرمنطقی سیاســی سالهاســت که ادامــه دارد .چه آن زمانــی که وزیر
عادت دارد .او زمانی که در دولت روحانی برای برجام و سیاست دولتهای یازدهــم و دوازدهم بود و برای برجام تلاش میکرد و
انرژی اتمی هم آن را به رسمیت میشناسد. خارجــی دولتهای یازدهم و دوازدهم تلاش میکرد نیز از گزند چه اکنون که برای برگردانــدن ذر‌های امید تلاش میکند .اینکه
او در این سا لها البته به دلیل همین دلواپسیهای گا‌هوبیگاه، تندروها در امان نبود. استراتژی اصولگرایان و تندروها و شدت گرفتن حملاتشان به
بارها و بارها مــورد هجمه قرار گرفت و همچنان و حتی پس از مجلس نهم و دهم که بســیاری از تندروها و اصولگرایان را از درگذشــت ناگهانی ابراهیم رئیسی بالا گرفته اظسرـیـفت قچرطاعپًًا بهس
وزارتش نیز پاسخگوی ســوالات برجامی و غیربرجامی اقلیت تشــکیل م یداد تمام تلاشش را برای اســتیضاح ظریف به کار حضور فردی به نام مسعود پزشکیان برمیگردد.
نزدیک به جبهه پایداری هست اما حتی یک بار هم از اعتبارش بــرد .تندروها و مخالفان بــا ادعای باخت ایــران در برجام در زیــرا آنها با ضعیف کردن محمدجواد ظریــف م یتوانند اطراف
کم نشــد و هر بار ،با وجود تلاش دلواپســان ،توانســت چهره کمیســیون امنیت ملی و صحن مجلس بارهــا تریبون گرفته و پزشــکیان را به تدریــج از مهرههای قدرتمنــد خالی کرده و در
واقعیتری از خود را به جامعه نشان دهد.
