Page 6 - 05-09-1403-1844 Sazandegi
P. 6

‫تحلیل تحولات اقتصادیتوسعه‬                                                                                                 ‫سال هفتم شماره ‪1844‬‬  ‫‪06‬‬
                                                                                                                                                                                            ‫دوشنبه ‪ 5‬آذر ‪1403‬‬

                                                                        ‫لبخند بازار‬                                                                                                              ‫دیدگاه‪ :‬تحلیل اقتصادی‬

                                                               ‫خبر خوش از سرگیری مذاکرات هست ‌های‪ ،‬بازارها را تکان داد‬                                                                          ‫بازدهی نزولی‬

                                                                                                                          ‫مهتاب شهریاری‬                                                  ‫چرا میل به تحصیل دانشگاهی کاهش یافته است؟‬

                                                                                                                                 ‫گروه اقتصاد‬                                                                             ‫مهتا معرفت‬

‫مقایســه با این بازارهاست‪ .‬از ابتدای ســال جاری‪ ،‬بورس‬          ‫تقویت شــد‪ .‬ورود نقدینگــی به بازار در روز یکشــنبه ‪591‬‬    ‫انتشــار یک خبر جدید در رابطه با احتمال از ســرگیری‬                                                                 ‫مترجم‬
‫تهران بــا بازدهی ‪ 6.2‬درصدی همراه بوده اســت‪ .‬درحالی‬           ‫میلیارد تومان بود و مجموع ورود نقدینگی در دو روز به ‪945‬‬    ‫مذاکرات هست ‌های زمینهساز افت قیمت شدید در بازار سکه‬
‫که بازدهــی دلار به ‪ 14‬درصد و بازدهی ســکه امامی به ‪34‬‬         ‫میلیارد تومان رسید‪ .‬در مقایسه با بازارهای رقیب مانند دلار‬  ‫و ارز شد اما شاخص اصلی بورس تهران را بهشدت افزایش‬              ‫مــدرک کارشناســی برای جوانــان بلندپــرواز دیگر کفایت‬
‫درصد رسیده است‪ .‬این مقایسه حاکی از آن است که با وجود‬           ‫و سکه‪ ،‬بورس تهران با بازدهی ‪ 6.2‬درصدی از ابتدای سال‬        ‫داد‪ .‬یک رسانه ژاپنی از شروع مجدد مذاکرات هست ‌های ایران‬        ‫نمیکند‪ .‬دانشــجویان آمریکایی به سمت دورههای عالی هجوم‬
‫رشد نسبی کمتر‪ ،‬بورس همچنان م ‌یتواند یک گزینه مناسب‬            ‫جاری عملکرد مناسبی داشته است‪ .‬همچنین روند صعودی‬            ‫و اروپا در ژنو خبر داد‪ .‬این خبر از سوی هیچ مقام رسمی در‬        ‫آورد‌هاند؛ حتی با وجــود اینکه تقاضای عمومی برای تحصیلات‬
‫برای ســرمایهگذاران محسوب شود‪ .‬روند افزایشی در قیمت‬            ‫شاخص صندوقهای طلا نشا ‌ندهنده افزایش تقاضا در این‬          ‫ایران تایید نشد اما باعث شد که قیمت دلار از کانال ‪ 70‬هزار‬      ‫عالی روب ‌ه کاهش گذاشته اســت‪ .‬این روزها حدود ‪ 40‬درصد از‬
‫دلار و ســکه میتواند در کوتا‌همدت بــه جذابیت این بازارها‬      ‫بخش و تاثیر مثبت آن بر بازار اســت‪ .‬حمایتهای دولتی و‬                                                                      ‫فار ‌غالتحصیلان دانشــگاهی آمریکا حداقل دو مدرک تحصیلی‬
‫افزوده باشــد‪ ،‬اما بورس تهران با توجه به رشــد آرام و ثابت‪،‬‬    ‫اصلاحات اقتصادی نیز به بهبود وضعیت بازار سرمایه کمک‬                         ‫تومان تا نیم ‌ههای کانال ‪ 68‬افت کند‪.‬‬          ‫دارنــد‪ .‬در بریتانیا هــم اوجگیری تقاضا از جانب دانشــجویان‬
‫فرصتهای پایداری برای سرمایهگذاران در بلندمدت فراهم‬             ‫کردهوچش ‌ماندازمثبتیبرایسرمایهگذارانفراهمکردهاست‪.‬‬          ‫گزارشها نشــان م ‌یدهد که دیروز قیمــت دلار در بازار‬           ‫خارجی به تحصیلات عالی رونق بخشــیده است‪ .‬دانشگا‌ههای‬
                                                               ‫دومین روز معاملاتــی هفته در بورس تهــران با افزایش‬        ‫روز شنبه در سقف تاریخی خود‪ ،‬یعنی کانال قیمتی ‪ 70‬هزار‬           ‫آنجا به ازای هر پنج رشته کارشناسی چهار رشته کارشناسی ارشد‬
                                       ‫م ‌یآورد‪.‬‬               ‫چشمگیر شاخ ‌صهای اصلی به پایان رسید‪ .‬در روز یکشنبه‪،‬‬        ‫تومانی معامله میشد که پس از انتشار این خبر در بازار قیمت‬       ‫دارند‪ .‬مدارک کارشناسی ارشد یک یا دوساله بیشترین جذابیت‬
‫در کنار رشد شــاخ ‌صها‪ ،‬یکی از عوامل مهم دیگری که‬              ‫شــاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با رشد ‪ 2.15‬درصد‬                                                                        ‫را دارند‪ .‬این مدارک برای مشــاغلی مانند تدریس در دانشگاهها‬
‫در تقویت اعتماد به بازار موثر بوده‪ ،‬روند صعودی شــاخص‬          ‫به ســطح ‪ 2‬میلیــون و ‪ 331‬هزار واحد رســید‪ .‬این افزایش‬             ‫شاخص ارزی تا کانال ‪ 68‬هزار تومانی افت کرد‪.‬‬             ‫ضروری هستند‪ .‬مشاغلی که شهرت خوب اما درآمد پایین ارائه‬
‫صندوقهای طلاســت‪ .‬این شــاخص نیز با نوساناتی همراه‬             ‫ب ‌هویژه در شرایطی ثبت شد که شاخص کل ه ‌موزن نیز با رشد‬    ‫همچنین دیــروز معاملهگران بازا ‌رهای ارز و طلا شــاهد‬          ‫م ‌یدهند‪ .‬با این حال‪ ،‬بسیاری از افرادی که در مقطع کارشناسی‬
‫بوده است‪ ،‬اما روند کلی آن نشا ‌ندهنده افزایش این شاخص‬          ‫‪ 1.93‬درصد به ارتفاع ‪ 741‬هزار و ‪ 706‬واحد دســت یافت‪.‬‬        ‫حضور جدی فروشنگان بودند‪ .‬قیمت دلار آزاد که در واپسین‬           ‫ارشد ثبتنام میکنند به یک مسابقه تحصیلی وارد شد‌هاند‪ .‬اکنون‬
‫در بازههای زمانی مختلف اســت‪ .‬در روزهای اخیر‪ ،‬شاهد‬             ‫همچنین‪ ،‬شــاخص فرابورس نیز همانند سایر شاخصها با‬           ‫معاملات نقدی روز شــنبه حوالی رقم ‪ 70‬هزار و ‪ 200‬تومان‬          ‫که داشتن مدرک کارشناسی به امری عادی تبدیل شده است آنها‬
‫افزایشهــای قابلتوجهــی در شــاخص صندوقهای طلا‬                                                                            ‫معامله م ‌یشــد‪ .‬بازار روز گذشته را در مرز کانالهای قیمتی‬      ‫احساس میکنند که برای جلو افتادن باید مدارک بالاتری بگیرند‪.‬‬
‫بود‌هایم که ه ‌مراســتا با افزایش تقاضا در بازار طلا در ســطح‬        ‫رشد ‪ 1.69‬درصدی به ‪ 22‬هزار و ‪ 847‬واحد رسید‪.‬‬           ‫‪ 69‬و ‪ 70‬هزار تومانی آغاز کرد‪ .‬افزایش گمان ‌هزنیها نســبت‬       ‫آنها امیدوارند که مدارک بالاتر فرصتهای شــغلی بیشــتری را‬
‫جهانی اســت‪ .‬ایــن رونــد صعــودی در صندو ‌قهای طلا‬            ‫این روند صعودی در بازار نشا ‌ندهنده بازگشت اعتماد به‬       ‫به خبر رســانه ژاپنی در ساعات میانی بازار تاثیر خود بر روند‬    ‫برایشان باز کند‪ .‬این تفکر اغلب اشتباه است‪ .‬دادههای جدید به‬
‫نشا ‌ندهنده توجه بیشتر ســرمایهگذاران به این بخش از بازار‬      ‫بورس تهران اســت‪ .‬یکی از دلایل این رشد‪ ،‬افزایش ارزش‬        ‫نرخ ارز را آغاز کرد‪ .‬قیمت اســکناس آمریکایی در نخستین‬          ‫پژوهشــگران کمک میکند تا درآمد دارندگان مدارک کارشناسی‬
‫بوده اســت که میتواند تاثیرات مثبتی بــر اعتماد عمومی و‬        ‫معاملات در روز گذشــته بود‪ .‬ارزش معاملات سهام و حق‬         ‫گام کاهشــی تا مرز کانالها ‪ 68‬و ‪ 69‬هزار تومانی افت کرد‪.‬‬        ‫ارشد را با همتایانی که مدرک کارشناسی دارند مقایسه کنند‪ .‬طبق‬
                                                               ‫تقدم به ‪ 5855‬میلیارد تومان رســید که نشا ‌ندهنده افزایش‬    ‫در ادامه بازار دیروز دلار به کانال ‪ 68‬بازگشت و در نهایت با‬     ‫یک تحلیل و با توجه به هزینههای تحصیل و فرصتهای درآمدی‬
           ‫سرمایهگذاری در بورس به همراه داشته باشد‪.‬‬            ‫‪ 14‬درصدی نســبت به روز قبل است‪ .‬این افزایش در ارزش‬         ‫حدود هزار و ‪ 550‬تومان کاهش نسبت به نرخ روز پیشین در‬            ‫ازدســ ‌ترفته‪ ،‬بیش از ‪ 40‬درصد از دورههای کارشناسی ارشد در‬
‫ورود نقدینگی به بازار ســرمایه نشا ‌ندهنده تغییر نگرش‬          ‫معاملات نشــا ‌ندهنده ورود دوباره نقدینگی به بازار است که‬  ‫رقم ‪ 68‬هزار و ‪ 650‬تومان معامله شــد‪ .‬یورو نیز افت قیمت‬         ‫آمر یکا یا بازدهی مالی بیشتری ایجاد نمیکنند‪ ،‬یا شرایط دارندگان‬
‫ســرمایهگذاران است‪ .‬از ابتدا سال بازار سرمایه با مشکلاتی‬       ‫یکی از عوامل اصلی رشــد شــاخ ‌صها محسوب میشود‪.‬‬            ‫هزار و ‪ 100‬تومانی را تجربه کرد و به ســطح قیمتی ‪ 72‬هزار‬        ‫را بدتر کرد‌هاند‪ .‬مطالعه دیگری که در بریتانیا انجام گرفت به این‬
‫مواجه بود که موجب کاهش اعتماد عمومی به آن شــده بود‪.‬‬           ‫ورود نقدینگی به بازار ســهام در روز یکشــنبه به میزان ‪591‬‬  ‫و ‪ 200‬تومان رسید‪ .‬شــوک کاهشی مذکور در بازار سکه نیز‬           ‫نتیجهم ‌یرسدکهبهطورمیانگین‪،‬اخذمدرککارشناسیارشدتا‬
‫اما اکنون با حمایتهای مســتمر دولت از ایــن بازار‪ ،‬روند‬        ‫میلیارد تومان بود و مجموع ورود نقدینگی در دو روز اخیر به‬   ‫مشاهده شد‪ .‬قیمت هر قطعه سکه طلا طرح جدید در بازار‬
‫بازار به سمت بهبود حرکت کرده است‪ .‬سرمای ‌هگذاران که در‬                                                                    ‫عصر دیروز با افت یک میلیون و ‪ 400‬هزار تومانی نســبت به‬               ‫سن ‪35‬سالگی هیچ تاثیری بر درآمد دارندگان آن ندارد‪.‬‬
‫سالهای گذشته به دلیل ریسکهای موجود در بازار‪ ،‬تمایل‬                                       ‫‪ 945‬میلیارد تومان رسید‪.‬‬          ‫نرخ روز قبل به رقم ‪ 52‬میلیون تومان رســید‪ .‬نی ‌م و ربعسکه‬      ‫بازدهی اندک این مدارک پرطمطراق باید هم برای دانشجویان‬
‫کمتری به سرمایهگذاری در بورس داشتند‪ ،‬اکنون به تدریج به‬         ‫در این میان‪ ،‬بررســی روند بازارهــای رقیب‪ ،‬مانند بازار‬     ‫نیز با افت ارز ‌شهــای ‪ 380‬و ‪ 300‬هزار تومانی به ترتیب در‬       ‫و هم برای سیاســتمداران نگرانکننده باشد‪ .‬دولتها به درستی‬
                                                               ‫دلار و ســکه‪ ،‬نشــا ‌ندهنده عملکرد بهتر بــورس تهران در‬    ‫ارقــام ‪ 26‬میلیون و ‪ 820‬هزار تومان و ‪ 16‬میلیون و ‪ 850‬هزار‬      ‫فکر میکنند که سرمایهگذاری در مهارتها به رشد کشور کمک‬
                              ‫این بازار بازگشت ‌هاند‪.‬‬                                                                                                                                    ‫میکند اما اگر دانشگاهها ناکارآمد وضعیت باشند این تفکر دیگر‬
                                                                                                                                                        ‫تومان معامله شدند‪.‬‬               ‫صحیح نخواهد بــود‪ .‬اگر مدارک تحصیلی ضعیف فقط بار مالی‬
                                                                                                                          ‫تحلیلگران معتقدند با توجه به رویکرد مثبت دولت جدید‬             ‫سنگینبردوشدانشجویانبگذاردهمآنهاوهممالیا ‌تدهندگان‬
                                                                                                                          ‫ایران نســبت به مذاکره با غرب و همچنین افزایش تنشهای‬           ‫متضرر میشــوند‪ .‬حدود نیمی از پولی که دولت آمریکا هر سال‬
                                                                                                                          ‫مرتبط با برنامه هست ‌های ایران‪ ،‬مذاکره احتمالی میتواند منجر‬    ‫به دانشــجویان وام م ‌یدهد به مقطع کارشناســی ارشد م ‌یرسد‪.‬‬
                                                                                                                          ‫به نتیجه شــود‪ .‬آخرین دور از مذاکرات ایــران و گروه ‪5+1‬‬        ‫روشهای ســخاوتمندانه بازپرداخت وام دانشجویی و طرحهای‬
                                                                                                                          ‫حدود دوسال قبل بدون حصول نتیجه مشخص متوقف شد‪.‬‬                  ‫بخشودگی آنها باعث میشوند که بخش بزرگی از آن وامها هیچگاه‬
                                                                                                                          ‫در طی دو ســال گذشته از آخرین ســری مذاکرات هست ‌های‬
                                                                                                                          ‫تنشهای نظامی در منطقه افزایش چشــمگیری داشــته که‬                                           ‫بازپرداخت نشود‪.‬‬
                                                                                                                          ‫همین امر سبب شده تا حساسیتها نسبت به برنام ‌ه هست ‌های‬         ‫دولتها میتوانند به دو روش واکنش نشــان دهند‪ .‬ابتدا آنها‬
                                                                                                                          ‫ایــران نیز افزایــش یابد‪ .‬به نظر م ‌یرســد گام جدید ایران در‬  ‫باید سیاســتهایی که بازار را به ســمت مــدارک عالی منحرف‬
                                                                                                                          ‫واکنش بــه قطعنامه روز دوم آذر در شــکلگیری دور جدید‬           ‫میکنند را کنار بگذارند‪ .‬آمریکا برای وامهای شــهریه تحصیلی‬
                                                                                                                                                                                         ‫حدومرزی قائل نیســت‪ .‬ایــن عدم محدودیــت یک فرهنگ‬
                                                                                                                                                     ‫مذاکرات بیتاثیر نباشد‪.‬‬              ‫ولنگاری را پدید میآورد که در آن دانشــگاهها شــهریهها را بالا‬
                                                                                                                          ‫از سوی دیگر‪ ،‬دومین روز معاملاتی هفته در بورس تهران‬             ‫میبرند و در نتیجه بازدهی مالی آینده مدارک تحصیلی را کاهش‬
                                                                                                                          ‫با رشد چشمگیر شاخصهای اصلی به پایان رسید‪ .‬شاخص‬                 ‫م ‌یدهند‪ .‬بریتانیا هم به شکلی دیگر در این وام گرفتار شده است‪.‬‬
                                                                                                                          ‫کل بورس با افزایش ‪ 2.15‬درصدی به ‪ 2‬میلیون و ‪ 331‬هزار‬            ‫این کشور به مدت یک دهه است که به دانشگاهها اجازه نم ‌یدهد‬
                                                                                                                          ‫واحد رسید و شاخص ه ‌موزن نیز ‪ 1.93‬درصد رشد کرد‪ .‬این‬            ‫شهریه مقطع کارشناسی را افزایش دهند حتی با وجود اینکه تورم‬
                                                                                                                          ‫روند صعودی‪ ،‬ب ‌هویژه با افزایش‪ 14‬درصدی ارزش معاملات‪،‬‬           ‫هزینههایشــان را بالا برده اســت‪ .‬این امر دانشگاهها را با کمبود‬
                                                                                                                                                                                         ‫مالی روب ‌هرو کرد‪ .‬رؤســای دانشــگاهها برای جبران این کمبود‬
                                                                                                                                                                                         ‫رشتههای پرهزینه کارشناســی ارشد را را‌هاندازی کردند‪ .‬کیفیت‬
                                                                                                                                                                                         ‫برخی از این رشــتهها مورد تردید است‪ .‬اولویت دوم دول ‌تها باید‬
                                                                                                                                                                                         ‫آن باشد که دادههای کافی در اختیار دانشجویان قرار دهند تا آنها‬
                                                                                                                                                                                         ‫بتوانند بهتر تصمیم بگیرند‪ .‬بین درآمد حاصل از مدارک رشتههای‬
                                                                                                                                                                                         ‫برتر کارشناسی ارشد مانند علوم کامپیوتر و بازدهی ناچیز مدارک‬
                                                                                                                                                                                         ‫رشــتههایی مانند زبان انگلیســی یا مطالعات فیلمسازی شکاف‬
                                                                                                                                                                                         ‫بســیار بزرگی وجود دارد‪ .‬همچنین بین شــهریههای دانشگاهی‬
                                                                                                                                                                                         ‫حتی برای رشتههای یکسان اختلاف زیادی دیده میشود‪ .‬با این‬
                                                                                                                                                                                         ‫حال کسانی که به دنبال مدارک عالی هستند نمیتوانند به راحتی‬
                                                                                                                                                                                         ‫اطلاعات لازم مربوط به موضوعاتــی مانند نرخ ترک تحصیل یا‬
                                                                                                                                                                                         ‫درآمد احتمالی آینده رشتههایشان را پیدا کنند‪ .‬دسترسی به چنین‬

                                                                                                                                                                                             ‫اطلاعاتی برای متقاضیان مقطع کارشناسی آسانتر است‪.‬‬
                                                                                                                                                                                         ‫آمریکا قصد دارد این شرایط را تغییر دهد‪ .‬طبق قوانین جدید‬
                                                                                                                                                                                         ‫دانشــگاهها موظ ‌فاند قبل از ثبتنام داوطلبان در رشتههایی که‬
                                                                                                                                                                                         ‫نتیج ‌های جز درآمد اندک و بدهیهای ســنگین به بار نمیآورند‬
                                                                                                                                                                                         ‫به آنها هشدار دهند‪ .‬دونالد ترامپ که به انتقاد از رؤسای دانشگاه‬
                                                                                                                                                                                         ‫علاقــه دارد باید اطمینان یابد که این تغییرات اعمال میشــوند‪.‬‬
                                                                                                                                                                                         ‫تنظیمگران دیگر کشــورها هم باید به طرحهای مشابه بیندیشند‪.‬‬
                                                                                                                                                                                         ‫قرار اســت تحصیلات عالی دانشجویان را باهوشتر و ثروتمندتر‬
                                                                                                                                                                                         ‫کند اما درحال حاضر هیچکدام از این دو هدف برآورده نمیشود‪.‬‬
                                                                                                                                                                                         ‫منبع‪:‬اکونومیست‬
   1   2   3   4   5   6   7   8