Page 5 - 14-11-1403-1899 Sazandegi
P. 5
05 سال هفتم شماره 1899 پیشنهادهایی برای دیدنتماشا
یکشنبه 14بهمن 1403
دیدگاه :یادداشت سینمایی تغییر نگاه
پرترهای کمفروغ! دبیر جشنواره با نمایش فیلمهای ویژه ،باعث قضاوت درست درباره آثار شد
نگاهی به فیلم سینمایی رگهای آبی خاص خود تلاش کرده این فیلمهای ممنوعه را جشــنواره فیلــم فجــر در دو روز اول خود
فرهاد خالدینیک برای اهالی رسانه به نمایش بگذارد تا هم قفل نتوانســت نظر منتقدان را جلب کند .میانگین
اکران این آثار شکسته شود و هم اینکه قضاوت امتیازاتی که به فیل مهای این دو روز داده شده به
منتقد رسانهها نســبت به چنین فیلمهایی تغییر کرده زحمت به دو ستاره م یرسد و این نشان م یدهد
و آنها به ارزیابی درســتتری از این آثار دست که طبق روال معمول جشنواره مملو از فیل مهای
«رگهــای آبــی» میتوانســت اتفاقــی ویژه در پیدا کنند .اولین فیلم از این آثار «رگههای آبی» متوســط و ضعیف و چند فیلم قابل قبول است
نخستین روز جشنواره چه لوســوم فیلم فجر باشد. ساخته جهانگیر کوثری با بازی فرزندش باران که ب ه ندرت از تعداد انگشــتان یک دست فراتر
فیلمی که بالاخره در بخش نمایشهای ویژه جشنواره کوثری در نقش فــروغ فرخزاد بود که مردادماه م یرود .مثل هر ســال منتقدان بر این باورند که
فجر ،رنگ پرده را دید تا حالا به غیر از انتخاب باران سال گذشــته با انتشــار عکسهایش جنجال چرا این تعداد فیلم ضعیف که نه در اکران عمومی
کوثــری برای ایفــای نقش فروغ فرخزاد و شــباهت رسان های به پا شد .چراکه اهالی رسانه از همان موفق خواهند بود و نه نظر آنها را جلب میکنند
یا عدم شــباهت وی با این شــاعره نامــدار معاصر، عکسهــا هم متوجه تفاوت چهــره و فیزیک به جشنواره راه مییابند و انگار بعد از 43دوره
مجال دیگری برای پرداختن به این فیلم بحثبرانگیز بــاران کوثری با فرخزاد شــده بودنــد و موج نم یتــوان این معضل را در مهمترین جشــنواره
فراهم شــود .بحثبرانگیز از آ نرو که شخصیت فروغ مخالفتها به راه افتاد .حالا با نمایش این فیلم ســینمایی ایران حل کرد .گویــا هیات انتخاب
فرخزاد و فرا زونشیبهای رخ داده در زندگی شخصی شکلتازهایازمخالف تها شکلگرفتهوعلاوه در میان تعارف و رودربایســتی قرار میگیرند و
وی ،آنقدر جذاب و جالب توجه هســت که میتواند بر اهالی رســانه خانواده این شاعره هم به این اثر معترض شدند. کند .این مشکلات آنقدر در تاروپود جشنواره ملی سینمایی ایران دبیر جشــنواره هم ناگزیر است که آمار فیلمها را بالا ببرد تا نشان
کنجــکاوی هر علاقهمنــد به فرهنــگ و ادبیات را برادرزاده فروغ فرخزاد درباره این فیلم نوشــته اســت« :این فیلم تنیده شده که به نظر م یرسد هیچ چارهای برای حل آن وجود ندارد دهد ،در این دوره ســینماگران روی خوش به جشنواره فیلم فجر
نهتنها نتوانســت زندگی فروغ فرخزاد را درست روایت کند ،بلکه و هی چ وقت نمیتوان این جشــنواره را با تعداد محدودی فیلم برتر نشــان دادند .فیلمهای نهادهایی مانند بنیاد ســینمایی فارابی و
برانگیزد. به لحاظ کیفی و سینمایی برگزار کرد .چراکه سایه سیاست ،عرف جحتشمنًًاواباریهدفججزر هم که انگار سرقفلی سازمانهای ســینمایی دیگر
جهانگیــر کوثری در مقــام کارگــردان و یکی از بهنوعی خیانت به یاد و خاطره او بود». و اقتضاعات دیگر آنقدر بر ســینمای ایران سنگین است که حتی وجود ضعفهای بارز را در اختیار دارند و حتی بــا
نویســندگان فیلمنامه اما در ساخت «رگهای آبی» کاش شاهسواری میتوانست در بقیه موارد مانند انتشار آرای فیلمهای بخش مســابقه باشند .فیلمی که درباره یکی از سرداران
آنچنان دست به عصا و محافظهکارانه حرکت کرده که هیات انتخاب و داوران و ...هم همینقدر شــفاف عمل کند و نمیتوان این جشنواره را بدون آنها تصور کرد. تدفکانیعکمقیدحتسمًًا بساـیـادخدترهجمشینشوـاـرهوبداباشود؛جوولدو ایضنعکهفاهزا فییلمساهاختیاردییگرو
پرتره تصویر یاش از فروغ ،چندان نشــانی از فروغی علاوه بر اکران آثار ممنوعه ،آرایی را که تا به امروز مخفی مانده و فعًااًلمراانهکیت بههماهکمرادنرنداجرنشندواورهجازمتوسقـیـفالینهاماییا فیشلفمیهلامهیایمیشاــسکتلدکاهر ضعیفتر بوده و حتی در مواردی چهره قهرمان ملی را هم مخدوش
که در اذهان متصور اســت ،ندارد .فروغی که نهتنها با انتشارش بسیاری از حاشیهها را محو خواهد کرد ،به قضاوت به حساب میآیند .منوچهر شاهسواری ،دبیر جشنواره با سیاست
نبوغ هنــری و قدرت شــاعرانگ یاش آنچنان که باید
نمودی در فیلم ندارد بلکه فیلمساز او را تا حد بانویی عمومی بسپارد.
سر به هوا و هوسباز تنزل میبخشد. تجربهگرایی دلنشین
اینچنین اســت که کوثری ســعی کرده با افزودن
روایتــی از زندگی فروغی دیگر (ســتاره پســیانی)، نگاهی به فیلم سونسوز به کارگردانی رضا جمالی
مشــکلات زندگی زناشویی فروغ را ب هنوعی بازآفرینی
کند و بــه این بهانــه بین این دو شــخصیت پیوندی از اصلیترین اشــکالات وارد بر «سونســوز» داستان لاغرش نیز از ســمت فیلمســاز هســتیم .این فیلم خصوصًًا در نوع و یاسمن خلیلیفرد
دراماتیــک برقرار کند .اقدامــی نهچندان منطقی که باشد که متناسب با ظرف زمانی آن نیست .شاید چنین ایدهای شــکل اجرا ،حتی میتواند ادای دین بازیگوشان های به سبک
نهتنها کمکی به شــناخت بیشــتر شــخصیت فروغ برای ساخت یک فیلم کوتاه مناسبتر بود و این متناسب نبودن فیلمســازی برخی از فیلمســازان همچون عباس کیارستمی گروه سینما
فرخزاد نمیکند بلکه با افزودن زمان فیلم ،نویسنده را موضوع با ظرف زمانی فیلم از امتیازات منفی آن اســت ،با این ااتفساقًًتا نقاط قوت آن از باشد .ساختار فیلم در فیلم «سونسوز»
از پرداختن به سایر بخشهای کنجکاوبرانگیز زندگی حال به واســط ه فضاسازی دلنشــین ،قابهای ناب و بکر و تماشــا کند و را کــه کمک میکند مخاطب با فاصله آن «سونســوز» ،فیلمی اســت آذر یزبان کــه از همان ابتدا
فــروغ بازم یدارد .بخ شهایی نظیر دوران آشــنایی و بازیهای باورپذیر و حســاب شده «سونسوز» تمپوی خود را میزانســن آن نیز به همین واسطه ساختارمند ساخته میشود و تکلیفش را با مخاطب روشــن میکند .مخاطب از آغاز فیلم
ارتباط عمیق فــروغ با ابراهیم گلســتان و چگونگی روستاییان طبنازدویربکیهنفیولمسیسنامزاازسنــحاوخهتمهواکاجمًها ًله و میکند حفظ درامی سطح بالا را از دل ایدهای کوچک بیرون میکشد .شاید متوجه خواهد شد که با اثری بلندپرواز و پرمدعا ر وب هرو نیست.
کههم اراتهفاقشًًاــمدینت بواانوسیتومقدصاملنحهاددرانمادتری مکسیفروفیقاللمعاسداهازیی بر جان اثر
مینشــیند .حضور مریم مومن بهعنوان تنها ففیلضماییی گکرمکمو ندابایزی-گدرراانمیجکهماتعفواجقًًاوارزابرســگهتا بیا
در اختیار فیلمساز قرار دهد. بازیگر شناخته شــده فیلم توازن قابل قبولی برنده آن هســتند .در «سونســوز» خبری از
اگر بپذیرم که بنا به دلایل فرامتنی ،فیلمساز اجازه را میــان بازیها و انتقال حسها به مخاطب ویترین بازیگران مشهور و سلبریتیها نیست
ورود به این بخش مهم از زندگی فروغ را نداشته است، ایجاد م یکند .انتخاب زبان آذری نیز انتخاب ی و پروداکشــن آن نیز به همان سادگی فیلمی
باز هم میشد با تمهیدی هنرمندانه ضمن اشاره به این است درســت که شــاید اگر به شکلی دیگر اســت که کاظم (شــخصیت اصلی داستان)
مقطع مهم و پرفروغ از زندگی شاعر ،بیتفاوت از کنار صورت میگرفت فیلم هرگــز درنمیآمد .در تفدایررلیحماخسلاسیسنخاتماخنتانو نسامشوسانًًاهسایهادته.یفیمیلشجمـالـباسبایه اخنتیسزنتعدرموبوادمرًًراه
آن عبور نکرد .ولی کوثری و گروهش نهتنها از این مهم نهایت باید گفت« ،سونســوز» همان چیزی جواب داده است .فیلم ایده اولی ه جالبی دارد
عبور کردهاند بلکه حتی در به تصویر کشــیدن صحنه از آب درآمده که باید .اثری بازیگوشانه همراه که فیلمســاز آن را برگرفته از واقعیت م یداند
دلخــراش تصادف و مرگ فروغ نیز خســت به خرج با تجربهگرایی .در واقع زحمات فیلمســاز تا و البته اینگونه پرداختن به این ایده از ســوی
داده و از بــه تصویر درآوردن آن خــودداری میکنند. حد قابل اعتنایی به بار نشسته و فیلم در اوج فیلمســاز حرکتی تجرب هگرایانه و جســورانه
به طوری کــه اگر مخاطب از قبــل اطلاعاتی درباره سادگی و بیشــیلهپیلگ یاش میتواند عنوان است .در «سونسوز» شاهد بازیگوشیهایی
موضوع نداشته باشــد از طریق تماشای فیلم ،چیزی یکی از آثــار موفق جشــنواره را در روزهای
درباره چگونگی مرگ فروغ دستگیرش نخواهد شد. ابتدایی یدک بکشد.
شاید جالب توجهترین قسمت فیلم ،پایانبندی آن
باشد که تصاویر مستند آرشــیوی ،لحظاتی از مراسم
خاکســپاری فــروغ در گورســتان ظهیرالدوله را به
نمایش م یگذارند .جایی که حضور پررنگ بســیاری
از روشــنفکران و چهرههای ادبی آن روزها به چشــم
میآید و ایــن حضور اندوهبار ،این ســوال را در ذهن
ایجــاد م یکند ،فــروغ که بوده درحالــی که فقط 32
بهار را پشت سر گذاشــته بود ،چنین اعتباری کسب
کرده و قل بها را به تســخیر درآورده است؟ سوالی که
«رگهای آبی» ،پاسخ مناسبی برایش ندارد!
