Page 8 - 13-09-1403-1851 Sazandegi
P. 8

‫بررسی رویدادهای تاریخیحافظه‬                                                                                                                                       ‫سال هفتم شماره ‪1851‬‬                             ‫‪08‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                 ‫سهشنبه ‪ 13‬آذر ‪1403‬‬

          ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‪61933000 :‬‬                                                     ‫سازندگی‪ :‬روزنام ‌هسیاسیواجتماعی صاحبامتیاز‪:‬حزبکارگزارانسازندگیایران مدیرمسئول‪:‬سیدافضلموسوی سردبیر‪:‬اکبرمنتجبی‬                    ‫عکس‪ :‬رضا معطریان‬  ‫مدیرهنری‪ :‬رضا دول ‌تزاده‬
                                                                                                 ‫زیرنظرشورایسیاستگذاری‪:‬سیدحسینمرعشی(رئیس)‪ ،‬محمدعطریانفر‪،‬محمدقوچانی‪،‬علیهاشمی‪،‬سیدعلیرضاسیاس ‌یراد‪،‬امیراقتناعی‬

                                                                              ‫ویراستار‪ :‬سعیده آرینفر حروفچین‪ :‬مجتبی دیدگر نشانی‪ :‬تهران‪ ،‬پاسداران‪ ،‬نگارستان پنجم‪ ،‬پلاک ‪ ، 8‬تلفن‪ 22841262 :‬چاپ‪ :‬امید نشر ایرانیان‪88537168 -9 :‬‬

          ‫تقویم‬                                                                          ‫خون زن شرقی‬                                                                                                                                            ‫کارنامه‪ :‬خاطرات هاشمی ‪1380‬‬

‫مورد عجیب آقای نویسنده‬                                                        ‫یادی از بینظیر بوتو‪ ،‬نخستین زن مسلمان که از جهان اسلام به نخستوزیری رسید‬

      ‫یادی از بهرام صادقی‬

                                                                              ‫«انقلاب محسود وزیرستان جنوبی» مسئولیت‬          ‫خورد‪« :‬اما من توانســتم‪ ،‬این کار را انجام دادم‬                           ‫نیره خادمی‬                                ‫افراطدراختلاف ‪150‬‬
                                                                              ‫این ترور را به عهده گرفت‪ .‬این کتاب به قلم یکی‬  ‫و بــه پیروزی رســیدم»‪ .‬از ســقوط هواپیمای‬
‫بهرام صادقی تنها با چاپ دو کتاب «ملکوت»‬                                       ‫از رهبران طالبان پاکستان به نام ابومنصور آسیم‬  ‫ضیاءالحق و مــرگ او در تابســتان ‪ 1988‬این‬                                               ‫گروه تاریخ‬                                      ‫ادامه دوشنبه ‪ 9‬مهر‬
‫و «ســنگر و قمقمههای خالی» توانست به یکی‬                                      ‫مفتی نورولی نوشــته و در تاریخ ‪ ۳۰‬نوامبر ‪۲۰۱۷‬‬  ‫زن ‪ 35‬ســاله در واقع نخســتین زنی بود که در‬                                                                                                ‫بیانیه ب ‌نلادن‬
‫از مهمترین نویسندگان تاریخ داستاننویسی ایران‬                                                                                 ‫انتخابــات دموکراتیک در کشــوری اسلامی به‬         ‫در میانههــای دهــه ‪ 70‬بینظیــر بوتــو‪،‬‬
‫تبدیل شود؛ نویسند‌های با حال و روحیه متفاوت‬                                       ‫در استان پکتیکای افغانستان منتشر شد‪.‬‬       ‫قدرت‌رســید‪ .‬برای برکناری بینظیر بوتو دست‬         ‫نخس ‌توزیر وقت پاکســتان در جریان سفر به‬                         ‫بنلادن‪[ ،‬رهبر القاعــده] بیانی ‌های داده و دخالت‬
‫که هرگز‪ ‌50‬سالگی را ندید‪ .‬در پانزدهمین روز دی‬                                                                                ‫به هر کاری زدند‪ ،‬از فســاد مالی تا همدســتی‬       ‫ایران با لباس سنتی پاکستانی وارد یک فروشگاه‬                      ‫خــود در انفجــارات آمریکا را تکذیب کــرده و قول‬
‫‌امزاهدنیســــاارلف‪5‬ت‪1‬و‪13‬حبـهـادلنایادآقمیقدًًاو‪1240‬سآـذـرالساازلمر‪63‬گ ا‪3‬و‪1‬‬                           ‫ ‪W‬سفر به ایران‬         ‫با همســرش در پولشــویی‪ .‬مجموعه اتهامات‬           ‫بزرگ در خیابان شــریعتی شد و چلچراغهای‬                           ‫مقابله به مثل در صورت حمله آمریکا را داده اســت‪.‬‬
‫میگذرد‪ .‬صادقی سرودن شعر را از دوران کودکی‬                                                                                    ‫نهتنها او را از معادلات قدرت کنار زد که باعث‬      ‫گرانقیمتی را خرید تا همراه خود به پاکســتان‬                      ‫طالبان هم اعلام کرد‌هاند‪ ،‬آمریکا در افغانستان کاری‬
‫و با مجلات ادبی و فرهنگی آن زمان آغاز کرده بود‬                                ‫بینظیر بوتو در دوران نخســ ‌توزیر ‌یاش‬         ‫تبعید خودخواســت ‌هاش از پاکســتان شد‪ .‬برای‬       ‫ببرد‪ .‬بیش از یک دهه بعد این زن شــرقی که از‬                      ‫از پیــش نمیبرد و حتی در صورت ســقوط طالبان‪،‬‬
‫و در دهه دوم زندگی‪ ،‬داستاننویســی را با نوشتن‬                                 ‫دو بار به ایران ســفر کرد که سایت مرکز اسناد‬   ‫مردم پاکســتان اما ایــن زن‪ ،‬خاطره اصلاحات‬        ‫ســمت مادری‪،‬تبار ایرانی داشــت پس از پایان‬                       ‫مردم افغانســتان آمریکا را مثل شوروی فلج خواهند‬
‫داســتان کوتاه «فردا در راه اســت» آغاز کرد‪ .‬او‬                               ‫آن را روایــت کرده اســت‪ .‬او در جریان یکی‬      ‫سیاســی را زنده میکرد بنابراین همزمان با ژنرال‬    ‫ســخنران ‌یاش در «باغ ملــی لیاقت» درحالی‬                        ‫کرد‪ .‬مانور [نظامی] عمان و انگلیس در دریای عرب‬
‫در این باره گفته اســت‪« :‬از ‌‪ ۶‬ســالگی و پیشتر‬                                ‫از این ســفرها به قدری چادر و روسری خود‬        ‫پرویز مشرف به کشور برگشت‪ .‬تهدیدات تمامی‬           ‫که سوار بر خودرو شــده بود‪ ،‬ترور شد‪ .‬عامل‬                        ‫آغاز شــده و به بهانه مانور بــزرگ‪ ،‬دهها ناو جنگی و‬
‫از آنکه قصه بنویســم‪ ،‬شــعر میگفتم‪ .‬همکاری‬                                    ‫را محکم بســته بود که هاشم ‌یرفســنجانی‪،‬‬       ‫نداشــت و حتــی در زمان ورود بــا یک حمله‬         ‫انتحاری از میان جمعیت نزدیک شــد‪ ،‬چندین‬
‫من با مطبوعات هم ابتدا توســط فرســتادن شعر‬                                   ‫رئیسجمهــور وقت ایــران به شــوخی به او‬        ‫تروریســتی از ســوی جریان افراطی پاکســتان‬        ‫گلوله به ســمت ماشــین حامل بوتو شــلیک‬                                     ‫هواپیمای انگلیس به منطقه آمد‌هاند‪.‬‬
‫برای آنها با نام مســتعار آغاز شد و بعدها شروع‬                                ‫گفت‪ ،‬چقدر خودتــان را پیچاند‌هایــد اما در‬     ‫مواجه شد و اگرچه خود آسیبی ندید اما‪ 136‬نفر‬        ‫ســپس خود را منفجر کرد‪ .‬گلولهها به گردن و‬                        ‫امشــب اعلام شــد که مذاکرات ائتلاف شمال با‬
‫به نوشــتن داســتان کردم»‪ .‬صادقی اما دیگر در‬                                  ‫جریان همین ســفر وقتی بــرای دیدار با رهبر‬     ‫در جریان آن بمبگذاری جان خود را از دســت‬                                                                           ‫ظاهرشاه در ایتالیا به نتیجه رسیده و توافق شده است‬
‫سالهای پایانی عمرش داستان نمینوشت‪ ،‬درگیر‬                                      ‫معظم انقلاب به بیــت آی ‌تالله خامن ‌های رفت‬   ‫دادند‪ .‬بینظیر بوتو در نهایت پس از چندین ترور‬            ‫ســینه او برخورد کردند و ساعتی بعد‬                         ‫که شــورای عالی وحدت ملی تشکیل شود سپس با‬
‫اعتیاد شد و فرصت خلق آثار دیگری را پیدا نکرد‬                                  ‫هم با تذکر حجــاب گرفت‪ .‬چندی‬                   ‫ناموفق در جریان یک حمله انتخاری کشته شد‬                 ‫در بیمارســتان از دنیا رفــت‪ .‬او دوم‬                       ‫تراشانتکیخاللبوینهماجینرگدهو[ط=بمعًًاجبلا جسبمزعیرگاتنه]مربهبسـرـاتفغگانیسمتلاین‬
‫و این ســوال برای همیشــه باقی ماند که چرا با‬                                 ‫بعد هــم که معاون وزیــر خارجه در‬              ‫و این‌بار هم‪ 20‬نفر به همراه او جان باختند‪ .‬ترور‬         ‫دســامبر ســال ‪ 1988‬برای نخستی ‌ن‬                          ‫که امروز در پیشــاور پاکستان تشکیل شد‪ ،‬ب ‌یارتباط‬
‫وجود موفقیتی که داشــت به اعتیاد گرفتار شد و‬                                  ‫نقش فرســتاده ویــژه رئیسجمهور‬                 ‫بینظیر بوتو نه تنها پاکســتان را تکان داد و وارد‬        ‫بار به مقام نخس ‌توزیری در پاکستان‬                         ‫نیست‪ .‬به نظر م ‌یرســد که آمریکا با جنگ روانی و‬
‫نوشــتن را ادامه نداد‪ .‬به گفته هوشنگ گلشیری‬                                   ‫به ملاقات بینظیر بوتو در پاکســتان‬             ‫دومینوی خشونت کرد که جهان را نیز در حیرت‬                ‫رســید و این دوره بــرای دومین بار از‬                      ‫تظاهر به جنگ‪ ،‬درصدد ایجاد جایگزین برای طالبان‬
‫هر وقت دوســتانش او را در خیابان م ‌یدیدند با‬                                 ‫م ‌یرود از توهین به شــیعه از ســوی‬            ‫برد‪ .‬با گذشت بیش از نزدیک به دو دهه همچنان‬              ‫ســال ‪ 1993‬تا ‪ 1996‬ادامه یافت‪ .‬هر‬
‫اصرار به آنهــا میگفت‪ :‬چند لحظه صبر کن من‬                                     ‫برخی در آن کشــور گلایــه میکند‪.‬‬               ‫معمای ترور نخســ ‌توزیر ســابق پاکستان حل‬               ‫چند بوتــو در انتخابات پــا به عرصه‬                                                       ‫است‪.‬‬
                                                                              ‫بینظیر بوتو هم در پاســخ میگوید‪:‬‬               ‫نشده اســت‪ .‬فرضیههای مختلفی درباره عامل‬                 ‫سیاســت گذاشــته بود اما هر دو بار‬                         ‫اعلام شــده‪ ،‬فردا یهودیان افراطی‪ ،‬ســنگ بنای‬
                                                                              ‫«هر کاری که در اختیارات قانون ‌یام‬             ‫ترور او وجود دارد؛ برخی همســر بینظیر بوتو‬              ‫هم با تصمیم رئیسجمهور از مقامش‬                             ‫هیکل ســلیمان را به معبد میبرند‪ .‬در بی ‌تالمقدس‬
                                                                              ‫باشــد برای حل این مشــکل انجام‬                ‫یا رئیسجمهور مستعفی را متهم کردند و برخی‬                ‫برکنــار شــد‪ .‬ســازندگی همزمان با‬                         ‫غربی‪ ،‬انفجاری رخ داد و جهاد [اسلامی] فلســطین‬
                                                                              ‫خواهم داد‪ .‬سروزیر پنجاب از حزب‬                 ‫دیگر انگشــت اتهام را به سمت عاملان طالبان‪،‬‬             ‫سالروز انتخاب نخستین زن مسلمان‬
                                                                              ‫مردم نیست اما از حزب مسلم لیگ‬                  ‫القاعده‪ ،‬مذهبیهای تنــدرو بردند‪ .‬حدود یک‬                ‫در مقام نخس ‌توزیری از جهان اسلام‬                                             ‫مسئولیت آن را پذیرفت‪.‬‬
                                                                              ‫جونجو است که هم پیمان حزب مردم‬                 ‫دهه بعد طالبان در یک کتــاب اردو زبان به نام‬            ‫به زندگــی‪ ،‬روابط او با ایران و معمای‬
‫همین الان میآیم و بعد درحالی که دور میشــد‬                                    ‫است‪ ،‬با وجود این من تذکر جدی به‬                                                                                                                                                                              ‫سهشنبه‪ 10‬مهر‬
‫میکرد که‬  ‫بالرامنیمگیشآیــم‪ .‬اتماوتتقاکرییبًًدا‬  ‫حچتنمدًًابامرنتدیظرگ براهمش‬  ‫او خواهم داد»‪ .‬پس از ترور بینظیر‬                                                                                  ‫ترورش پرداخته است‪.‬‬
‫هیچ وقت‬                                                                       ‫بوتو در ایران هــم بحثهای زیادی‬                                                                                                                                                                              ‫سیل در شمال‬
                                                                              ‫مطرح شد و حتی عد‌های از تندروها‬                                                                                        ‫ ‪W‬از قدرت تا ترور‬                          ‫دیشــب در تهران باران داشتیم‪ .‬در شمال‪ ،‬سیل و‬
‫برنمیگشت‪ .‬لذا معتقدم که صادقی به هیچ عنوان‬                                    ‫از این اقدام ابراز خوشــحالی کردند‪.‬‬                                                                                                                               ‫خرابــی بوده‪ .‬دکتر [احد] میلانــی برای گرفتن خون‬
‫جای کســی را نگرفته و با هیچکس قابل مقایسه‬                                    ‫روزنامه کیهان درحالی که تنها چند‬                                                                       ‫بینظیــر بوتو سرنوشــتی همچون‬
‫نیســت‪ .‬دکتر ضیاء موحد‪ ،‬شاعر و منتقد هم در‬                                    ‫مــاه به انتخابات ایــران مانده بود در‬                                                                 ‫پدرش داشــت‪ .‬ذوالفقــار علی بوتو‬                           ‫جهت آزمایش آمد و گزارشــی از مشــکلات فروش‬
                                                                              ‫یادداشتی نوشــت‪«:‬آمریکاییها در‬                                                                         ‫ســالها قبل ب ‌ه عنوان نخســ ‌توزیر‬                        ‫میگو در کشور داد‪ .‬دکتر [مجید] عباسپور‪[ ،‬مشاور‬
‫امسجـلـه اتن‪:‬دیوقشتهیپ اویزاصچانیدقنیتوحصـیـفریفدمرب‌یازرنهنادو نعومشوتمًًها‬  ‫پاکستان ابتدا تلاش وافری کردند تا‬                                                                      ‫پاکســتان اعدام شــده بود؛ کسی که‬                          ‫فنــی رییسجمهور] آمد‪ .‬از مســئولیت صنایع ویژه‬
                                                                              ‫از طریق تبلیغــات و دیپلماتیک‪ ،‬بینظیر بوتو‬                                                             ‫در پیشــبرد برنامه هســت ‌های پاکستان‬                      ‫کنارهگیری کــرده و گفت‪ ،‬بخشهایــی از مراکز این‬
‫میگویند‪ ،‬بهرام صادقی «نویسند‌ه ملکوت» ولی‬                                     ‫را به قدرت برســانند و از طریق او پاکستان را‬                                                     ‫نقش ویژ‌های داشــت‪ .‬بینظیــر بوتو هم راه پدر‬                     ‫صنایع را به دستگاههای دیگر داد‌هاند‪.‬‬
‫به نظر من داســتانهای کوتاه صادقی از ملکوت‬                                    ‫بدوشــند اما زمانی که دریافتند به هیچ قیمتی‬                                                      ‫را در سیاســت ادامه داد و به عنوان نماد تغییر از‬
‫خیلیقویترند‪.‬ایننشانم ‌یدهدکهداستانکوتاه‬                                       ‫حزب او توان به دســت آوردن اکثریت را ندارد‬                                                       ‫دیکتاتوری به دموکراسی در پاکستان تبدیل شد‪.‬‬                       ‫[آقای فرامرز پالیزدار]‪ ،‬مسئول انتشارات پالیزان‬
                                                                              ‫به روش دیگری متوسل شدند‪ .‬این یک عبرت‬                                                             ‫او همان ابتدای حضور در مقام نخســ ‌توزیری‬                        ‫آمد و تعــدادی از آثار ادبی مربوط بــه دفاع مقدس‬
‫جای رمان را نمیگیرد‪ .‬رمان ماندگارتر از داستان‬                                 ‫است‪ .‬بعضی از اصلاحطلبان سابقه روشنی!‬                                                             ‫متوجه بارداری خود شد و نخستین فرزندش را به‬                       ‫را آورد‪ .‬دو نفــر همراهــش بودنــد؛ یکی شــاعر ‪-‬‬
‫کوتاه اســت‪ .‬برای من‪ ،‬صادقی نویسند‌ه «سنگر‬                                    ‫در این خصوص دارند»‪ .‬علی یونسی‪ ،‬مشاور‬                                                             ‫دنیا آورد؛ تجرب ‌های که دو سال بعد هم تکرار شد‬
‫و قمقمههای خالی» است نه نویسند‌ه ملکوت‪.‬‬                                       ‫امنیتی رئیس قوه قضائیه همان زمان از برخی‬                                                         ‫و این تابو را در میان جوامع ضدزن‪ ،‬شکست که‬                        ‫[عبدالجبار] کاکایی‪ -‬و دیگری پزشک‪ -‬قاسمی‪ -‬و‬
                                                                              ‫نشــریات که ترور «بینظیر بوتو» را با شرایط‬                                                       ‫یک مادر باردار توانایی حضور در عرصه سیاست‬                        ‫گفتند برای رساندن پیام جبهه به بخشی از جامعه که‬
‫ملکوت از نظر من یک داســتان شکستخورده‬                                         ‫سیاسی ایران شبیهسازی کرده بودند‪ ،‬انتقاد کرد‬                                                      ‫را نــدارد‪ .‬او در آن زمان به رســانهها گفته بود؛‬                 ‫اعتمادی به امور نظام ندارند باید با شیوههای دیگر که‬
‫است‪.‬منوچهربدیعیم ‌یگفت‪،‬بهرامموقعنوشتن‬                                         ‫و گفت‪« :‬این اظهارات موضع رسمی هیچ نهاد‬                                                           ‫زمانــی که ژنرال ضیاء الحــق‪ ،‬رئیسجمهوری‬
‫این رمان در پریشانترین حالات روح ‌یاش بوده و‬                                  ‫و ارگانی نیســت بلکه ناشی از تصورات ذهنی‬                                                         ‫پاکســتان از بارداری او مطلع شده بود‪ ،‬تصمیم‬                      ‫حالتمستقلداشتهباشد‪،‬اقدامکرد‪.‬گفتمب ‌هگون ‌های‬
                                                                              ‫افراد تند و افراطی اســت که البته همه بزرگان‬                                                     ‫به برگزاری انتخابات گرفت زیرا فکر میکرد که‬                       ‫عمل نشود که از وفاداران جبهه‪ ،‬فاصله گرفته شود‪.‬‬
‫برای نوشتن به روستای محل سکونت خواهرش‪،‬‬                                                                                                                                         ‫یک زن باردار نمیتواند به فعالیتهای سیاســی‬                       ‫عصر جمعی از مســئولان شهر آلاشــت‪ ،‬زادگاه‬
‫ورپشت‪ ،‬رفته بود و در همان حال پریشان در آنجا‬                                   ‫دلسوز نظام از این موضوع ناراحت شدند»‪.‬‬                                                           ‫بپردازد و درنهایت در انتخابات شکست خواهد‬
‫رمان را تمــام کرده بود‪ .‬م ‌یدانید با آن پریشــانی‬                                                                                                                                                                                              ‫رضاخان [پهلــوی] آمدند و گفتند‪ ،‬بعــد از انقلاب‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫بخشی از امتیازاتی که رضاخان به زادگاهش داده بود‪،‬‬
          ‫ذهنی نمیشود‪ ،‬اثر منسجمی نوشت‪.‬‬                                                                                                                                                                                                         ‫از بین رفته و کمکم شهر خلوت شده و چاه آب آن هم‬

                                                                                                                                                                                                                                                ‫خشک شده است‪ .‬برای راه‪ ،‬آب و دانشگاه آزاد و سفر‬
                                                                                                                                                                                                                                                                          ‫من به آنجا استمداد کردند‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫دکتر [حسن] روحانی‪[ ،‬دبیر شورای عالی امنیت‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫ملــی] برای مذاکــره درباره شــرایط اوضاع جاری‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫در رابطــه با اقدامات آمریکا در منطقه آمد‪ .‬بیشــتر‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫اظهارات ایشــان همان حرفهای ســردار [قاسم]‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫سلیمانی‪[ ،‬فرمانده نیروی قدس سپاه] بود و درباره‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫اهداف آمریکا و شــیوه عمل‪ ،‬تحلیلهایی ارایه داد‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫گخفواته‪،‬دمشصدو‪.‬بهضشمنوًًارااطیلاامنعیداتد‬  ‫اطلاع جدیدی ندارد و‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                           ‫یک ســال دیگر تمدید‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫که در ملاقات شــورای عالی امنیــت ملی‪ ،‬رهبری‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫گفتند‪ ،‬در فکــر رابطه با آمریکا نباشــید و به آقای‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫[مهدی] کروبی‪[ ،‬رئیس مجلــس] به خاطر رفتن‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫آقای [احمد] بورقانی‪[ ،‬عضو هیأ ‌ترئیسه مجلس‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫ششم] برای امضای دفتر یادبود آمریکاییان اعتراض‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫کردند‪ .‬گفت‪ ،‬بانکهای غربی از برگرداندن ارزهای‬
                                                                                                                                                                                                                                                ‫تودیع شده‪ ،‬خودداری کرد‌هاند‪ .‬بنا بود از بانکهای‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                           ‫غربی بگیر یم‪.‬‬
   3   4   5   6   7   8