Page 6 - 07-09-1403-1846 Sazandegi
P. 6
تحلیل تحولات اقتصادیتوسعه سال هفتم شماره 1846 06
چهارشنبه 7آذر 1403
230 70 16 دیدگاه :تحلیل اقتصادی
میلیون دلار
هزار تومان میلیون تومان سرگردانی حکمرانی در حوزه انرژی
مبادله در بورس
قیمت جدید دلار قیمت ربعسکه چرا فرص تها از دستمان م یرود؟
شاخص کل بورس پس از 375روز موفق شد ،طی روز سهشنبه
وارد کانال 2.4میلیون واحدی شــود .دیروز حجم معاملات هم دلار دیروز با رشــد 400تومانی نســبت به نرخ روز گذشته در س یونهمین حراج سکه طلای مرکز مبادله ایران با تخصیص نوید حسینیون
به بیش از 25میلیارد سهم رسید که از 19اردیبهشت 1402تکرار رقم 69هزار و 750تومان معامله شــد .روز گذشته برخلاف ۳۰۷۴قطعــه ربعســکه ضرب ۱۴۰۳بــا میانگین قیمت۱۶
نشدهبود.همچنینارزشمعاملاتخردبااحتسابصندوقهای وجود سیگنالهای مثبت ،روند بازار ارز افزایشی بود .برخی میلیون و ۹۹هزار تومان انجام شد .به طور کلی در این مرحله عضو شورای استان خراسانرضوی
ســهامی به بیش از 16هزار میلیارد تومان یــا 230میلیون دلار از تحلیلگران رشد قیمت ارز ،درحال حاضر را ناشی از کاهش از حــراج ۶۲۷۳قطعه انواع ســکه طلا تخصیص پیدا کرد. حزب کارگزاران سازندگی ایران
افزایش یافته اســت .این میزان از ارزش معاملات آخرینبار در ارزش اونس طلا م یدانند .قیمت هر اونس طلا و قیمت دلار همچنین ،از مجموع ۲۲۹۱قطعه نیمسکه ثبت سفارش شده،
در بازار کشور رابطه معکوسی دارند .از سوی دیگر ،برخی از ۹۵۵قطعه با میانگین قیمت ۲۵میلیون و ۷۴۱هزار تومان به ســالها پیش زمانــی که ما درگیر جنــگ عراق بودیم
خرداد سال گذشته به بالای 200میلیون دلار رسیده بود. فعالان کف بازار نیز از ردپای بازارساز سخن ب ه میان میآورند. در بحبوحه جنگ و صلح کشــور قطر برداشــت از میدان
متقاضیان تخصیص داده شد. مشترک گازی پارس جنوبی را شروع کرد ،مخزن مشترکی
و ســرانه آب تجدیدپذیر نیز 25درصد کاهش پیدا کرده است .هر کدام که در زمان خود بزرگترین مخزن مشــترک گاز دنیا بود.
از این آمارها بهتنهایی تکا ندهنده و هشداردهنده است ،در صورتی که در آن زمان قطر با چشــ مانداز بهرهبردای بلندمدت از این
مخزن گازی جهت تولید انرژی و ورود به بازارهای جهانی
امروز همه این مشکلات با هم سر باز کرده است. ادامه تیتر یک یکی از بزرگترین سرمایهگذاریهای خود را شروع کرد.
همچنین متوســط رشد ســالانه مصرف بنزین در دنیا یک درصد در طرف دیگر ایران اما پس از فارغ شدن از جنگ و دوران
است .این رقم سالها در کشور ما 6درصد بوده ،اما از 1400تا به امروز افشاگری سردار گذار ســازندگی 10ســال دیرتر به ســرمایهگذاری در این
به 15درصد در ســال افزایش یافته است .یعنی مصرف بنزین در کمتر حوزه ورود پیدا کرد،اما ورودی که هنوز شــروع نشــده به
از پنج ســال دو برابر میشود و اگر اکنون 120میلیون لیتر در روز بنزین دو سد بزرگ تحریم و سیاستگذاری اشتباه قیمتگذاری
مصرف میکنیم ،با همین نرخ رشد ،پنج سال دیگر 240میلیون لیتر در دستوری خورد.
مرقوزدامربنصزریفنوخوجاوهدینمداداردشـوـاستا،سدًًارمحنالطقی کیهههمینـیـسچتظرکفهیتایینبمرایزای تنولظیردفیایتن سه دهه پیش بعد از ســرمایهگذاری در صنعت برق و
تولید بنزین ایجاد شود .ناترازی برق در پیک ،از 8هزار مگاوات به ،12 سوخ ترسانیکنندتاقطعیبرقنداشتهباشیم؛خبسوختهمبرسد، ستاد مبارزه با قاچاق فرآوردههای نفتی ،تاکنون 82جلسه کارگروه فرار از خاموشــیهای دهه ۶۰و با کشف و بهرهبرداری از
بعد به 15و در نهایت 18هزار مگاوات رسیده است .همچنین درحالی آیامشکلمردمحلمیشود؟همینمشکلاتکوچکنشا ندهندهعمق برای پیشگیری و مقابله با قاچاق فرآوردههای نفتی تشکیل داده و سهم
که مصرف انرژی 60درصد رشــد کرده ،کل تولید ناخالص داخلی تنها مشــکلات بزرگ و ناتراز یهاســت» .آقای قالیباف با اشاره به اینکه هر دستگاه را منطبق بر اولویتبندی تعیین شده در سند تحول راهبردی مخازن گازی جدید ایران آماده بود که بهعنوان صادرکننده
17درصد رشــد داشته است .یعنی بخش زیادی از انرژی در کشور ما «ســرانجام فهمیدیم حوزه انرژی تبدیل به یک چالش بزرگ کشور در عمــده گاز به اروپا و حتی هند از طریق پاکســتان ســهم
عرصه داخلی و بی نالمللی شــده و حال باید برای آن چارهاندیشی کنیم مبارزهباقاچاقکالا وارزدرافق،1404تعیینکردهاســت.براســاس عمدهای از بازار انرژی را تصاحب کند اما با شــروع موج
برای تولید مصرف نمیشود. گفت« :اولین موضوع این اســت که مجلس ،دولــت و مردم همه ما با سخنان رئیسمجلس شورای اسلامی ،اگر هر تانکر ۳۰هزار لیتر حمل
توجدهرککرندا.ر آحمتارمًًنااتوریازدئویههاای ،بیایازد بقاه مچاقوقلهسقـاـوچاخقتگبسهــکترشدوهرهساــیوهخمتساهیهم هم همانگونه که بودجــه را بودجه مردمی م یدانیــم و معتقدیم بودجه کند ،روزانه هزار تانکر ،ســوخت قاچاق بارگیری میکنند .به نوشــته تحریم داماتو در دهه ۹۰میلادی و شــروع سیاســ تهای
را دیدهاید .حتی اگر دسترسی به آمارهای رسمی سخت باشد ،مشاهده دولتی نیســت باید بدانیم سایر مسائل کشور نیز اول مسأله مردم ،دولت اقتصادی اشتباه در داخل کشور این فرصت از دست رفت.
فیلمها و تصاویری که در شــبکههای اجتماعی دستب هدست میشود، و مجلس است اما حل این مشکل باید با عزم و اراده مجلس و دولت و محمد فاضلی ،عل یالقاعده کل ناوگان درگیر این کار باید دو ســه برابر فردی را در نظر بگیرید که اتاقی پر از پول به ارث رسیده
نشــا ندهنده شکلگیری شبکههای بزرگ و بی نالمللی قاچاق سوخت کهامرربااهشنیدم،ردحمتبامًًاشپاد.یمکرادرم مخاواههنمودابرهوند وشاهنمداکداهرانیدمکهیاکنگنرددوولتسمرخدتاین پهاایی این تعداد باشد تا کاسبی زمین نماند .این تعداد تانکر پنهان نیست .مگر
اســت .در چنین شــرایطی ،اختلاف بســیار زیاد قیمت ســوخت با کوتاهمدت را به این امید که 3ســال بعد مشــکل آنها به طور قطع حل اینکه شکل قاچاق متفاوت باشد. دارد و به جای ســرمای هداری در پروژههــای بلندمدت و
کشورهای همجوار ،شرایط اقتصادی شهرســتانهای مرزی ،امکان م یشود ،تحمل میکنند .البته باید حدود 30درصد مشکل در سال اول کسیسستبمسگوردمباییکاشرپبونلشـخـیونددراوبدسروفزانصدلتاسگررمما بشهودج!اایین دخقرییقًًدا
هر روز ابعاد تازهای از ناترازی انرژی در کشــور روشــن میشــود.
کنترل و نظارت گسترده را سلب کرده است. حل شود که در غیر این صورت اعتماد نخواهند کرد». رئیس مجلس دیروز در سخنانی بیسابقه ،ابعاد تازهای از ناترازی انرژی
Wرئعیقوبسجتمناهتــراورز ایخیرًًا گفته« :هیچ منطقی وجود ندارد که بنزین را با یکی از بخشهای مهم ســخنان رئیس مجل س شــورای اسلامی، و قاچاق ســوخت را مطرح کرد و درباره فقیر شــدن جامعه و ضعیف کاری است که ما با منابع انرژی خود انجام دادیم.
دلار آزاد بخریم و با سوبسید به مردم بفروشیم .من پول دارو ندارم ،پول قاچاق سازماندهیشدهفرآوردههاینفتیبود.آقایقالیبافگفت«:ما در دهه ۸۰و با شروع مجلس هفتم و با تصویب قانون
گندم ندارم ،پول نهاده و حقوق بازنشسته را ندارم آن وقت بنزین را گران روزانه شاهد قاچاق بین 25تا 30میلیون لیتر فرآورده از کشور هستیم که شدن نظام حکمرانی هشدار داد .محمدباقر قالیباف گفت« :هر روز۳۰ تثبیــت قیم تها اولین اتفاقی که افتــاد جامعه و در رأس
میخرمو ارزانمیفروشم».اشارهآقایپزشکیانبهاینسیاستاشتباه بیتردید سازماندهی شده است و مراکز تولید و مصرف کنندگان اصلی، میلیون لیتر سوخت قاچاق میشود که این آمار بیش از سه برابر آمارهایی
اســت که دولت یک بشکه نفت خام را به پالایشــگاه به قیمت بسیار اولین تهیهکنندگان این قاچاق هســتند و این را بــا اطلاع میگویم .آیا استکهسازمانبرنام هوبودجهدرگزارشهایخودمنتشرکردهاست». آن سیاســیون گمان کردند که گاز کشــور ب یانتها و برق را
پایینتر از قیمت صادراتی م یدهد .برای جبران هزینههای پالایشــگاه نباید برای این موضوع چارهاندیشــی کرد؟ مهم این است که من و شما با قیمت نازل میتوان ارائه داد ،این سیاســتگذاری باعث
مانند دستمزد و سایر موارد ،بنزین را لیتری 17هزار تومان از پالایشگاه این مساله را به رســمیت بشناسیم» .قالیباف ادامه داد« :شاید بگویند همچنین طبق برآورد ســتادقاچاق کالا و سوخت و شرکت ملی پخش شد که گاز به جای تولید برق و مواد پتروشیمی گرانقیمت
م یخرد و بــا قیمت لیتری 1500یا 3هزار تومان به مردم میفروشــد. چرا این مساله را پشت تریبون گفتم اما معتقدم اگر مساله را به رسمیت فــرآورده های نفتی ،روزانه 12/2میلیون لیتر فرآورده از کشــور خارج
فاصله بین این دو قیمت همان چیزی اســت که به عقیده اقتصاددانان شناختیم و آن را با صادرکننده ،مصرفکننده ،واردکننده ،کارشناسان و میشــود که این رقم به صورت غیررســمی 20میلیون لیتر است که 90 توسط رینگی سرتاسری به تمام نقاط کشور برای سوختن
به کســری بودجه تبدیل میشــود و تورم افزایش پیــدا م یکند .دولت مردم مطرح کردیم به این معنا است که قصد حل کردن را هم داریم». فدقیصقًًال کردن کشیده شود ،به صورتی که با اولین شروع و گرم
چهاردهم به خاطر سیاس تهای غلط دولتهای گذشته بر سر دوراهی درصدآنراگازوئیلتشکیلم یدهد.بعدازآن 3درصدبنزین 3،درصد افت گاز در کشــور خودش را نشان داد! حالا سرما
سختی قرار گرفته که گام برداشتن به هر سمت ،عوارض و گرفتاریهای از مرزهای نکفشـتـکووررقهاوچاوکقیومم بیاتشوـمـووددکرهزممعساتدالنآ3ن2-صردفًًرا کصادلنافیتقاسچفایقد
خاص خود را دارد .در صورتی که به قیمت بنزین کاری نداشته باشند و وارد کشور درحال سوزاندن سرمایه کشور برای گرم کردن بودیم.
سیاست ادامه وضع موجود را انتخاب کنند ،با تداوم رشد مصرف بنزین قصــه برق هم کمابیــش مانند گاز بــود قیمتگذاری
در کشور ،کسری بودجه با ارقام بسیار نگرانکننده تشدید میشود و در میشود .ســتاد مبارزه با قاچاق فرآوردههای نفتی ،تاکنون 82جلسه دستوری کاری کرد که احداث هرگونه نیروگاه از صرفه افتاد
صورتی که دولــت بخواهد وضع موجود را تغییر دهد و قیمت انرژی را کارگروه برای پیشگیری و مقابله با قاچاق فرآوردههای نفتی تشــکیل
تغییر دهــد ،احتمال اعترا ضهای اجتماعی وجود دارد .به این ترتیب، داده و ســهم هر دســتگاه را منطبق بر اولویتبندی تعیین شده در سند و نگهداری از خطوط برق گران و ناممکن شــد! تحریمها
قیمت بنزین مهمترین مناقش های است که دولت چهاردهم دیر یا زود با ضربه محکم و کاری بود که بهشــدت یافتن کلنگی شدن
آن مواجه میشــود و به تعبیر اقتصاددانان مهمترین ابرچالشی است که تحــول راهبردی مبارزه با قاچــاق کالا و ارز در افق ،1404تعیین کرده کشــور در حوزه انرژی کمک کرد اما سیاســتگذاران و
دول ت باید برای آن چارهاندیشی کند .مسعود پزشکیان این موضوع را به Wابعاد هولناک قاچاق سوخت است .براساس سخنان رئیس مجلس شــورای اسلامی ،اگر هر تانکر
درستی متوجه شده و قصد دارد برای ح لوفصل آن چارهای بیندیشد. برخی برآوردها نشــان م یدهد که تنها در اسفند سال 1402بیش از ۳۰هــزار لیتر حمل کند ،روزانه هزار تانکر ،ســوخت قاچاق بارگیری سیاسیونکهباتحلیلهایاشتباهدهه ۸۰منتظرپایانیافتن
در چنین شرایطی معاون اول رئیسجمهور ،خواستار ارائه برنامه و نقشه نفت آمریکا و شکست استراتژیک آمریکا در حوزه انرژی
راه جامعی از ســوی سازمان برنامه و بودجه به دولت برای رفع ناترازی 403میلیون لیتر سوخت جابهجا شده که این رقم نسبت به مدت مشابه میکنند .به نوشته محمد فاضلی ،عل یالقاعده کل ناوگان درگیر این کار بودند به جای تمرکز بر سیاست واحد و یکپارچه در حوزه
موجوددرحوزهانرژیشدوگفت«:بهمردماطمینانم یدهیمکهدولت در ســالقبل رشــد12درصدی را نشــانم یدهد.اگرهرلیتر سوخت باید دو ســه برابر این تعداد باشد تا کاسبی زمین نماند .این تعداد تانکر
چهاردهم ،هیچ تصمیم عجولان های نخواهد گرفت و در هر تصمیمی، قاچاق را 70ســنت در نظر بگیریم و اگر فرض کنیم روزانه 20میلیون پنهان نیست .مگر اینکه شکل قاچاق متفاوت باشد. انرژی شروع به توزیع غیرهدفمند و رانتی انرژی کردند.
تمامپیوستهایاجتماعی،فرهنگیوعدالترامدنظرقرارم یدهیم». در بخــش گاز بــه جــای ســرمایهگذاری در احداث
دولتهــا در ایران گاهــی ناچار به افزایش قیمت انرژی م یشــوند اما لیتر سوخت از کشــور قاچاق شود ،میتوانیم ادعا کنیم که روزی 16تا نیروگاهها و پالایشــگاهی کشور شــروع به لولهگذاری تا
وعوجاقودبدارسدــکهخاتتفیاقگًًاریهبرادنوشمــرابون رطابمهیزگمیانردی.هباسایتنندکحاهلد،ولدوتتهاجریبهمیمانثبهروت 20میلیون دلار برای قاچاقچیان درآمد دارد که در ســال بین 5.5تا 6 Wقالیباف چه گفت؟
قدرت را در دست داشتند .تجربه اول در دولت سیدمحمد خاتمی است میلیارد دلار درآمد خالص میشــود .قاچاق سوخت زیانهای زیادی دوردستترین روستاها برای سوزاندن گاز بهعنوان انرژی
که سیاســتهای انرژی بدون هیچ تنشــی اجرا میشدند و تجربه دوم رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه نظارتی صحن علنی گفت: گرمایی کردند و در بخش برق با قیمتگذاری دستوری به
در دولت اول حســن روحانی اتفاق افتاده است .بعد از آن حتی دولت دارد ازجمله اینکه پول ناشــی از قاچاق ،صــرف خرید کالای قاچاق «تامین انرژی پایدار برای مصرف و ایجــاد ارز شافزوده از وظایف این بهانه کمک به تولید احــداث نیروگاه رو از چرخه اقتصاد
مرحوم رئیســی هم بارها تلاش کرد تا قیمت انرژی را تعدیل کند اما از میشــود که باعث تعطیلی کارخانهها و بیکاری جوانهای کشور شده وزارتخانههاســت اما با غفلت از انرژی بهعنوان فرصت بزرگ کشــور
عواقب آن ترســید .تجربه گذشته نشــان م یدهد که دولتها ابتدا باید اســت .روزی 15میلیون دلار ،یعنی ماهی حــدود 450میلیون دلار و شــاهد ناترازی و زمینخوردن هم صنایع و هم دولت در تابستان امسال خارج کردند.
رابطه خود را با مردم ترمیم کنند و بعد به اصلاحاتی نظیر اصلاح انرژی بودیم» .محمدباقر قالیباف در جریان رســیدگی به گزارش کمیســیون حالا پس از چند دهه ایران که جز ۵کشور دارای ذخایر
اقدام کنند .تا اعتماد عمومی تقویت نشــود ،دست زدن به اصلاحات در سال 5.5میلیارد دلار درآمد از قاچاق سوخت .یعنی سالانه 5.5 انرژی در زمینه قطعی برق در فصل ســرد و تامین سوخت نیروگاههای انرژی در دنیاست و به علت جایگاه جغرافیایی میتوانست
میلیارد دلار کالای قاچاق فقط به این طریق وارد کشور میشود. حرارتی کشــور ،به موضوع ناترازی انرژی در کشور اشاره کرد و گفت:
قیمت انرژی به صلاح کشور نیست. متوسط رشد سالانه مصرف بنزین در دنیا یک درصد است .این رقم «انرژی از فرصتهای بزرگ کشــور اســت اما ببینید که امروز در چه از مراکز مهم تولیــد و توزیع انرژی در جهان شــود دچار
شرایطی قرار داریم .تابستان امسال بیش از 15هزار مگاوات ناترازی در بحرانی است که نه گاز برای مصرف داخلی دارد و نه برق!
سالها در کشور ما 6درصد بوده ،اما از 1400تا به امروز به 15درصد در مصرف انرژی داشتیم و گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در این زمینه مســعود پزشکیان میگوید ،کمبود برق و گاز را صادقانه با
سال افزایش یافته است .یعنی مصرف بنزین در کمتر از پنج سال دو برابر نشان داد صنایع ما در تابستان امسال 1.5درصد در تولید و در نتیجه در
م یشــود و اگر اکنون 120میلیون لیتر در روز بنزین مصرف میکنیم ،با رشد اقتصاد کشور افت داشتند که به معنای خسارت هم به تولیدکننده مردم در میان بگذارید،این منطقی نیســت که حدود ســه
و هم به دولت است که نمیتواند از محل سود آنها مالیات دریافت کند برابر کشورهای اروپایی در کشور ما برق مصرف میشود.
همین نرخ رشد ،پنج سال دیگر 240میلیون لیتر در روز مصرف خواهیم لــذا هم تولیدکننده و هم دولت زمین خورد» .آقای قالیباف افزود« :در باید از تمام مســیرهایی که میتوان مصرف را کاهش داد،
وجود ندارد که هیچ ظرفیتی برای تولید این مقدار بنزین دوااشساتسًً،ادمرنحطالقیی حوزهگازدرزمستان 1402حدود 250میلیونمترمکعبناترازیانرژی
ایجاد شود. هم نیست که این میزان ظرفیت تولید بنزین پیدا کردیم که برای حلآنصنایع را تعطیل کردیم وافت فشــارداشتیم. بررســی و کمهزینهترینها را اجرا کنیم .برای صرف هجویی
این خســارت ما در حوزه داخلی است و خسارتهایی نیز در حوزه بین در انرژی خود من در خانه از لباس گرم اســتفاده م یکنم.
آمارها درباره ناترازی در انرژی ایران بسیار تکا ندهنده است .تحقیقات المللی دیده ایم .روزی بود که وقتی دشمنانمان ،ما را تهدید می کردند، دیگران هم میتوانند این کار را انجام دهند .فرســایش در
مسعود نیلی نشان م یدهد که از ســال 1390تاکنون مصرف انرژی 60 میگفتیم نفت خود را به روی شــما م یبندیم و این اهرم تهدید ما بود اما
درصد رشد داشته اســت .این درحالی است که کل مصرف خصوصی امــروز کدام نفت را میبندیم و چه اهرمــی داریم؟ حتی اگر تحریم هم حوزه زیرساختهای انرژی ،آلودگی هوا ،تلفات انرژی در
نباشیم تکلیف ما در این حوزه روشن است لذا این خسارتی برای ماست حوزه تولید و انتقال ،وابســتگی به واردات انرژی ،از کار
خانوارها 12درصد رشــد کرده که شامل همان 60درصد مصرف انرژی که باید به آن توجه کنیم» .رئیس مجلس در بخش دیگری از سخنانش افتادن بخش تولیــد و حس ب یاعتمادی در جامعه ،بیرون
هم میشود .یعنی اگر انرژی را حذف کنیم ،رشد12درصدی کل مصرف گفت«:مسائل امروز ما بســیار پیچیدهتر سوزاندن یا نسوزاندن مازوت
خانوار مقداری کمتر میشود .در حال حاضر گفته میشود که در زمان اســت .دوســتان وزارت نفت و نیرو قول دادند تا با همکاری یکدیگر افتادن از چرخه تولید و عرصه بازار انرژی دنیا و به راحتی
تحریم شدن ثمره نداشتن برنامه در حوزه انرژی بود .حوزه
اوج مصرف برق حدود 18هزار مگاوات کمبود داریم و برآوردها نشان انرژی میتوانســت هم زیربنای توســعه کشور باشد و هم
مکهیادسهادساًًیانکاررقکمرتدا0ش1ــبساکلهآبینردقهبراهانززبدیین مک0یب4رده.زانراتمراگزاویاگتازخهوامهددررزمسیادن
برگ کلیدی در ایفــای نقش در معادلات بزرگ منطق های
و بی نالمللی اما با ســردرگمی در سیاســتگذاری درست
اوج معادل 28تا 30درصد کل مصرف است .کسری ذخایر آب کشور تهدیدی شد بر علیه اقتصاد ،امنیت و آرامش کشور.
برابر آماری که تا سال 1399موجود است ،حدود 40درصد بیشتر شده